Ebru (Sanat)

Kısaca: Ebru, kitreyle yoğunlaştırılmış su üstünde, özel hazırlanmış boyalarla oluşturulan desenlerin kâğıt üzerine geçirilmesi yoluyla yapılan bir süsleme sanatıdır. ...devamı ☟

Ebru (sanat)
Ebru (sanat)

(Detail) ]]

Ebru, bir sıvı üzerinde yüzdürülen boyaların kağıda geçirilmesi olan "marbling" işleminin Türk kültüründe uygulanan şeklidir. Koyulaştırıcı bir madde ile kıvamı arttırılmış suyun üzerine, içine öd katılmış, suda erimeyen boyaların serpilmesi ve su yüzeyinde meydana gelen şekillerin bir kağıda geçirilmesiyle yapılır. Ebru kelimesi Farsçadır; kaş, bulut anlamlarına gelmektedir. Ortaya çıkan şekillerin buluta benzemesi nedeniyle bu sanata ebru adı verilmiştir.

Ebru türleri

  • Battal ebru : Su üzerine serpilen boyalara hiçbir müdahale olmaksızın yapılan ebru
  • Gelgit ebru : Battal ebrudan sonra önce enlemesine boydan boya, daha sonra yukarıdan aşağıya çizgiler çekildiğinde elden edilen ebru
  • Şal ebru : Gelgit ebrudan sonra çapraz çizgiler çekilerek elde edilen ebru
  • Somaki ebru
  • Taraklı ebru
  • Bülbül Yuvası
  • Çiçekli ebru
  • Hafif ebru
  • Koltuk ebrusu
  • Hatip ebrusu
  • Yazılı ebru
  • Akkase ebru
  • Kumlu ebru
  • Neftli ebru


Ebru malzemeleri ve ön hazırlık

Kitre

Ebru yapımında kullanılan suyun belli bir yoğunluğa sahip olması ve özel olarak hazırlanan boyayı üzerinde tutabilmesi gerekmektedir, her hangi bir suyla ebru yapılamaz. Ebrunun suyuna bu özelliği veren maddenin ismi kitredir. Kitre, Türkiye`nin güney ve güneydoğu bölgelerinde kırlarda yetişen yabani bir dikenin özsuyudur. Köylüler kırlarda geven dikeninin gövdesine bıçakla çizik atar, birkaç gün beklerler. Bitkinin özsuyu çizik bölgeden akar ve kurur. Bir ağaç kabuğuna benzer görünüm alır. Bu kabuklar tek tek toplanır. Kabuk şeklinde olan kitre aktarlarda satılmaktadır. Ebrunun suyu hazırlanırken musluk suyunun içine belli ölçülerde kitre konulur. Su ağzı kapalı bir kapta bu şekilde bir süre bekletilir. Belli zaman aralıklarıyla çalkalanarak eriyen kitre özünün dağıtılması gerekir. Suyun yeterli yoğunluğa ulaşmasından sonra, içinde kalan erimemiş kitre kalıntılarını ayırmak için, ebru suyu iyice süzülmelidir.

Kök boya ve öd suyu

Ebru yapılan suyun özel olduğu gibi kullanılan boya için de özel bir hazırlık gerekmektedir. En iyi sonuç veren ebru boyası kök boyadan yapılandır: renkleri çok canlı ve gerçeğe yakın olur. Kök boya da aktarlardan toz halinde edinilebilir. Rengin hazırlanacağı küçük bir kavanozun içinde edinilen toz, suyla iyice ve yavaş yavaş ezilmeli, hiç tortu kalmamalıdır. Hazırlanan boyanın içine daha önce kasaptan alınan büyükbaş hayvan öd kesesinden süzülmüş öd suyu belirli oranlarda eklenmeli ve karıştırılmalıdır. Boyanın içine katılan öd, boyanın özgül ağırlığını değiştirerek yayılmasını ve şekil verilecek hale gelmesini sağlar; ne kadar çok katılırsa boya o kadar çok yayılacağından miktara dikkat edilmelidir. Yapım aşamasında eğer boya çöküyor ise içindeki öd miktarı fazlalaştırılmalıdır.

Fırça, tarak, bız

Kullanılan fırçalar geleneksel ebrucuların kullandığı şekilde atkılı ve kuru ağaç dallarından imal edilebilir ya da ebru için satılan fırçalardan alınabilir. Ebru yapımında kullanılan diğer malzemelerden tarak ve bız ise evde imal edilebilir ya da tığ şiş gibi bir çok araçla ikame olunabilir. Ebru için hazırlanmış tekneye aktarılan özel sudaki hava kabarcıkları "bız" denilen ve figür yapımında da kullanılan araçla alınmalıdır. Aksi takdirde kabarcık olan bölümde boya dağılamaz ve ebrunun alınacağı baskı yüzeyinin fonrengi yüzeyde leke şeklinde kalabilir.

Tarihçe

Marbling Japonlarca da uygulanıyorsa da, bilinen Türk ebrusu tarzında eserler Orta Asya - Osmanlı coğrafyasında ortaya çıkmıştır. Ebrunun tarihi ile ilgili olarak sayın Uğur Derman, tarihi kestirilebilen en eski ebru olarak, üzerinde Maliki Deylemi`ye ait bir kıt`anın bulunduğu ve Gürcistan`da yazılmış olan 1554 tarihli bir ebruyu gösterir. Bu ebrunun, hafif ebru olarak yapılmış olması ve hafif ebrunun ancak belli bir ustalaşmadan sonra yapılabildiği gözönüne alınacak olursa, ebrunun orijinin çok daha eskilere dayandığı şüphesizdir.

Osmanlı döneminde başlıbaşına bir sanat ve iş kolu olan ebruculuk, 20.yüzyıl başlarına gelindiğinde unutulma noktasına gelmiştir. Bu sanatın tekrar hayat kazanması, ebru sanatına `çiçekli ebru`yu hediye eden büyük sanatçı Necmeddin Okyay sayesinde olmuştur. Okyay`dan sonraki büyük merhale Mustafa Düzgünman`dır. Mustafa Düzgünman`ın talebelerinden Fuat Başar, Alpaslan Babaoğlu bu sanatın yeniden yaygınlaşmasında büyük gayret sarfetmişlerdir.

Edebiyatta ebru

Ebru hakkında Türkçe kaleme alınmış bilinen en eski eser, 1608`de yazılan "Tertib-i Risale-i Ebri" adlı yazma kitapçıktır.

Ebru ve toplum

Çok değerli bu sanatın ve eşsiz eser üretimlerinin insanın , özellikle çocukların hayal dünyasının gelişmesinde ve ruhsal sağlığının düzelmesinde önemli derecede etkileri vardır.

Ebru nun yapimi ile ilgili videolar

Turkish Islamic Art of Marbling

EBRU Fascination Fluid Flow Part I

EBRU Fascination Fluid Flow Part II

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Ebru
3 yıl önce

bir süsleme sanatıdır. Fırça ve boyaları özeldir. Ebru sanatının ne zaman ve hangi ülkede ortaya çıktığı bilinmemekle beraber bu sanatın doğu ülkelerine...

Ebru, Ebru (sanat), Ebru (isim), Anlam ayrım
Ebru Ceylan
6 yıl önce

Maymun'un ise sanat yönetmenliğini yaptı, hikâyesini yazdı, senaryosuna katkıda bulundu. Resmî site IMDb'de Ebru Ceylan SinemaTürk'te Ebru Ceylan Nuri Bilge...

Ebru Gündeş
3 yıl önce

Ebru Gündeş (d. 12 Ekim 1974; İstanbul, Türkiye), Türk şarkıcı, sunucu ve oyuncu. Konfeksiyon işçisi iken Neşe Demirkat ile tanışan Gündeş, Koral Sarıtaş...

Ebru Gündeş, Ebru Gündeş
Ebru Yaşar
3 yıl önce

geldi ve müzik hayatına başladı. İTÜ Türk Sanat Müziği Bölümü'nden mezun oldu. 1995 yılının Mayıs ayında Ebru Yaşar Bu Sahilde adlı ilk albümünü Burhan...

Ebru Polat
6 yıl önce

Ebru Polat (d. 30 Haziran 1983[kaynak belirtilmeli], İzmir), Türk avukat ve pop müzik şarkıcısı. Ebru Polat, 30 Haziran 1983 tarihinde İzmir'de doğdu...

Ebru Cündübeyoğlu
3 yıl önce

Ebru Cündübeyoğlu Mete, (d. 10 Eylül 1974; Heilbronn, Almanya), Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve şarkıcı. Diş Doktoru Ertuğrul Cündübeyoğlu ve 1970...

Ebru Cündübeyoğlu, 10 Eylül, 1974, Almanya, Deli Yürek, Omuz Omuza (dizi), TRT
Milliyet sanat
3 yıl önce

günümüzdeki hali. Fiyatı 5 YTL'dir. ^ Sülün, Ebru Nalan. "Türkiye'de Popüler Kültür Ve Medyada Sanat: Milliyet Sanat Dergisi Örneği". academia.edu. academia...

Milliyet sanat, 1972, 2001, Edebiyat, Milliyet, Taslak, Tuğrul Eryılmaz
Mustafa Düzgünman
3 yıl önce

kendini geliştiren Düzgünman bu sanatı bir süre sonra bıraktı. 1940 senesinde ebru sanatına başladı. 1957 senesinde bu sanat üzerine daha fazla yoğunlaştı...

Mustafa Düzgünman, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, EBRUNAME, Necmeddin Okyay, Aziz Mahmud Hüdâyí®, ,