Cengizname
Kısaca: Cengizname, Cengiz Hanın hayatı, şahsiyeti ve fetihleri etrafında söylenmiş destana verilen isim. Bu destan Orta Asya’da Cengiz ve çocukları tarafından idare edilen bazı Türk kabileleri arasında 13. yüzyılda doğmuştur. Yazılı edebiyata 15. yüzyıl sonlarında geçmiş olan bu destanın, Orta Asya Türkleri arasında yaygın ve devamlı bir ömrü olmuştur. ...devamı ☟
Eserde vak’alar, Moğol İmparatoru Cengiz’in ve çocuklarının tarihi hikayelerine uygundur. Bu sebeple Cengizname, Cengiz’den başlayarak Moğol Hanlarının destani bir tarihi olarak kabul edilmiştir. Destan, Cengiz’in atalarını ve doğuşunu hikaye ile başlar. Evlenişi, bazı Orta Asya kabilelerinin başına geçişi, yaptığı savaşlar ve fetihleri anlatıldıktan sonra kurduğu imparatorluğu çocukları arasında paylaştırarak ölmesiyle biter.
Cengiz, Müslüman Türkler tarafından hiç sevilmemiş ve hep nefretle karşılanmıştır. Bilhassa Osmanlı Türkleri Cengiz’in yaptığı fetihler esnasında yaptığı zulümleri, yakıp yıktığı şehirleri, harab ettiği mamureleri ve oluk gibi akıttığı Müslüman kanını unutamamışlardır. Ayrıca Anadolu’da 12. asırda bütün şiddetiyle yaşanan Moğol zulüm ve baskısı, Cengiz ve ordularının Selçuklu ve Osmanlı Türkleri içinde nefretle anılmasına yetmiştir. Dolayısıyla Anadolu Türkleri arasında bu destan bilinmez.
Cengizname’nin Paris Milli Kütüphanesinde, Berlin Devlet Kütüphanesinde, British Museumda yazma nüshaları vardır. İlk matbu nüshası İbrahim Halfin tarafından 1822’de Kazan’da bastırılmıştır.
Bu konuda henüz görüş yok.