Deli Bal

Kısaca: Özel ballar arasında ülkemizde herkesin tanıdığı deli balı da sayabiliriz. Acımsı buruk tadı olan bu bal çok az yenildiğinde sinir bozukluklarına iyi gelmekte, çok yenildiğinde ise, merkezi sinir sisteminde felçlere neden olmaktadır. Zehirlenme, bulantı, kusma ile kendini göstermektedir. Buna arının sarı renkte çiçek açan Azelea pontica L. ve kırmızı çiçekli Rhodedonderon ponticum L. bitkilerinden topladığı öz neden olmaktadır. ...devamı ☟

Fazla miktarda yenildiğinde baş dönmesi, sarhoşluk, daha yüksek miktarlarda ise zehirlenme belirtileri gösteren Doğu Karadeniz’e özgü bal türü.

Bizım buraları˚n bali/gomar deduumuz bi gül/ gül derler ona yaban güli/ en verỊm noktasỊ bizım burda ondan alύr/yalnύz ba-lımuz Dutar/insanları mesel’a yüz grami gesti mi gümeşli bali/oni mıakkäk k’i tutar/ ä/yalınız burden mesel’a al’ gidilen ovanın gümüşhane müntekälärỊnỊn balỊ tύtmaz/ yalınız dai bizım baldan azdır/bizım buranın tati fazladur” BR 70/52 (Yomra Özdil), AKÇ 191, “Bir de çifiliçifini çiçeği vardır. Sarı renkte olan bu çiçek komara benzeyen ağaçta olur. Arının bu çiçekten yaptığı bal tutar. Ayrıca bu çiçeği yiyen koyun zehirlenir ölür

İlk olarak MÖ 401 yılında Xenophon’un notlarında, yolu Trabzon’a düşen Yunan askerlerinin bu baldan yemeleriyle literatüre girmiştir:

Bu köylerde onları şaşırtan bir tek şeyle karşılaştılar: birçok kovan vardı ve bu kovanlardaki peteklerden bal yiyen askerler kustular, ishal oldular ve içlerinden hiç biri ayakta duramıyordu; az yiyenler körkütük sarhoş olmuş insanlara, çok yiyenlerse azgın çılgınlara, hatta can çekişen insanlara benziyorlardı. Bu durumda birçoğu bir boz-gun sonrasındaymış gibi yere serilmiş büyük bir umutsuzluk başlamıştı. Ertesi gün kimsenin ölmediği görüldü ve sarhoşluk yaklaşık olarak bir gün önce başladığı saatte geçti. Üçüncü ve dördüncü gün müshil almış gibi bitkin düşmüş halde ayaklandılar”.

Daha sonraki dönemlerde Plinius’un (MS 77) notlarında baldan bahsedilmektedir:

Arıların yiyeceği o kadar önemlidir ki bu yüzden balları bile zehirli olabilir. Pontus’ta Herakleia’da aynı arılardan olan ballar bir kaç yıl sonra öldürücü olurlar. Otoriteler bu balların hangi çiçeklerden yapıldığını açıklamamışlardır ... Bir çeşit bal daha vardır ki, aynı Pontus bölgesindeki insanlar arasında yaygındır ve meydana getirdiği çılgınlığa maenomenon denir”.

Yine Yunanlı yazar Strabon’un notlarında deli balın Karadeniz’li Heptakometler tarafından düşmanı altetmek amaçlı kullanıldığını okumaktayız:

Heptakometler, Pompeus’un ordusu dağlık ülkeden geçerken, üç Roma bölüğünü imha etmiştir. Bunlar, ağaç sürgünlerinden elde edilen delibalı kaselerle yol üzerine bıraktılar ve askerler bunu yiyipte bilinçlerini kaybedince, onlara saldırarak kolayca hepsini saf dışı ettiler. Bu vahşilerin bir kısmına da Byzeres denir”.

1844 yılında Rize’yi ziyaret eden Alman bilim adamı Karl Koch’da deli bal konusunda eski yazarların notlarını ilettikten sonra, bal tutmasına sebep olarak çeşitli yazarlarca öne sürülen şimşir, karayemiş ve komar (orman gülü) bitkilerini tartışmış ve en muhtemel adayın komar bitkisi olduğuna kanaat getirmiştir.

Orman gülünün sahil kesiminde mor, yüksek kesimlerde beyaz çiçek açan tür-lerinin yanısıra ċifin/ḉifin adı verilen sarı çiçek açan bir türü daha bulunmaktadır. Zehirli bir bitki olduğu için Trabzon’un batısında “ağu” olarak da bilinen komar çeşitlerini, özellikle çifini yiyen hayvanlar zehirlenmektedirler. Bununla birlikte arıcılık yapan pek çok köylü arılarının çifin çiçeğine konmadığı iddiasındadır.

Günümüzde artık ziraatı yapılmayan ama ilkçağdan yakın zaman dek Doğu Karadeniz’de bol miktarda ekilen ve hasadı yapılırken uçuşan polenlerinden “kendir tutması” adı verilen rahatsızlığa sebep olan kendir (Latince kannabis Sativa) bitkisinin adaylar arasında sayılmaması ilginçtir. Oysa kendir tarımının terkedilmesiyle bal zehirlenmelerinin de sona ermesi aynı zamana denk düşmektedir. Muhtemelen bu olgu bir tesadüf değildir.

    Osmanlı döneminde yörede arıcılığın bazı köylerin temel geçim kaynağı olduğu görülmektedir. 16. yüzyıl Tahrir defterlerinde Hemşin bölgesinde baldan 4800 akçe vergi alındığını görmekteyiz.


Deli Bal'ın etkileri

Özel ballar arasında ülkemizde herkesin tanıdığı deli balı da sayabiliriz. Acımsı buruk tadı olan bu bal çok az yenildiğinde sinir bozukluklarına iyi gelmekte, çok yenildiğinde ise, merkezi sinir sisteminde felçlere neden olmaktadır. Zehirlenme, bulantı, kusma ile kendini göstermektedir. Buna arının sarı renkte çiçek açan Azelea pontica L. ve kırmızı çiçekli Rhodedonderon ponticum L. bitkilerinden topladığı öz neden olmaktadır.

Türkiye'de Karadeniz Bölgesi'nde bin 800 metreden yükseklerde yetişen ormangülünden öz emen arıların balları zehirli olur. Ormangülünün özündeki grayanotoksin maddesi vücuda alındıktan iki saat sonra kan basıncı, tansiyon ve kalp atış hızını normal değerlerin çok altına düşürüyor. Bunların neticesinde kimi insanlar ölebiliyor.

Kaynakça: Özhan Öztürk "Karadeniz: Ansiklopedik Sözlük". 2 Vol. Heyamola Publishing. Istanbul. 2005. ISBN 975-6121-00-9.

Deli Bal

Arıların zehirli çiçeklerden topladıkları bal, acı bal.

İlgili konular

bal arı zehirlenme

misafir - 9 yıl önce
Deli Balın faydaları sayılamıyacak kadar çoktur. Özellikle akciğer hastalıkları ve diğer iç hastalıklar için idealdir. Mide-barsak hastalığı olanlar belli oranlarda kullandıkları takdirde sağlıklarına kavuşurlar. Miktar aşımında önemli ölçüde zararı görülür. Bu bal, bal gibi değil, ialç gibi kullanılmalıdır. Günde bir kaşıktan fazla kesinlikle alınmamalıdır.Akciğer hastalıkları için 1 kg bal, bir bardak dövülmüş ceviz, 250 gr. taze tuzsuz tereyağı karıştırılır, macun yapılır.Bu karışım sabahları aç karnına bir kaşık alınırsa ciğerlerin temizlendiği, hastanın sağlığına kavuştuğu görülür. Ben kullandım. Bu nyüzden tarifi veriyorum...

misafir - 9 yıl önce
deli bal zehirlenmesi oldum.Eğer 5 dakika daha geç gitse idim yaşamıyor olacakmışım.yıllardır alırdım.önerim kesinlikle çay kaşığından fazla tüketilmemesi ve rahatsızlık olursa doktara bal yediğinizi söyelyin.

misafir - 9 yıl önce
bende delı baldan zehırlendım sabah aksam bırbucukcaykasıgıbal yedım ve sonra tansıyon 4 7 ye dustu nabıs 48 ze dustu sonra alettansıyonu gostermedı tuzlu ayran ıctım sonra ıstıfrak ettım ıkısaatsonra tansıyon tekrar 4 e 7 olduve nabızda 51 oldu yanı otekı tarafa gıttım geldım hakıkaten cok dıkkatlı kullanmak gerekıyormus

misafir - 9 yıl önce
2010 ramazan bayramında babam köyde deli balı fazla kaçırdığından yerlere yığıldı hemen doktora götürdük ve iki şişe serumla anca kendine geldi. daha sonra ben 1.5 çay kaşığı aldım sabah aç karnına baktım bende gidiyorum, kendim milli bir sporcu olduğumdan tansiyonu düşürdüğünü bildiğimden hemen şınav çekmeye başladım inanılmaz hızla hemde,çok şükür enerjiyi yayarak kalp atışlarının yükselmesini sağlayarak ucuz atlattım. kesinlikle şakaya gelmiyor:)(ALLAH c.c. şükürler olsun)

misafir - 9 yıl önce
ben balı aldım ama deli mi akıllı mı nerden bileyim sata da bi şey demedi...2 yemek kaşı yedim ..bir saat sonra gözümü acilde açtım ...tansiyon 5 e düşmüş ..nabız 24 ...bir gün sonra yoğun bakımdan çıkabildim...bi daha mı tövbe petek bal yemem...

misafir - 9 yıl önce
Sabah kahvaltıda yedim.Yaklaşık 3 çorba kaşığı kadar.2 saat sonra gözlerim karardı yere yığıldım.Nefes alamadım,terleme,vucüdümda soğuma, sanki birşey boğazıma saplandı nefes alamıyordum,yüzme bilmeyen bir insan denize düşerde hayata tutunmak için nefes almaya çalışır o şekilde nefes almaya çalıştım.Sonra kollarımda güç kaybı baygınlık hali ve kusma geldi.Hastahanenin acilinde iki kez kustum ve kendime geldim.tahlillerde zehirlenme ile ilgili bir belirti yoktu.Dikkatimi çeken kan şekerim yarı yarıya düşüktü.

misafir - 9 yıl önce
bende yeni aldım bu balı eşim şeker hastası acaba sabahları 1 çay kaşığı yese iyimi olur kötümü olur. bilen birileri bilgi verirse sevinirim...

misafir - 9 yıl önce
benim akciyer rahatsızlarına tavsiyem gece bir bardak süt içine çiğ yumurta ve 2 şeker kaşığı kestane balı bunu güzel karıştır gece saat üç gibi iç yani içmeden önce 4 saat uyuman lazım içtikden sonrada 4 saat uyuman lazım ozaman çok fayda ediyor tabi bunlar tamamen organik olcab bal da yumurtada süt de marketdekiler yaramaz bunu için size tvsiyem kastamonu kestane balı meşhurdur ve çok özel kastamonu cide çamaltı köyü ergün kurt

misafir - 9 yıl önce
Sherlock Holmes filminde Karadeniz bölgesinde yetiştiğinden söz ettiği için araştırmaya başlamıştım merak ettiğim konu ise fazlası kalıcı rahatsızlıklara veya ölümler yol açıyor mu ve panzehri var mı beni bu konuda bilgilendirirseniz çok memnun olurum.Birde kalp atış hızı bunu fazla yedikten sonra ne kadar azalıyor.

misafir - 9 yıl önce
Ben arıcılık yapıyorum. bizim Türkeli-Ayancık ormanlarında Kara Yemiş ağacı var. Ben 15 Nisan-15 Mayıs tarahileri arası arıların en çok çalıştığı günler olması nedeniyle, bütün arazileri gezmişimdir. Arıların Kara Yemiş çiçeğine çalıştıklaırnı tespit ettim. Diğer orman gülleri zehirli olduğu için arılar onlara kesinlikle konmuyor. Ve yöremizin deli balı %100 Kara Yemiş balıdır. Ve beni yüzlerce kez tutmuştur. Çok yediğim zaman gözlerim hiç görmedi, kulaklarım hiç duymadı. Evimde bulundurduğum tansiyon aleti nabzı ve kan basıncını hiç algılamadı. Bozulmuş sandık ancak diğer kişilerde denedik alet çalışıyordu. bu bal tutmaısnda en pratik yol kesinlikle ayağa kalkmamak, banyoya kadar veya bir su kaynağına kadar yalnız iseniz ayağa kalkmadan emekleyerek gitmek ya da birinin yardımıyla gitmek ve ara sıra soğuk suyla vücutu soğutmaktır.

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Deli Bal
3 yıl önce

elde ettiği, halk arasında 'bal tutması' denilen olaya (deli bal zehirlemesi) sebep olan arı ürünü. Halk arasında 'tutan bal' da denilir. Ormangülleri türleri...

Bal, Arı, zehirlenme
Bal
3 yıl önce

köknar balı, monofloral bal, çiçek balı, petek balı, armut balı, dağ balı, akasya balı, çam balı, kremalı bal, okaliptüs balı'dır. Balın rengi, şeker dengesi...

Bal, Albumin, Alüminyum, Aminoasit, Aroma, Arı, Askorbik asit, Bakır, Biyotin, Demir, Enzim
Deli Kurt
3 yıl önce

Gökçen Kız'ı bulabilir. Çünkü sel felaketi tüm sevdiklerini Deli Kurttan almıştır. Deli Kurt her şeyi bırakır ve gider. Ayrıca Gökçen Kız'ın yalan olmadığını...

Deli Kurt, Kitap, Nihal Atsız, Taslak
Kenan Bal
3 yıl önce

Kenan Bal (d. 1950, Ankara) Türk dizi ve sinema oyuncusu. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde okudu. İstanbul Belediyesi Parklar ve Bahçeler Müdürlüğü'nde...

Kenan Bal, 1950, Ahmet Mekin, Asmalı Konak, Çemberimde Gül Oya, Kurtuluş (film), Şehnaz Tango (dizi), Geçmiş Bahar Mimozaları, Akrebin Yolculuğu, Adana Altın Koza
Mor çiçekli ormangülü
3 yıl önce

ponticum subsp. ponticum, Bulgaristan, Türkiye, Gürcistan. Bu çiçek deli bal veya Anzer balı diye bilinen zehirli balın üretiminde de kullanılmaktadir....

Ersan Barkın
6 yıl önce

çalıştığı kurumda birçok oyunda rol aldı. Sanatçı, kalp krizi nedeniyle öldü. Modigliani Sarıpınar 1914 Deli Bal Antonius ile Kleopatra Montserrat Balabanağa...

Ersan Barkın, 2002, 25 Mart, Aktris, Aktör, Şehir Tiyatroları, Tiyatro
Bilge Zobu
3 yıl önce

yardımcı oyuncu rollerinde yer almıştır. Melike Zobu yeğenidir. Lüküs Hayat Deli Bal Sersem Kocanın Kurnaz Karısı Biz Aşağıda İmzası Olanlar Antonius ile Kleopatra...

Bilge Zobu, 1932, 7 Eylül, Ah Güzel İstanbul, Kapıcılar Kralı (film), Kemal Sunal, Lüküs Hayat, Tosun Paşa (film), Vasfi Rıza Zobu, Zübük (film), İstanbul
Arı
3 yıl önce

propolis tıbbi araştırmalarda kullanılan ürünlerdir. Deli bal karadeniz bölgesinde arıların yaptığı bir bal türüdür ve insanlar tarafından dikkatli ve çok az...

Arı (böcek), Badem, Animalia, Arthropoda, Arı, Arı sütü, Balarısı, Balmumu, Bilimsel sınıflandırma, Böcek, Göz