Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Farsça Sözcükler

Kısaca: Farsça Sözcükler واژه‌های فارسی ...devamı ☟

Farsça, İran İslam Cumhuriyeti'nin resmi dilidir. Okullarda öğretilen dil ile konuşma dili farklıdır. Okullarda öğretilene ketābi (kitaptaki gibi) denir.

Konuşmada bazı harfler düşer, kısaltılır veya değişime uğrar. Örneğin kitap dilinde na mi danam (bilmiyorum) sözü söylenişte ne mi dunam olarak, na mi khaham (istemiyorum) sözü ne mi kham olarak telaffuz edilir.

Konuşmada "ā" (uzun a) harfi "u" olarak telaffuz edilir. Örneğin Hune (Türkçe: ev) sözcüğü Hūne, Pānsad (Türkçe: beşyüz) Punsad olarak telaffuz edilir.

Sözcük Oluşumu:

Farsça türetilmiş sözcükler açısından çok zengin bir dildir. Sıfatlardan, isimlerden, fiillerden yeni sözcükler türetmek için ekler kullanılır. Profesör Mahmoud Hessaby Farsçada 226 milyon sözcük türetilebileceğini göstermiştir. fareiran.com / فرايران

Aşağıdaki tabloda sözcüğünün şimdiki zaman kökünden türemiş yeni sözcüklere örnekler mevcuttur:

Farsça - Bileşenler - Türkçe - Sözcük Tipi dān - dān - dānesten (bilmek) Şimdiki zaman - Sözcük kökü dāneş - dān + -eş - Bilgi - İsim dāneşmend - dān + -eş + -mend - Bilgin - İsim dāneşgāh - dān + -eş + -gāh - Üniversite - İsim dāneşgāhi - dān + -eş + -gāh + -i - Üniversite ile ilgili - Sıfat hamdāneşgāhi - ham- + dān + -eş + -gāh + -i - Aynı üniversiteden kişi - İsim dāneşkade - dān + -eş + -kede - Öğretim üyesi - İsim dānā - dān + -ā - Bilge, Öğrenmiş - Sıfat dānāyi - dān + -ā + -i - Bilgelik - İsim nādān - nā- + dān - Cahil, Aptal - Sıfat nādāni - nā- + dān + -i - Cahillik, Aptallık - İsim dānande - dān + -ande - Bilen kişi - Sıfat dānandegi - dān + -ande + -i - Bilme - İsim

Geçmiş zaman köküne gelen eklerle oluşturulan sözcükler için örnek tablo:

Farsça - Bileşenler - Türkçe - Sözcük Türü did ' ديد - did - Şimdiki zaman didan (görmek) - Sözcük kökü did ديد - did - Görme; Görüş - İsim diden ديدن - did + -en - Görmek - Mastar dideni ديدنی - did + -en + -i - görmeye değer - Sıfat didār ديدار - did + -ār - Ziyaret - İsim didāri ديداری - did + -ār + -i - Görsel, Görmeye dair - Sıfat dide - did + -e - Görülen; Görülmüş - Uzak geçmiş; İsim nedide - ne- + did + -e - Görülmemiş - İsim didgāh - did + -gāh - Bakış açısı - İsim didebān - dide + -bān - Bekçi - İsim didebāni - dide + -bān + -i - Bekçilik - İsim

Şahıs Zamiri: ضمیر شخصی





Sayılar ve Sıra Sayıları:



Farsça' da yazı, sağdan sola doğru yazılırken sayılar, Türkçe' deki gibi soldan sağa doğru yazılır ve okunurlar. Farsça' da sayılar arasına و harfi getirilir. Sayıların arasına getirilen bu bağlaç harfi, "o" sesi olarak okunur.

| من || Men || Ben | تو || To || Sen | او || U || O | ما || Ma || Biz | شما || Şoma || Siz | ایشان، آنها || Anha, İşan || Onlar
| ۰ || sefr || Sefr || صفر || || Seferom || صفرم | ۱ || yek || Yek || يك || avval, yekom || Evvel, Yekom || اول‌، يكم | ۲ || do || Do || دو || dovvom || Devvom || دوم | ۳ || se || Se || Farsça' da sayıları, sıra sayılarına dönüştürmek için sayıların sonuna م "om veya مین "omin" eklerinden biri getirilir.

Günler: روزها

- Pazar || yekşanbe || Yekşenbe || یکشنبه - Pazartesi || doşanbe || Doşenbe || دو شنبه - Salı || seşanbe || Seşenbe || سه‌ شنبه - Çarşamba || çehārşanbe || Çeharşenbe || چهار شنبه - Perşembe || pancşanbe || Pencşenbe || پنجشنبه - Cuma || com'e || Com' e || جمع - Cumartesi || şanbe || Şenbe || شنبه Not : Türkçe' deki çarşamba ve perşembe sözcükleri Farsça' dan geçmiştir.

Mevsimler: فصلها



Miladi Aylar: ماه‌های میلادی

| bahār || Behar || بهار | tābestān || Tabistan || تابستان | pāyīz || Payiz || پاییز | zemestān || Zemistan || زمستان


Hicri-Şemsi Aylar: ماه‌های هجری-شمس



İran' da iki çeşit takvim vardır. Resmi olarak hicri-şemsi takvimi kullanılır. Baharın gelişinin habercisi olan 21 Mart (Nourūz) hicri-şemsi takviminin yılbaşısı olarak kabul edilir. Ayların başlangıç ve bitiş zamanları zodyaktaki 12 burçla uyumludur ve bu yüzden kişinin doğduğu ay aynı zamanda burcudur.

Daha çok bilgi için: İran Takvimi


| jānviye || Janviye || ژانویه | fevriye || Fevriye || فوريه | mārs || Mars || مارس | āvrīl || Avril || آوريل | me || Me || مه | jūan || Juen || ژوئن | jūīye || Juyeh || ژوئیهٔ | ūt || Ut || اوت | septāmbr || Septambır || سپتامبر | oktobr || Oktobır || اکتبر | novāmbr || Novembır || نوامبر | desāmbr || Desambır || دسامبر


Renkler: رنگها



| farvardīn (Koç) || Ferverdin || فروردین | ordibekheşt (Boğa) || Ordibehşt || اردیبهشت | khordād (İkizler) || Hordad || خرداد | tīr (Yengeç) || Tir || تیر | mordād (Aslan) || Mordad || مرداد | şehrīvar (Başak) || Şehriver || شهریور | mehr (Terazi) || Mehr || مهر | ābān (Akrep) || Aban || آبان | āzar (Yay) || Azer || آذر | dei (Oğlak) || Dey || دی | bahman (Kova) || Behmen || بهمن | esfand (Balık) || İsfend || اسفند


Fiiller ve Kökleri: فعلها

| rāng || Reng || رنگ | ābī || Abi || آبی | sorkh || Sorkh || سرخ | zard || Zerd || زرد | sabz || Sebz || سبز | qahveī || Ğehve-i || قهوه ای | kābūd || Kebud || کبود | sūratī || Sureti || صورتی | nārancī || Narenci || نارنجی | sāfīd || Sefid || سفید | siyāh || Siyah || سیاه


Not: Farsça kökler aynı zamanda geniş zaman kipinin kökleridir.

Farsça Birkaç Örnek Cümle:

  • bale, Beli : Evet. / Nakheir, Nekheyr, ne. : Hayır.
  • Be bahşīd, Be bekhşid! : Afedersiniz!
  • Lotfan, Lotfen! : Lütfen!
  • Esm-e şomā çīst? : İsminiz nedir? / Esm-e man.... e (ast), Esm-e men ... est. : Benim ismim ... dır.
  • Haletan çetor e (ast)? Hale şoma çetor e (ast)? : Nasılsınız? / Çetori? : Nasılsın?
  • Motaşokkuram. (Moçakkeram). Moteşekkirem., Taşakkor mi konam : Teşekkür ederim. / Khaheş mi konem. : Bir şey değil.
  • Khūbī? : İyi misin? / Khūbam, Khūbem. : İyiyim. / Bad nīst, Bed nīst. : Fena değil.
  • Çand sal darid, Çend sal darid? : Kaç yaşındasınız?
  • Khodā hāfez, Khodā hāfiz: Allahaısmarladık! / Beselamet! : Güle güle!
  • (Āyā) zabān-i farsī mi dani (mi duni), Āyā zebān-i farsī mi dani (mi duni)? : Fars dili biliyor musun? / Bale, mi danam (mi dunam), Beli, mi danem (mi dunem). : Evet, biliyorum. / Nakheir, nemi danam (nemi dunam) Nekheyr, nemi danem (nemi dunem). : Hayır, bilmiyorum.
  • Ahl-e koca hastīd, Ehl-i koca hestīd (kocastīd)? : Nerelisiniz? / Man ahl-e Ankara hastam, Men ehl-i Ankara hestem. : Ben Ankaralıyım. / Man ahl-e .... hastam, Men ehl-i ... hestem. : Ben ... lıyım.
  • Sa'at çand e (ast), Sa'et çend est? : Saat kaçtır?
  • Man to (ra) dūst dāram, Men to ra dūst dārem. : Seni seviyorum.
  • (Āyā) to zabān-e farsī (ra) dūst dāri?, Āyā to zebān-i farsī ra dūst dāri? : Sen Fars dilini seviyor musun? / Man zebān-e farsī (ra) dūst dāram, Men zebān-i farsī ra dūst dārem. : Ben Fars dilini seviyorum.


Not:

Bu maddede kullanılan transkriptler,

S. Haim, The Lager Persian English Dictionary, Ferhang-e Moaser Publishing Co., Tehran, Iran, 1991.

adlı sözlükteki yazılışların Türkiye Türkçesi' ne uygun (' sh -> ş, ch -> ç, ee -> ī, oo -> ū ' olarak) şekilde değiştirilmiş halidir. Ayrıca sözcüğün sonundaki okunulmaz ة harfi yazılmamaktadır.

Kaynakça:

"Türkçe Telaffuzu" başlığı altında verilen okunuşların kaynakçası:

1)Arş. Gör. Osman ASLANOĞLU, "Kendi Kendine Kolay Farsça", Kent Yayınları, İstanbul 2008.

2)Yrd. Doç. Dr. Nimet YILDIRIM, "Farsça Dilbilgisi", Kültür ve Eğitim Vakfı Yayınevi, Erzurum 1997.

3)Fono Yayınları Sözlük Dizisi, "Farsça Cep Sözlüğü", İstanbul 2006.

4)H. HATEMİ, Fars Dili, Bakı 1986.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Farsça
3 yıl önce

Farsça'da 32 harf bulunur ve bu harfler şunlardır; Farsça Îrânî diller grubundaki diğer dillerle doğal olarak benzerlik gösterir: Farsça Sözcükler Fars...

Farsça, Farsi, Acemce, Ansiklopedi, Dil, Hindistan, Hint-Avrupa dil ailesi, Irak, Kafkasya, Pakistan, Tacikistan
Türkçede değiştirilen alıntı sözcüklerin listesi
6 yıl önce

Türkçede yeni sözcükle birlikte kullanılmaya devam eden eski sözcükler. ** Eski sözcükler kadar fazla kullanılmayan yeni sözcükler *** Farsça kökenli eski...
Sebze
3 yıl önce

Sebze kelimesi Farsça "yeşillik, bitki" anlamına gelen sabzī (سبزى) sözcüğünden alıntıdır. Bu Farsça sözcük ise Farsça ve Orta Farsça "yeşil, taze, yaş"...

Sebze, Bakla, Bamya, Bezelye, Biber, Brokoli, Brüksel lahanası, Domates, Enginar, Fasulye, Havuç
Türkçedeki yabancı kökenli sözcüklerin Türkçe karşılıkları
3 yıl önce

sıkça kullanılmayan yeni sözler. *** Sözler Arapça ile Farsça birleşimidir. Bu listede Farsça kökenli sözlerin Osmanlı Türkçesindeki yazılışları, Türkçedeki...
Fars alfabesi
3 yıl önce

alfabesi, Farsçanın İran ve Afganistan'da kullanılan yazı sistemidir. Kökeni Arap alfabesine dayanır, bu alfabeye Arapçada bulunmayıp Farsçada bulunan ژ...
Mühimmat
3 yıl önce

anlamındaki Moğolca cebe sözcüğü ile Farsça hane sözcüklerinden oluşturulmuştur. Türkçeye 1400 yılından önce girmiştir. Farsçada cabayâne sözcüğü silah deposu anlamına...
Dil Devrimi
3 yıl önce

sözcükler de zaman içinde işlerliğini yitirmiş ve yerlerini Arapça ve Farsça sözcüklere bırakmıştı. Türkçede ateş manasında od sözcüğü yerini Farsça ateş...

Dil Devrimi, 1928, 1932, 1935, 1982, Ahmet Mithat Efendi, Atatürk, Harf Devrimi, Kurtuluş Savaşı, Mehmet Emin Yurdakul, Namık Kemal
J
3 yıl önce

geçilirken, Fransızcadaki işlevi ile alınmıştır. Psikoloji, jartiyer gibi sözcükler Fransızca kökenli iken, Jale, Müjgân gibi isimler Farsça kökenlidir....

J, A, Almanca, B, C, D, E, F, Farsça, Fransızca, G
| ferīftan || Feriften || فریفتن || ferif || Ferif- || -فریف | costan || Costen || جستن || cū || Cu- || -جو | dars hāndan || Ders handen || درس خواندن || dars hān || Ders han- || -درس خوان | bastan || Besten || بستن || band || Bend- || -بند | tavānestan || Tevanesten || توانستن || tavān || Tevan- || -توان | dānestan || Danesten || دانستن || dān || Dan- || -دان | tamām kardan || Temam kerden || تمام کردن || tamām kon || Temam kon- || -تمام کن | farmūdan || Fermuden || فرمودن || farma || Ferma- || -فرما | kār kardan || Kar kerden || کار کردن || kār kon || Kar kon- || -کار کن | asudan || Asuden || آسودن || asa || Asa- || -آسا | koftan || Koften || کفتن || kub || Kub- || -کوب | istadan || İstaden || ایستادن || ist || İst- || -ایست | şenidan || Şeniden || شنیدن || şena || Şena- || -شنا | kardan || Kerden || کردن || kon || Kon- || -کن | pandaştan || Pendaşten || پنداشتن || pendar || Pendar- || -پندار | peymudan || Peymuden, Gozeşten || گذشتن، پیمودن || peyma || Peyma-, Gozer- || -گذر-، پیما | averdan || Averden || آوردن || aver ||Aver- || -آور | raftan || Reften || رفتن || rev || Rev- || -رو | || Firistaden || فرستادن || || Firist- || -فرست | didan || Diden || دیدن || bin || Bin- || -بین | budan || Buden || بودن || baş || Baş- || -باش | Hastan || Hasten || خواستن || hah || Hah- || -خواه | berhastan || Berhasten || برخاستن || berhiz || Berhiz- || -برخیز | Handan || Handen || خواندن || han || Han- || -خوان | neşestan || Neşesten || نشستن || neşes || Neşes- || -نشس | || Sena kerden || ثنا کردن || || Sena kon- || -ثنا کن | ozr hastan || Ozr hasten || عذر خواستن || ozr hah || Ozr hah- || - عذر خواه | daştan || Daşten || داشتن || dar || Dar- || -دار | heridan || Heriden || خریدن || her || Her- || -خر | foruhtan || Foruhten || فروختن || foruş || Foruş- || -فروش | dust daştan || Dust daşten || دوست داشتن || dust dar || Dust dar- || -دوست دار | porsidan || Porsiden || پرسیدن || pors || Pors- || -پرس | goftan || Goften || گفتن || gu || Gu- || -گو | şenahtan || Şenahten || شناختن || şenas || Şenas- || -شناس | || Lerziden || لرزیدن || || Lerz- || -لرز | gereftan || Gereften || گرفتن || gir || Gir- || -گیر | puf kardan || Puf kerden || پف کردن || puf kon || Puf kon- || -پف کن | || Daden || دادن || || Deh- || -ده | || Efruhten || افروختن || || Efruz- || -افروز | suhtan || Suhten || سوختن || suz || Suz- || -سوز | komek kerdan || Komek kerden || کمک کردن || komek kon || Komek kon- || -کمک کن | zendegi kerdan || Zindegi kerden || زندگی کردن || zendegi kon || Zindegi kon- || -زندگی کن | || Encam daden || انجام دادن || || Encam deh- || -انجام ده | rasidan || Residen || رسیدن || res || Res- || -رس | şostan || Şosten || شستن || şu || Şu- || -شو | fersudan || Fersuden || فرسودن || fersa || Fersa- || -فرسا