Filozof, sosyolog, cehaletbilimci. 1921`de doğdu. Paris`te eğitim görüp orduda II. Dünya Savaşı`nda teğmen rütbesiyle savaştı. 1945`de Almanya`da askeri ataşeydi. 50`lerde gazetecilik yaptı. ``Arguments`` ve ``Communications`` genel yayın müdürü. 1989`a kadar CNRS`de araştırmacı ve bölüm başkanı. Karmaşık Düşünce Derneği`ni kurdu. 1960`da Jean Rouch ile ``Chronuque d`un ete`` filmini çekti.
Tevfik Fikret (ölm.1915) "vatanım ruyi zemin, milletim nevi beşer" demişti. Bu Edgar Morin`in felsefesidir. Ona göre hilçbir bilim hataya karşı bağışık değildir, her bilgi kendi içinde hatalı ve yanılsama tehlikesine açıktır. Akılsallık Batı`nın tekelinde değildir. Batı paradigmaları ayırmacı, ikici ve damgalayıcıdır. Belirsizi bekleyelim, yeni ortaya çıktığında onu çarpık paradigmanın içine monte etmeyelim, paradigmayı gözden geçirelim.
İnsanlık tarihi ilerleme ve gerileme, yenilik ve yıkıcılık çatışkısıyla gelişti. Bilimler gerçekliği her bir tarafa çekti, sorumluluk ve dayanışmayı yok etti. Uzmanlaşma bilgiyi parçaladı. Felsefe içine kapandı. İktisat insani bakımdan en geri bilim oldu. Tekboyutluluk, sorunları düşünülemez hale getirdi. Kör zeka insanı bilinçsiz ve sorumsuz yaptı. Bağlam, bütün, çokboyutluluk ve karmaşıklık görülemedi.
Çözüm, antropoetik. Bilgi, kendi konumunu bağlamına oturtmalı. Neredeyiz, nereden geldik, nereye gidiyoruz? Bugün kültürlerin çeşitliliği ve küreselleşme olağanüstü boyutlarda. Örneğin Avrupalı bir birey sabah kalkar Japon radyosunu açar, Çin çayını yudumlarken Arap müziği dinler, iççamaşırı Mısır`dandır, üstüne Avustralya ceketini giyer, kolunda İsviçre saati, kotu Amerika`dan... Küreselleşme her yerde, birleştirici mi parçalayıcı mı belli değil. Modernlik öldü. Çokkimlikli bir yeryüzü yurttaşlığına doğru gidiyoruz.
Morin, bir anlayış etiğinin üç ilkesini verir: Benmerkezcilik, etnikmerkezcilik, toplummerkezcilik olumsuzluklarına karşı iyi düşünmek, durmadan öğrenmek, tekrar öğrenmek, içebakış ve hoşgörü. Demokrasi mükemmel değil, her yerde gerçekleşmedi, kendi içinde eksiklikleri varken dünyada bir de totaliter rejimler var. Ancak düşünce reformuyla, insanlık siyasetiyle, gerçek hümanizmle ve Dünya-Vatan bilinciyle bir şeyler yapabiliriz.
Kaynaklar: Edgar Morin, ``Aşk Şiir Bilgelik``, Om Y.1999; ``Geleceğin Eğitimi İçin Gerekli Yedi Bilgi``, İBÜY Y.2003; ``Dünya Vatan``, İletişim 2001; ``Bir Uygarlık Siyaseti``, Om 2000.
