Türkçe Bilgi: Celal Esad Arseven

Türk sanat tarihçisi, ressam ve yazar. Babası Sadrazam Ahmed Esad Paşa, annesi Fatma Suzidil Hanımdır. Ekim 1875’te İstanbul Beşiktaş’ta doğdu. İlköğrenimine Beşiktaş’ta Taşmektep’te başladı. Daha sonra Hamidiye Mektebinde, Galatasaray Mekteb-i Sultanisinde, Beşiktaş Askeri Rüşdiyesinde öğrenim gördü. 1889’da Mekteb-i Mülkiyeye girdi. Resim yapmaya meraklı olduğu için bu yıllarda Sanayi-i Nefise Mektebine (Güzel Sanatlar Akademisine) devam etti. Hoca Ali Rıza ve Fausto Zonaro’dan ders aldı. 1891’de Sultan İkinci Abdülhamid Hanın isteği üzerine Harbiye Mektebine girdi. 1906’da bu mektepten Mülazım-ı Sani rütbesiyle mezun oldu. Subay olduktan sonra hünkar yaveri olarak görevlendirildiği için rahatça resimle uğraşma imkanı buldu. Bu sırada resim tekniğiyle ilgili bir dizi küçük kitap yayımladı. 1908’de bir grup ressam ve müzikçiyle birlikte öğrenim için Avrupa’ya gönderildi. Dönüşünde Kolağası rütbesindeyken askerlikten istifa ederek tamamen sanata yöneldi. Arkadaşı Salah Cimcoz ile birlikte Kalem adında bir dergi çıkardı. Çeşitli yazılarla birlikte İstanbul tarihi ve eski eserlerine dair bir kitap da hazırladı. Bu sırada çeşitli memuriyetlerde bulundu.

1917’de İstanbul Âsar-ı Atika Müzesinde kurulan Muhafaza-i Âbidat Encümenine üye seçildi. 1920’de Sanayi-i Nefise Mektebi (Güzel Sanatlar Akademesi)ne hoca olarak tayin edildi ve mimarlık tarihi ve şehircilik dersleri verdi. 1933’ten 1937’ye kadar Kadıköy Halkevinin başkanlığını yapdı. 1942’de CHP’den İstanbul milletvekili, 1946’da Giresun milletvekili olarak TBMM’de bulundu. 1951’de Gayri Menkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu üyesi oldu. İki yıl müddetle başkanlık yaptığı bu kuruldan 1958 yılı başlarında istifa ederek ayrıldı. Ölümünden kısa bir müddet önce kendisine Devlet Kültür Armağanı ve İstanbul Teknik Üniversitesinin fahri doktorluk ünvanı verildi. 13 Kasım 1971’de İstanbul’da öldü.

Osmanlı terbiyesiyle yetişmiş olmasına rağmen zamanındaki diğer bazı kimseler gibi Avrupai yaşantının hayranlarından olan Celal Esad Arseven, müzik, tiyatro, edebiyat, resim gibi sanatların çeşitli dallarıyla uğraştı. Değişik müzik aletlerini çaldığı gibi, birkaç edebi türde eserler verdi. Sahne için oyunlar yazdı. Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu üyeliği ve başkanlığı sırasında İstanbul ve Kadıköy’ün Bizans dönemindeki durumunu konu alan suluboya resim çalışmalarıyla ilgi çekti. Ancak İslam ve Türk tarihinden çok Bizans tarihine meyletmesi ve Eski Yunan ve Bizans kültürünün ortaya çıkarılmayla ilgili çalışmaları sebebiyle tenkid edildi.

Celal Esad Arseven’in en önemli çalışmaları, resim tekniği, belediyecilik, şehircilik, sanat tarihi ve Türk sanatı üzerinedir. Başlıca üç çalışmasından biri İstanbul tarihi ve eski eserlerine dairdir. Bu eserini ilk defa 1908’de Fransızca olarak neşretti. İstanbul’un Bizans ve Türk devri eserlerinin yerlerini gösteren bir de arkeolojik şehir planı neşretti. Onun eserlerinden ikincisi, sanat tarihi sözlükleri ve büyük bir sanat ansiklopedisidir. Sanat terimleriyle ilgili sözlüklerden başka birçok küçük kitaplar neşreden Celal Esad Arseven, Sanat Ansiklopedisi hazırladı. Beş cilt halinde bastırdığı bu eserinde bütün sanat terimlerinin karşılık ve açıklamalarını vermiş, ayrıca çeşitli sanat devirleri, üslupları ve teknikleri hakkında geniş bilgiler vermiştir. 1928’de TürkSanatı adlı eserini neşretti. Hayatının son yıllarında Türk sanatı hakkındaki bu denemesini yeniden ele alarak iki büyük cilt halinde Türk Sanatı adıyla yayımladı. Bunlardan başka piyes, roman, sanat tarihi, hatırat ve inceleme türünde çeşitli eserleri de vardır.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Celal Esad Arseven

Celal Esad Arseven Hakkında Detaylı Bilgi

Görüşler ve Yorumlar