Türkçe Bilgi: Cengiz Dağcı

Kırımlı Türk romancı ve şair. 9 Mart 1920 tarihinde Kırım’ın Yalta liman şehrine bağlı Kızıltaş köyünde doğdu. Bir adı da Murat olan Cengiz Dağcı, bazı eserlerinde Suvarski adını kullanmıştır. Babası Kırım’dan sürgün edilen Emir Hüseyin Dağcı, annesinin adı ise Fatma’dır.

İlk tahsilini doğum yeri olan Kızıltaş köyünde gören Cengiz Dağcı, ortaokulu Akmescid’de okudu. Talebelik yıllarından itibaren şiirler yazmaya başladı. İlk şiiri 1936 yılında Kırım Gençlik Dergisi’nde yayınlandı. Bazı şiirleri de Kırım Yazarlar Birliğinin Edebiyat Mecmuası’nda yer aldı. 1939 senesinde Kırım Pedagoji Enstitüsüne girdi.

İkinci Dünya Savaşı başlayınca tahsilini bitiremeden askere alındı. Odesa’daki Subay Okuluna gönderildi. 1941 Haziranında Ukrayna Cephesinde tank teğmeni olarak savaşa girdi. Almanlara esir düştü. Bir süre sonra Almanlar tarafından kurulan Türkistan Lejyonuna katılıp, Ruslara karşı savaştı. Daha sonra Polonya’ya geçti. Hanımı Polonya milliyetçileriyle birlikte Almanlara karşı yeraltı faaliyetlerinde bulundu.

1945-46 senelerinde binlerce Türkistanlı ile birlikte Türkiye’ye gelmek için müracaatta bulundu. Fakat devrin idarecileri tarafından bu istekleri kabul edilmediği için gelemedi. Daha sonra Kızılhaç’ın yardımıyla İngiltere’ye gitti. Londra’ya yerleşti ve halen ticaretle uğraşmaktadır.

Savaş onun psikolojik durumu üzerinde olumsuz tesirler bırakmıştı. Bu bakımdan yazar savaş öncesi ve savaş yıllarına ışık tutacak mahiyette hatıra tarzında romanlar yazdı. Eserlerinde Kırım Türklerinin sıkıntı ve mücadelelerini anlattı. Bazı şiirleri 1950’li yılların ikinci yarısında Kırım Dergisi’nde yer aldı. Şiirlerinde ve eserlerinde hislerine bir sınır koymayan Cengiz Dağcı, söylemek istediklerini açıkça ifade etmeyi tercih etti. Türkiye’de bir yayımcıya gönderdiği hayat hikayesini, “Elhamdülillah Türküm, Müslümanım ve notlarımda yazdıklarımın hepsinin de hakikat olduğuna yemin ederim.” diye bitirmiştir.

Türk aleminin bir bütün olduğunu da şöyle ifade etmiştir: “Bize Tatar diyorlar. Çerkez, Türkmen, Kazak, Âzeri, Karakalpak, Çeçen, Uygur, Kabudi, Başkırt, Kırgız diyorlar. Bunlar hep yalan. Deniz parçalanamaz. Biz Türk Tatarız. Bunu senin kalbin bildiği gibi her Başkırt, her Kırgız, her Kazak’ın da kalbi bilir. Kalbinin hisleriyle hareket et. Dünyanın boş hırslarına kapılma...”

Cengiz Dağcı, Türk edebiyatına birçok eser kazandırdı. Türkiye’de 1956’dan bu yana yayımlanan romanları pekçok baskı yapmıştır.

Eserleri şunlardır: Korkunç Yıllar, Yurdunu Kaybeden Adam, Onlar da İnsandı, Ölüm ve Korku Günleri, O Topraklar Bizimdi, Dönüş, Genç Temüçin, Badem Dalına Asılı Bebekler, Üşüyen Sokak, Anneme Mektuplar, Benim Gibi Biri, Yansılar.

Cengiz Dağcı’nın şiirlerinden;

Veriniz Atamın Kılıcını Bana!

Kalbimde hürriyet ateşi yanar, Veriniz atamın kılıcını bana! Atımı süreyim kanlı meydana, Veriniz atamın kılıcını bana!

Veriniz! Kudretli deryadır gönlüm, Türkistan yok diye bağıran o kim? Kanını seven savaşçı bir Türküm. Veriniz atamın kılıcını bana!

Veriniz! Dökülen kana kan için, Günahsız yurdumda ölen can için, Geçmiş ve gelecek nam ve şan için. Veriniz atamın kılıcını bana!

Kalbimde hürriyet ateşi yanar, Veriniz atamın kılıcını bana. Atımı süreyim kanlı meydana, Veriniz atamın kılıcını bana!

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Cengiz Dağcı

Cengiz Dağcı Resimleri

Korkunç Yıllar

Kolhoz

İsa Kocakaplan

Gamalı Haç ile Kızıl Yıldız Arasında

Devlet (Dergi)

22 Eylül

Abdulvahap Kara

9 Mart