Türkçe Bilgi: Dinde etik

'te yazdığı gibi sonuçta Allah’ın varlığına işaret eder. Böylece insanların hangi çevreden gelirlerse gelsinler, Allah’ın iradesine teslim olmak ve İslam’a uymak konusunda ahlaki sorumlulukları vardır. (). Bu doğal eğilim, Kur’an’a göre insanlığın maddi başarıya olan eğilimiyle bozulmuştur. Bu tür bir eğilim kendini başta temel yaşamı sürdürme ve emniyet ihtiyacı olarak gösterirse de sonra diğerlerinden farklı olma tutkusu olarak kendini gösterir. Sonunda materyalizme olan tutuku, İslami kaynaklara göre doğuştan fıtratla gelen iyiyi kötüden ayırma ölçütünü aksatarak cahiliye sebep olur." Müslümanlara göre İslam peygamberi Muhammed, Allah tarafından insanlığa ahlaki sorumluluklarını hatırlatmak ve toplumda bu sorumluluk bilincine ters olan düşüncelerle meydan okumak için gönderilmiştir. Kelsay’a göre bu meydan okuma, İslam-öncesi Arabistan’ında bulunan beş temel vasfına karşıydı: # Arapların değişen kan bağına ve akrabalığa dayanan kabileleri bölünmesi. Buna takva ve ümmet temellerinde birleşmiş bir topluluk oluşturarak karşı koyar, # Allah’ın yanında birçok tanrıya tapınmayı kabul düşüncesi, Allah’ın ne bir ortağının, ne de ona eş olanın bulunamayacağını belirten müsamahasız tevhit düşüncesiyle karşı koyar, # Maço (Ar. muruwwa) özelliğini İslam tasvip etmeyip alçak gönüllülüğün ve dindarlığın önemini vurgular, # Meşhur olmaya veya bir miras bırakmaya verilen önem yerine Kıyamet Günü’nde insanlığın Allah huzurunda hesap vereceği düşüncesi getirilidi, # Eski geleneklere saygı ve onlara uymak yerine Allah’a boyun eğip vahyedilene uymayı emredildi. Bu değişiklikler, toplumu kişilik, İslami inanç, Dünya görüşü ve değerlerin sıralaması açısından yeniden yönlendirmiştir. Bunu izleyen nesillerin bakış açısından bakıldığında bu değişiklikler, Arap yarımadası’nda toplumda ve yaşamdaki ahlaki düzende büyük değişimlere neden olmuştur. İslam peygamberi Muhammed için İslam-öncesi Arabistan gaflete örnekse de tamamen iyilikten yoksun değildi. Muhammed, Arapların İslam-öncesi geleneklerin yakın akrabalar, dullar, yetimler ve benzeri muhtaçlarla ilgilenmek ve adaleti hakim kılma gibi bazı yönlerini kabul ederken başkalarını da red etmiş, kabul edilen değerleri tavizsiz tevhitin getirdiği bir önem sırasına koymuştur. Jainist etik Konfüçyüsçü etik Konfüçyüsçülük ve Neo-Konfüçyüsçülük, ilişkilerin idamesini ve akrabalık münasebetlerini etiğin eön önemli düşüncesi olarak vurgular. Özellikle başkalarına olan borcun, sana olan uzaklıklarıyla ters orantılıdır. Başka bir deyişle ebeveynine herşeyi borçlu olan insan, herhangi bir şekilde yabancılara karşı bir yükümlülüğü yoktur. Bu da bütün insanlığı aynı şekilde ve aynı anda sevmenin mümkün olmaması gerçeğini tanıma olarak görülebilir. Dolayısıyla buna da akrabalık etiği veya durumsal etik denir. Konfüçyüsçü sistem Kantçı sistemden, ancak ender olarak mutlak veya evrensel olan yasalar veya prensipler içerdiğinden çok farklıdır. Bununla hiçbir zaman evrensel etik sözkonusu edilmedi demek istemiyoruz. Gerçekten de Zhou Hanedanlığı sırasında Çin’de Konfüçyüs’ün ana muhalifleri olan Mozi’nin taraftarları, evrensel sevgiyi () savundular. Konfüçyüsçü görüş sonunda Çin felsefesi’nin birçok yönüne egemen oldu ve bunu da sürdürmektedir. Çoğuları Mao Zedong’un komünist olmaktan çok konfüçyüsçü olduğunu savundu. Konfüçyüsçülüğün bilhassa Mengzi () tarafından savunulan şekli, ideal yöneticinin Konfüçyüs’ün ifadesiyle "ortada Kuzey Yıldızı gibi dururken diğer yıldızların etrafında dönmesini sağlayacak şekilde hareket eden kişidir". Başka bir deyişle ideal yönetici, çıkıp insanları iyi yapmak için kuvvete başvurmadan onlara bu yolda örnek olur. İdeal kral, yasalar çıkarmak yerine ahenge teşvik eder. Konfüçyüs, herşeyden önce dürüstlüğün önemini vurgular. Norm (), adalet () ve insancılık ( kavramlarını, felsefesinde sanki mevcudiyetini borçlu olduğu ebeveynine ve hayatta kalışını borçlu olduğu komşularına, arkadaşlarına ve altında çalışanlara karşı derin dürüstlük () ve sadakatla () yaklaşımı olarak görülebilir. Kendisi geleneksel adet sistemleştirdi ve ondan önceki dönemlerden aldığı kavramların anlamlarını aslında değiştirmiş oldu. Konfüçyüsçü aile ve Konfüçyüsçü yönetici kavramları, Çin yaşamını 20. yüzyılın başına kadar etkiledi. O zaman bu kavramlar katılaşmış imparatorvari bir hierarşi şekline gelmiş mülkiyet hakları, artık herhangi bir diktatörlükten zor ayırd edilebilir hale gelmişti. Böylece geleneksel adetler legalizmle saptırılmıştı.
Budist etki
Bilhassa Mahayana Budizmi, Çin felsefesine metafizik bir bağ getirmiş, onu evrenselleştirmiştir. Neo-Konfüçyüsçülük, genelde Tang Hanedanlığı zamanında egemen olan Budizm’e bir reaksiyon olup sanki "yerel" Konfüçyüsçü bir metafizik ve çözümlemeci bir sistem kurma girişimidir. LaVeyan Satanist etik Dokuz Satanik Günah Musevi etiği Neo-Paganist etik Scientoloji etiği Sekülarist etik Şinto etiği Taoist etik Notlar
Kaynaklar
Vikipedi

Dinde Etik

Budist etki

Kaynaklar

Etik

Tıp etiği

Meta-etik

Mühendislik etiği

Kanal T

Ahlâkî konular listesi

Aksiyoloji

Tamer Tuna