Türkçe Bilgi: Ebu Cafer Taberî

Ebu Cafer Taberi (d. 838 (h.224), Amul - ö. 923 (h.310) Bağdad), Fıkıh, hadis, tarih, dil, tefsir ve kıraat ilimlerindeki çalışmalarıyla kendini kabul ettirmiş Müslüman bilim adamıdır. Tam adı 'Ebu Cafer Muhammed İbn-i Cerir el-Taberi' (Arapça: أبو جعفر محمد بن جرير بن يزيد الطبري‎) olan alim, İran'da tarihi bir bölge olan Taberistan'da (günümüzde Mazenderan) doğduğu için 'Taberi' olarak ünlenmiştir. En önemli eserlerinden ikisi, İslam dünyasında çok rağbet görmüş bir tefsir kitabı olan 'Tefsir'ul Taberi' -Türkiye'de 'Taberi Tefsiri' ismiyle bilinmekte ve yayınlanmaktadır- ve Taberi Tarihi'dir. Hayatı Ebu Cafer Taberi, Taberistan'da Hazar Denizi'ne sahili olan Mazenderan Eyaleti'ne bağlı Amul şehrinde varlıklı bir ailede tahminen 838-9yılında kış aylarında doğmuş ve ilk eğitimini burada yapmıştır. O erken büyümüş yedi yaşında hafız oldu, sekiz yaşında imam, dokuz yaşında hadis ezberlemeye başlamıştır. 12 yaşında iken doğduğu memleketi bırakıp, İlim tahsili (fi talab al-'ilm) için Rey, Basra, Kufe, Medine, Suriye ve Mısır gibi şehir ve ülkeleri dolaştıktan sonra, hilafet merkezi olan Bağdat'a yerleşmiştir. Kaynaklar onun hocaları ve talebeleri için uzun bir liste vermişlerdir. Zamanında hadis, fıkıh (Hanefi, Şafii ve Maliki fıkıhları), kıraat, tarih ve edebiyat sahalarında meşhur olan birçok alimden ders almıştır, yetiştikten sonra da bütün bu ilimlerde eserler vermiştir. Kırk sene süreyle, her gün kırk varak yazmak suretiyle, son derece hacimli eserler meydana getirmiştir. Fıkıhta önceleri Şafii mezhebine mensup iken, sonradan mutlak müctehidlik mertebesine ulaşmıştır. Kaynaklar onun, Cerriyye adında sonraları ortadan kalkmış olan bir mezbebin imamı olduğunu kaydederler. Kaynaklar Taberi'nin, Ahmed bin Hanbel'den ilim almak üzere Bağdat'a geldiğini ve fakat ancak onun vefatından sonra Bağdat'a ulaşabildiğini, bunun üzerine memleketine dönmeyerek Basra, Kufa ve Vasit'de 19 Şubat 923 yılında Bağdat'ta vefat etmiş ve muhaliflerinin çokluğu sebebiyle, ölümü gizli tutularak geceleyin vefat ettiği eve defnedilmiştir. Eserleri Ebu Cafer Taberi'nin yazdığı eserlerin birçoğu kaybolmuş ve zamanımıza kadar ulaşamamıştır. Fakat bize kadar ulaşan eserlerinin bile bir ömre sığdırılması zordur. Taberi'nin eserlerinden bazıları şunlardır: *Tarih er-Rusül ve'l Muluk ve'l Hulafa: Bu tarihsel kayıtlar eseri, İslam erken tarihi ve Emeviler ile Abbasiler hanedanlığı üzerine bugüne kadar önemli bir kaynak oluşturur. *Cami'ul Beyan an Tevil'il Kur'an: Kısa adıyla Tefsir'ut Ṭaberi, 883 yılında tamamladığı bu eseri 'Taberi Tefsiri' olarak da bilinir. Taberi, çok meşhur bir tarihçi olması kadar, rivayet tefsirleri anası' olarak kabul edilen bu tefsiri ile de şöhret olmuştur. 1903 yılında ilk defa Kahire'de 30 cilt kapsayan kitap olarak basılmıştır. *Gaririya *İhtilafu'l Fukaha: Bu eseri İhtilafu Ulemai'l-Emsar f Ahkami Şeraii'l-İslam adıyla 1933'de yayımlanmıştır. *Usulu'l Fıkıh *Letaifu'l Kavl fi Ahkam-i Şerai'l İslam: Usul-i fıkha dair yazdığı bir eserdir. *Kitabu'l Kıraat ve Tenzilu'l Kur'an *Kitabu Şerhi's Sünne: Mezhebi ve itikadi konuları ihtiva eden eser Mısır ve Bombay (1321)'da basılmıştır, *Kitab-u Adabi Menasiki'l Hacc *Kitabu'l Muciz fi'l Usul *Kitabu'l Garib ve't Tenzil ve'l Aded *Kitab-u Adabi'l Kudat Notlar

* Fuat Sezgin: Geschichte des arabischen Schrifttums. Bd. 1, Brill, Leiden 1967, sayfa 323–328. * The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Brill, Leiden, Bd. 10, sayfa 11. * Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari. Dış bağlantılar * Biographical verileri
Kaynaklar
Vikipedi

Ebu Cafer Taberî

Kaynaklar

839

923

Müfessirler ve tefsir kitapları listesi

Musa el-Kâzım

Şeytan Ayetleri

Bağdat

Zekeriya

Gerdanlık Olayı