Coparcener

Dünya Edebiyatında Mektup Türünün Tarihsel Gelişimi Mektup, yazının bulunduğu tarihe kadar ortaya çıkmış eski edebiyat türlerinden biridir. Eldeki en eski örnekler; Mısır firavunlarının diplomatik mektupları (MÖ 15. - 14. yüz yılları) ile Hitit krallarının Hattuşa (Boğazköy) arşivinde bulunan mektuplarıdır. Batı edebiyatında mektup türünün ilk örneklerini, Yunan edebiyatında görürüz. Mektup, bir edebiyat türü olarak, özellikle Latin edebiyatında gelişip yaygınlaşmıştır. Bu alanda yazanların başında Cicero (MÖ 106 - 43) gelir. Rönesans’tan bu yana Avrupa’da çeşitli ülkelerde bu türün yaygınlaştığı görülür. Özellikle Fransa’da mektup türü büyük gelişme göstermiştir. Mektup türünün Türk edebiyatında epey uzun bir geçmişi vardır. Münşeatlarda (Nesir halindeki yazıları bir araya toplanmasından meydana gelen eserlere denir.) resmi ve özel mektuplara geniş yer verilirdi. Şinasi’ nin öncülüğünde başlayan düz anlatım akımı, mektuplarda da etkisini göstermiş; Tanzimat’tan bu yana yazılan özel mektuplarda yapmacıksız, doğal bir anlatım kullanılmıştır. Dünya Edebiyatında Mektup Türünün Temsilciler; İlk temsilcisi:Cicero Fransa’da ; Mme de Sevigne, Voltaire, Rousseau mektup türünü çok kullanan sanatçılardır. Bazı sanatçılar romanlarının daha içten ve etkili olması için mektup türünde yazmışlardır. Balzac “vadideki zambak” , Goethe’nin “Genç Werther’in Izdırapları” bu şekililde yazılmıştır. Cicero Salutati’nin mektupları , Francesco Novati tarafından derlenmiş ve 1893′te yayınlanmıştır. Eser , 14 cilttir ve 325 mektup içerir.Uzun görev yıllarındaki resmi ve özel yazışmalar , onu;kendi döneminin en büyük mektup yazarı yapmıştır.Resmi mektup örneğini; ondan öğrenip , onu izleyen diğer hümanistler de , prenslerin mektuplarını yazmaya başlarlar.Salutati’nin mektupları , hümanizm çağında gelişme olanağı bulan mektup türünün , genel özelliklerini ortaya koyar.Bu mektupların , duygudan ve içtenlikten yoksun olmalarının nedeni , kültürel iletişim aracı işlevi görmelerindendir. Cicero dan mektup örneği; Çiçero’nun Servius Sulpicius’a Cevabı Dünya Edebiyatında Mektup -Mektubun edebi tür olarak gelişimi Latin edebiyatına dayanmaktadır. -Mektubun bugünkü anlayışa uygun niteliğe ulaşması 16.yy’dan sonradır.Bu dönemden itibaren Fransa, İtalya, İngiltere ve Almanya’da bu türün yaygınlaştığı görülmektedir. -Mektup türünün ustaları da ancak 18. – 19. yüzyılda yetişmiştir.Özellikle Fransa’da Mmede Sevigne(Mim Dö Sevig), Voltaire(Volter),Rousseau(Ruso) bu türü çok iyi kullanan sanatçıların başında gelmektedir. -Mektup türü hikaye ve romanların yazımında da kullanılmıştır. -Bazı sanatçılar eserlerini, özellikle romanlarını daha içten ve etkili olur diye mektup tarzında kaleme almışlardır.Batı Edebiyatında Balzac “Vadideki Zambak”ı, Goethe”Genç Werther’in Istırapları”nı, J.J. Rousseau “Nouvelle Heloise”ı bu şekilde yazmıştır. -Bazı Avrupalıların eski Türk hayatı ile ilgili mektupları, bugün tarihi belge olarak kabul edilmektedir.Lady Montegu’nün(Leydi Montegü) “Şark Mektupları(Türkiye Mektupları)” bu eserlerden biridir. Türkiye Tarihine ait en önemli vesikalardan biri de, zaman zaman ülkemizi ziyaret eden önemli şahsiyetlerin anılarıdır.Bu tarihi şahsiyetler, kaleme aldıkları eserlerde, yaşadıkları devrin sosyal ve siyasi hayatını, gezdikleri şehrin mimari ve toplumsal özelliklerini detaylı bir şekilde anlatmaktadır.İngiltere’nin İstanbul elçisinin hanımı olan Lady Montagu da,devrin önemli ve renkli simalarındandır.İstanbul’da ve diğer Osmanlı şehirlerinde gördüklerini, yaşadıklarını, güzel bir üslupla mektup şeklinde kaleme almıştır.Lady Montagu’nün anılarını okurken,18. yüzyıl başlarındaki Osmanlı toplumunun içine girip adeta o günleri yaşayacaksınız.