Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Celvetiyye

Kısaca: Aziz Mahmûd Hüdai hazretlerinin kurduğu tarikata verilen ad. Bayramiyye tarîkatının koludur. Celvet kelimesi; “yerini yurdunu terk etmek” mânâsında kullanılır. ...devamı ☟

Aziz Mahmud Hüdai hazretlerinin kurduğu tarikata verilen ad. Bayramiyye tarikatının koludur. Celvet kelimesi; “yerini yurdunu terk etmek” manasında kullanılır. “İnsanlardan uzak, tenhada Hak ile yalnız kalmak” manasında kullanılan “halvet”in zıttıdır. “Celvet” kelimesinden türetilmiş olan Celvetiyye ise, “tasavvuf yolcusunun halveti terk ederek, ilahi sıfatlarla süslenmiş bir halde insanlar arasına karışması” demektir. Celvetiyye yolu, tasavvuf yolcusunun inziva ile değil, halkın içinde yaşayarak olgunlaşmasını gaye edinir.

Bu tarikatte ilerlemenin esasları ikidir: Birincisi zikirle, yaniAllahü tealanın ismini anmakla meşgul olmak; ikincisi, maddi manevi olarak mücahedeye, yani nefsin istemediklerini yapmaya devam etmektir. Celvetiyye yolunda süluk, yani tasavvuf yolunda ilerlemek Allahü tealanın isimlerini zikretmekle olur. Esma-i seb’a denilen; “La ilahe illallah, Allah, Hu, Hak, Hayy, Kayyum, Kahhar” isimlerinden başka; “Vehhab, Fettah, Vahid, Ehad, Samed” isimlerini de zikretmek gerekir. Celvetilerin tacları yeşil çuhadandır ve on üç dilimlidir. Bu on üç dilim, 12 isim ile bu isimlerin birliğine delalet ettiğini gösterir.

Tasavvuf yolcusunun diğer tarikatlarda olduğu gibi Celvetiyyede de; tövbeye önem vermek, sünnet-i seniyyeye tam uymak, dünyaya ve dünya malına gönül vermemek, az konuşmak, kendisini yetiştiren hocasına bağlanmak ve nasihatlarına itiraz etmemek, onun yanında ve ayrıyken edebi gözetmek sağlığına dikkat etmek, tarikat kardeşlerine ve bütün insanlara karşı iyi ve güzel ahlaklı davranmak gibi hususlara dikkat etmesi gerekir.

Celvetiyye tarikatinin kurucusu olan Aziz Mahmud Hüdai, Üsküdar’da yaptırdığı dergahında insanlara Allahü tealanın rızasına kavuşturan Celvetiyye yolunun esaslarını anlattı. Akın akın onun dergahına koşan insanlar, hasta kalplere şifa olan sohbetlerine kavuştular. Dergah en fakirinden en zenginine, en üst kademedeki devlet adamlarına kadar her tabakadan insanlarla dolup taştı. Zamanında yaşayan Sultan Üçüncü Murad Han, Birinci Ahmed Han, İkinci Osman Han ve Dördüncü Murad Hana nasihatlerde bulundu.

Aziz Mahmud Hüdai hazretlerinden sonra talebeleri ve sevenleri tarafından Celvetiyye yolu devam ettirildi. İstanbul’da otuz kadar Celvetiyye dergahı açıldı. Daha çok Anadolu ve Rumeli’de yayılan Celvetiyye yolunun birinci merkezi Üsküdar’da Aziz Mahmud Hüdai hazretlerinin kabrinin bulunduğu yerdeki dergah; ikinci merkezi ise Bursa’da İsmail Hakkı Bursevi dergahıydı.

Celvetiyye yolunun Peygamber efendimizden (sallallahü aleyhi ve sellem) gelen silsilesi şöyleydi: Muhammed aleyhisselam, hazret-i Ali, Hasan-ı Basri, Habib-i Acemi, Davud-i Tai, Ma’ruf-ı Kerhi, Sırri-yi Sekati, Cüneyd-i Bağdadi, Mimşad ed-Dineveri, Muhammed Dineveri, Muhammed Bekri, Kadi Vecihüddin, Ömer Bekri, Ziyaeddin Sühreverdi, Kutbeddin Ebheri, Şihabüddin Tebrizi, Cemaleddin Tebrizi, İbrahim Zahid Gilani, Safiyyüddin Erdebili, Sadreddin Erdebili, Alaeddin Ali Erdebili, Hamidüddin Aksarayi (Somuncu Baba), Hacı Bayram-ı Veli, Akbıyık Meczub, Hıdır Muk’ad Dede, Muhyiddin Üftade, Aziz Mahmud Hüdai rahmetullahi aleyhim.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.