Espresso
İngilizce Espresso kelimesinin İspanyolca karşılığı.s. café exprés, café de cafetera a presión, café expreso
Espresso, koyu kavrulmuş, Türk Kahvesi kadar olmasa da, yeteri kadar ince çekilmiş (kahve öğütücüsünde 15 saniye kadar) ve Espresso makinesinin kahve haznesinde (tek bir ölçü için yaklaşık 7 gr.) sıkıştırılmış kahveden geçirilen basınçlı 30 ml`lik sıcak suyun (90-96 derece)yaklaşık 20 saniye boyunca bardağa boşalması ile hazırlanan İtalya`ya özgü bir kahve türüdür.
Espresso makinasında aşağıdaki bölümler bulunur.
- Su haznesi
- Su ısıtıcısı
- Pompa
- Kahve haznesi
- (Cappucino yapabilen makinelerde süt köpürtmek için kullanılan buhar vanası ve buhar kolu)
Su haznesine taze ve oda sıcaklığında içme suyu konur. Özellikle ters osmozdan geçirlmiş sular tercih edilmelidir. Makine açılarak özellikle metal kahve haznesinin iyice ısınması beklenir (el yakacak kadar). Hazne kaynar suyla yıkanarak ya da kahve koymadan boşa birkaç kez çalıştırılıp içinden sıcak su geçirilerek de ısıtılabilir. Türk kahvesi fincanı boyutlarında ama kenarları daha kalın olan Espresso fincanları da, buhar üfleyicisi ile veya içinde sıcak su bekletilerek ısıtılmalıdır, bunun nedeni espresso kahve kültüründe, kahvenin 90 ila 96 derece arası bir sıcaklıkta, fincanların ise; el yakacak ve kahvenin oda sıcaklığında ısısını birkaç dakika boyunca koruyabileceği bir ısıda olmasıdır. Hazne ve fincan ısıtıldıktan sonra, bir yemek kaşığı (7 gr. kadar) kahve, metal hazneye doldurulur ve birazcık sıkıştırılırak (bazı makinaların bir bölümünde kahve sıkıştırmak için özel sıkıştırıcılar bulunur) makinaya takılır. Bu şeikilde suyun kahve içerisinde, fincana dolum aşamasına kadar geçen sürede oluşan yolculuğunun daha uzun sürmesi ve kahvenin aromasını tam olarak alabilmesi sağlanır. Daha sonra makinenin düğmesine basılarak pompa çalıştırılır ve basınçlı (yaklaşık 10 bar) sıcak su kahve haznesinden geçerek fincana dolmaya başlar. Kahve yeteri kadar ince çekilmemişse su çok çabuk akar, ve kahvenin tadını ve rengini tam olarak alamaz. alamaz. Çok ince çekilmiş kahvede ise su akamaz veya çok yavaş akar, bu durum da normalde filtre haznesinde kalması gereken acı yağların fincana dolmasına neden olur. Bu sebeplerden dolayı espresso makinesinde, en uygun incelikte çekilmiş kahve kullanmak çok önemlidir. Kahve haznesinden fincana akan kahvenin rengi ve akışı izlenmelidir. Fincana dolum sırasında, yoğun ve koyu renkli kahve, zamanla rengi açılarak en sonunda, beyaza yakın renkte köpüklü kahveye dönüşür. Bu olay yaklaşık 20 saniyelik bir zaman diliminde oluşmalıdır. Espresso fincanlarında, 30 ml`lik kahve, fincanın 3/4`ünden biraz daha azını oluşturur. Bu ölçüye solo adı verilir. Dilendiğinde ise, normal fincanın iki katı büyüklüğünde bir fincana iki kez kahve dolumu yapılabilir, bu ölçü ise doppio olarak adlandırılır.
(``Not:`` Yukarıdaki tarif (kullanım talimatı) yaygın olarak kullanılan yarı otomatik bir espresso makinasına göre yapılmıştır. Her makinanın kendine has kullanım talimatına uyulmalıdır. Ayrıca pompası olmayan, bunun yerine elle çalışan bir kolu olan manuel makinalar olduğu gibi kahveyi çekirdek olarak alıp espresso olarak veren tam otomatik makinalar da mevcuttur.)
Espresso, günümüzde sade olarak içilmesi dışında, bir çok damak tadına hitap eden ve özellikle sütle hazırlanan kahvelerin de bazıdır. Bu kahvelerden bazıları;
- ``Americano:`` Cappucino bardağı büyüklüğünde bir kupada, tek veya double espresso üzerine, kupa doluncaya kadar kaynar su eklenir.
- Cappuccino: Bardağın 1/3`ü tek ölçü espresso, 1/3`ü buharla ısıtılmış kıvamlı süt ile karıştırılır. Üzerlerine bardağın 1/3`ü hacminde kalın süt köpüğü yerleştirilir. Tarçın veya çikolata rendesi ile süslenir.
- Latte: Tek veya double espresso buharla ısıtılmış kıvamlı süt dolu bir kupaya eklenir. Tercihe göre üzerine çok az miktarda süt köpüğü ve tatlı krema eklenir.
- Ristretto: Espresso yaparken su yarısı kadar kullanılır. Yani fincanın yarısına gelmeden makinadan alınır. Çok kuvvetli, konsantre ve nefis bir espresso ortaya çıkar.
- Lungo: Fincanın 2/3`ü değil de tamamı dolana kadar beklenerek yapılan Espresso. Tadı acı olur.
- Macchiato: Tek veya double espresso üzerine çok az miktarda süt köpüğü dokundurulur.
- Con Pana: Tek veya double espresso üzerine bir kat tatlı krema eklenir.