Türkçe Bilgi: farklılaşma

Farklılaşma (Alm. Differenzierung (f), Fr. Différenciation (f), İng. Differentiation), canlının tipik hayati birimlerinden biri, onların şekil olarak değişmeleri. Bilgin Sinnot farklılaşmayı, biyolojide en önemli problemlerin temeli saymaktadır. Canlılarda şekil olarak bu değişme olaylarının ortaya çıkışı, birçok biyokimyasal, biyofiziksel nitelikteki, metabolik reaksiyonların hepsini içine alır.

Basitçe, büyüme dediğimizde bir canlının şekillenmesi kastedilir. Halbuki esasında farklılaşma büyüme ve gelişmeyi içine alır. En basit bir düşünce ile büyüme, hacimce artış, farklılaşma ise yapı özelliğinde bir değişme demektir. Ceninin gelişimi sırasında önceleri özelliksiz olan hücrelerden zaman geçtikçe değişik ödev yapacak hücrelerin gelişmesi farklılaşmadır. Bu olaylar canlılarda rastgele değil, planlı olarak ve açıkça değilse bile içten gelen bir beraberlik ve bağımlılık halinde devam eder. Ancak bu sayededir ki, basit bir hücreden, karmaşık, çok hücreli organizmalardaki çeşitli şekillenmeler meydana gelir.

Hücre protoplazmasında meydana gelen bir artışa paralel olarak derhal, hücre, doku, organ ve hatta canlı bireydeki cansız maddelerde de bir artış ortaya çıkar. Bu tür artışlarda, hücre, doku, organ veya organizmada bir hacim ve ağırlık artışına sebeb olur. Bunun için de bütün canlı organizmalarda büyüme; hacim, şekil ve kütle olarak değişimleri ortaya koyar. Bu değişimler neticesinde büyüme olarak tarif edilen olay canlıda gözle görünür hale ulaşmış olur. Meydana gelen hacim ve ağırlık artışı, canlının hayatı boyunca sürekliliğini korur. Bunun için büyümeyi bir çok araştırıcı, basit bir ağırlık ve hacim artışının ötesinde, büyüme ile iç içe yürüyen farklılaşma ve gelişmeyi de kapsayan kompleks olaylar serisi olarak tarif eder.Halbuki bir yumurta hücresinin döllenmesini takip eden farklılaşma ve özelleşme, başlangıçta bir hacim ve ağırlık artışı (büyüme) olarak pek belirmez. Onun için farklılaşma ile gelişmeyi; basit bir bağlantının belirtileri ötesinde, iç içe gizli ve karmaşık bir bağıntıyla birbirlerini tamamlayan, doğuran ve neticelendiren olaylar zinciri şeklinde düşünmek doğru olur. Bunu da organik bir gelişmede meydana gelen olaylar serisi içinde analize tabi tutmak gerekir. Bu sebeplerden ötürü araştırıcılar, son yıllarda bu tarifleri dikkate alarak büyüme ve farklılaşmayı içine alan gelişim terimini kullanmakta olup, bu olayı kabaca organel, hücre, organ ve organizma düzeyinde başkalaşma olarak açıklarlar.

Günümüzde birçok biyolojik kaynaklar, gelişme ile farklılaşmayı aynı manada kullanırlar. Buna göre, döllenme ile başlayıp ergin bir ferdin meydana gelmesi ile sonuçlanan olayların hepsine gelişme ve farklılaşma denir. Döllenmiş bir hücre olan zigot birbirini takip eden hızlı mitoz bölünmelerle bir hücre kümesi meydana getirir. Aynı genetik yapıya sahip olan bu hücrelerin farklılaşarak ayrı ayrı doku ve organ sistemlerinin meydana gelmesi boyolojide şaşırtıcı olaylardandır.Topluiğne başı büyüklüğündeki bir insan zigotundan embriyonun meydana gelişi ve bunun da akıl almaz şekilde düzenli farklılaşmalardan sonra yavru olarak doğması, Allahü tealanın kudretini göstermektedir.

İnsanın bedeni, organları devamlı değişiyor. Bir insanın çeşitli yaşlardaki bedenleri başka başkadır.Kırk yaşındaki insanın eti, yağı, derisi, kemikleri başkadır.Çocukluğunda bulunanlar başkadır. Fakat o, hep aynı insandır.Çünkü insan, ruh demektir. Beden değişiyor ise de, ruh değişmez. İnsanın parmak izi de hiç değişmez. Hiçbir insanın parmak izi, başkasının parmak izine benzemez. Bir insanın parmak uçlarındaki çizgilerin şekli doğmadan önce, ruh, bedene taalluk ettiği sıralarda teşekkül eder. İnsan ölüp çürüyünceye kadar hiç değişmez. Beş bin yıllık mumyalarda aynen kaldıkları görülmüştür.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Farklılaşma

İlgili konular

Hücre zarı farklılaşmaları

Sil

Büyüme faktörleri

Monty Python and the Holy Grail

T hücresi

Yatırım

1946 İran krizi

Anadoluculuk