Ebu Muslim Horasani
Kısaca: Ebu Muslim Horasani serdar ve hakim olup, Horasan’daki dini ve siyasi hareketin başına geçerek, Emevileri deviren ve Abbasileri tahta çıkaran komutan. Soyu, nereli olduğu ve nasıl yetiştiği hakkında kesin bilgi yoktur. Sikkelerinde adı Abdurrahman bin Müslim olarak zikredilir. Bir rivayete göre İsfehan’da 719 (H. 100) yılında doğdu. Gençliğinde at uşaklığı yapmaktayken, Kufe eşrafından bir aralık Horasan’a gelmiş bulunan, Icl boyundan İdris bin Ma’kil ile kardeşi isa’nın hizmetine girmişt ...devamı ☟
İdris bin Ma’kil, Ebu Müslim’i, Abbasi kolunun reisi olup Balka’da Humayme köyünde ikamet etmiş bulunan Abbasoğullarından Muhammed’e hediye etmiş, o da bilahare oğlu İbrahim’e vermiştir. İbrahim onu, çıkarılacak olan bir ihtilali idare etmek üzere 745’te Horasan’a gönderdi. İlk anda Ebu Müslim’i kabul etmek istemeyen Nakibler, daha sonra onu kendilerine reis edindiler. Neticede 747 yazında Horasan’da isyan patlak verdi. Yemeniler ve Beni Rabia kabilelerinin de bulunduğu Emevi Hanedanının bütün düşmanları Ebu Müslim’in etrafında toplandılar. Ebu Müslim 748’de Merv’e ve sonbaharda da Nişabur’a girdi. Emevilerin şark umumi valisi Yezid bin Ömer bin Hubeyre’nin, Horasan’daki ihtilali bastırmak için gönderdiği ordulara karşı mücadele etmek üzere Ebu Müslim, Abbasi nakiblerinden Kahtaba’yı komutan tayin etti. Kahtaba, karşısına çıkan Emevi kuvvetlerini bozguna uğrattığı gibi, Faluca muharebesinde bizzat Yezid’i mağlub etti. Böylece şarkta, garpta Emeviler kesin mağlub edildiler. Böylece Emeviler yıkılarak Abbasi hilafeti kuruldu.
Ebu Müslim daha sonra 754 senesinde hacca gitti. Dönüşünde Halife Ebü’l-Abbas’ın vefat ettiğini ve yerine Ebu Cafer Mansur’un halife ilan edildiğini öğrenince yeni halifeye biat ederek onunla birlikte Kufe’ye döndü. Bu sırada halifenin Şam valisi Abdullah bin Ali’nin kendini halife ilan edip, ordusuyla Irak’a yürümeye hazırlandığı haberi geldi. Bunun üzerine halife, Horasan ve Irak ordularını Ebu Müslim’in emrine vererek ona karşı gönderdi. Nusaybin civarında beş ay süren çarpışmalardan sonra galip gelen Ebu Müslim, Abdullah’ın bütün hazinesini ele geçirdi. Ebu Müslim’in bu hazineyi halifeye göndermemesi ve tayin edildiği Şam valiliğini kabul etmeyip, onun müsadesi olmadan Horasan’a gitmek istemesi, halifeyi endişelendirdi. Nihayet halife Mansur tarafından hile ve yalan vadlerle Irak’a çağrıldı ve 13 Şubat 755 (H.24 Şaban 137) yılında katledildi.
Ebu Müslim’in katli, Özellikle onun uluhiyetine inanan İran Mecusileri arasında pek fena akisler uyandırmış ve ayaklanma çıkmıştı. Sonraları zuhur eden Ehl-i sünnet dışı fırkalar, Babekiler ile Hurremiler ve Batıniler (İsmaililer) kendi itikatlarının menşei ve tarikatlerinin kurucusu olarak Ebu Müslim’i göstermişlerdi. Ayrıca Şiiliğin az-çok yayıldığı bölgeler ahalisi arasında da büyük kahraman olarak tanınmış ve onun adına aslı olmayan romanlar ve destanlar yazılmıştır.
Abbasi Hanedanının kuruluşuna vesile olan Ebu Müslim, kendi şahsi düşmanlarına olduğu kadar, Abbasilerin düşmanlarına karşı da şiddetli hareket etmekten geri durmamıştır. Tarihler kendisini çok soğuk kanlı, ketum, hasud ve kindar, aynı zamanda insafsız ve merhametsiz bir kişi olarak zikretmişlerdir. Aslında Ebu Müslim Horasani yaptığı işlerin neticesini göremediği gibi, cehaletiyle pekçok Müslüman kanının dökülmesine de sebeb olmuştur.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
misafir - 9 yıl önce