Caltanissetta (Sicilya lehçesi: Nissa veya Cartanissetta) İtalya'nın Sicilya Özerk Bölgesi'nde aynı ismi taşıyan Caltanissetta ili merkezi olan bir komün ve şehirdir. Cografi konum Şehir Sicilya adasının batı içlerinde ve 568 metre rakımla oldukça yüksek bir mevkide bulunur. Konumu arka arkaya tepelerden oluşan ve küçük köy ve kasabalarla dolu Salso Nehri'nin ortasından geçtiği bir bölgededir. Tarihçe
Sicilya adası yerli halkı olan "Siciani" tarafından küçük bir köysel yerleşke olarak kuruldu. M.Ö.7 Greklerin Sicilya adasına gelmesi ile Sirakuza'ya bağlandı. Greklerin idaresi altında bir şehir olarak gelişti. Çok geçmeden şehir surları ve merkezi akropol kuruldu ve Yunan tanrıçalarına tapınaklar ve mezarlar Akropol ve civarına yapıldı. "Nissa" ismi ilk defa M.Ö 397de belgelenmiştir. Roma ile Kartaca arasındaki İkinci Punik Savaşları sonunda Sicilya Romalılar idaresi altına girdi. Şehrin günümüzdeki mevkiye yerleşmesi ilk defa Bizans'lıların 8.yy in ikinci yarısında yaptıklari Pietrarosa kalesiyle olmuştur. Arapların 846'da Sicilya'ya ele geçirmesi ile şehre ve kaleye (şimdiki şehir adının aslı olan) "Kal'at el-Nisa (Kadınlar Kalesi)" adı verilmiş ve 300 Tunuslu müslüman aile şehre ve kalesine yerleştirilmiştir. 240 yıl süren müslüman Arap hakimiyetinden sonra 1087de Sicilya'nın Normanlar eline geçince "Kont Roger Borsa" şehri ve kaleyi kendi hakimiyeti altına almış ve Hristiyanlığın alelade halk üzerine hakimiyetini açıkça göstermek için Bizans kalesi Pietrarosa bulunduğu yere Romanesk stilde büyük bir manastır ve kilise ek yaptırmıştır. Normanlardan sonra şehir Hohenstaufen hanedanı, Anju Hanedanı ve Aragonlular idaresi altına geçmiştir. Aragonlular şehir ve civarindaki arazide bir Kontluk oluşturmuşlardır. Sicilya Kralı II. Frederico bu şehirde taç giymiştir. III. Frederico (1355-1377), döneminde ortaya çıkan kargaşalıkları düzenlemek için şehirde bir konsey toplanmıştır. 1406da şehir Paterno'da yerleşik Moncada ailesinin eline geçmiştir ve Sicilya'da 1812de feodal idare ortadan kaldırılıncaya kadar bu ailenin hakimiyeti sürmüştür. Bu aile genel olarak şehirle ilgisizliği dolayısıyla şehir gittikçe köhneleşmiştir. Yine de 1539'da Katedral yapılmasına başlanmış; 1566;'da Salaso Nehri üzerine bir köprü yapılmış ve şehrin duvarları dışında yeni mahalleler kurulmuştur. 1567de depremde kale duvarları ve kuleleri çökmüş ve sadece üç kule ayakta kalmıştır. Şehrin ekonomisi 19. yy'a kadar tarıma dayalı olmuştur. Bu yy. başında bölgede kükürt madenleri açılmış ve ağır çalışma şartları gerektiren kükürt madenciliği bölgenin ana istihdam alanı olmuştur. 19. yy sonlarında şehir ve civarlarında 32.00 işçi çalıştıran 275 kükürt madeni bulunduğu bildirilmektedir. 19. yüzyıl ortasında itibaren şehirde İtalya'da hala çok tutulan "Amaro Averna" adlı içki (digestif likör) üretilmesine bu şehirde başlanmıştır. Şehir Sicilyada feodal idarenin kaldırılmasından sonra Sicilya'da bulunan 22 "Komark"'dan biri olmuştur. 1819da il merkezi yapılmışsa da ertesi yıl Burbon hanedanına aleyhtar oldukları için ceza olarak şehir ordu tarafından yağmalanmıştır. 1844'de bir piskoposluk merkezi olmuştur. Birçok şehir mensubu Garibaldi'nin Sicilya fethine yardım ve destek sağlamıştır. Garibaldi şehri şahsen teslim almıştır. Yapılan plebisit ile şehir İtalya Krallığına dahil olmuştur. 1875de il valisine karşı şehirde karışıklık çıkması valinin görevinden alınması ile yatıştırılmıştır. 1878de şehre demiryolu gelmiş ve şehrin nakliye sorunlarını karşılamıştır. Şehir II. Dünya Savaşında Müteffikler Sicilya'ya çıkartma yapmadan önce uçak bomdardımanıyla ve çıkartmadan sonra da Müteffik kara kuvvetlerinin şehri ele geçirme çatışmaları sırasında şehir büyük hasara uğratılmıştır. Demografi
Caltanissetta şehri bölgenin halk nakliyat merkezi olup alanı gayet büyük 416 km²; nüfusu (30.6.2010 itibarıyla) 60.137 kişi ve nüfus yoğunluğu 44.22 kişi/km² olur. Caltanissetta komününün belediye sınırları içinde 19. ve 20. yüzyıllarda nüfusunun gelişmesi resmi nüfus sayımı sonuçlarına göre şu gösterimde özetlenmiştir: Kişi Colors= id:lightgrey value:gray(0.9) id:darkgrey value:gray(0.7) id:sfondo value:rgb(1,1,1) id:barra value:rgb(0.6,0.7,0.8) ImageSize = width:455 height:373 PlotArea = left:50 bottom:50 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:65000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:5000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:1000 start:0 BackgroundColors = canvas:sfondo BarData= bar:1861 text:1861 bar:1871 text:1871 bar:1881 text:1881 bar:1901 text:1901 bar:1911 text:1911 bar:1921 text:1921 bar:1931 text:1931 bar:1936 text:1936 bar:1951 text:1951 bar:1961 text:1961 bar:1971 text:1971 bar:1981 text:1981 bar:1991 text:1991 bar:2001 text:2001 PlotData= color:barra width:20 align:left bar:1861 from:0 till: 23719 bar:1871 from:0 till: 25473 bar:1881 from:0 till: 30174 bar:1901 from:0 till: 42590 bar:1911 from:0 till: 40515 bar:1921 from:0 till: 59760 bar:1931 from:0 till: 42794 bar:1936 from:0 till: 49959 bar:1951 from:0 till: 60023 bar:1961 from:0 till: 62393 bar:1971 from:0 till: 59549 bar:1981 from:0 till: 60635 bar:1991 from:0 till: 61319 bar:2001 from:0 till: 61438 PlotData= bar:1861 at: 23719 fontsize:S text: 23.719 shift:(-8,5) bar:1871 at: 25473 fontsize:S text: 25.473 shift:(-10,5) bar:1881 at: 30174 fontsize:S text: 30.174 shift:(-10,5) bar:1901 at: 42590 fontsize:S text: 42.590 shift:(-10,5) bar:1911 at: 40515 fontsize:S text: 40.515 shift:(-10,5) bar:1921 at: 59760 fontsize:S text: 59.760 shift:(-10,5) bar:1931 at: 42794 fontsize:S text: 42.794 shift:(-10,5) bar:1936 at: 49959 fontsize:S text: 49.959 shift:(-10,5) bar:1951 at: 60023 fontsize:S text: 60.023 shift:(-10,5) bar:1961 at: 62393 fontsize:S text: 62.393 shift:(-10,5) bar:1971 at: 59549 fontsize:S text: 59.549 shift:(-10,5) bar:1981 at: 60635 fontsize:S text: 60.635 shift:(-10,5) bar:1991 at: 61319 fontsize:S text: 61.319 shift:(-10,5) bar:2001 at: 61438 fontsize:S text: 61.438 shift:(-10,5) TextData= fontsize:S pos:(20,20) text:Kaynak - ISTAT Kardeş şehirler
Caltanissetta şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur: * * Resimler
Caltanissetta Dosya:Santo-Spirito-1.jpg|Caltanissetta Santo Spirito Manastırı Dosya:Duomo Caltanissetta.jpg|Caltanissetta Ketedrali ici Dosya:Pietrarossa.jpg |Caltanissetta Bizans Pietrarossa kalesi kalıntıları Dosya:Maestranza-6.JPG|Caltanissetta'da bir dini yürüyüş Dosya:Caltanissetta railwaystation.JPG|Caltanissetta Centrale Tren Garı