Türkçe Bilgi: Blaise Pascal

Blaise Pascal, 1623-1662 yılları arasında yaşamış Fransız düşünürü ve matematikçisi. Aynı zamanda büyük bir matematikçi olan, Torricelli deneyi üzerine eserler yazan ve bir hesap makinesi icad etmiş olan Pascal'ın temel eseri ölümünden sonra yayımlanmış olan Düşünceler'dir. O, 1654 yılında dini bir tecrübe yaşamış, hayatının bundan sonraki dönemine, bilimsel çalışmalarından çok, din ve Tanrı konusundaki görüş ve tartışmaları damgasını vurmuştur. Başka bir deyişle Pascal deist bir hümanizmin, rasyonel bir kuşkuculuğun ve özgür düşüncenin egemen olduğu bir çağda ve toplumda, Tanrı'nın ve tanrısal kayranın gerekliliğinive gücünü gösterme çabası içinde olmuştur.

Bu büyük Fransız matematikçisi kısa süren yaşamına karşın, matematik tarihinde vazgeçilmezler arasına adını yazdıracak kadar önemlidir.

1623 yılında Clermont'da doğmuştur. Çok genç yaşlardan itibaren matematiğe olan ilgisi ve yeteneği sayesinde, hızlı bir ilerleme göstererek, yaşıtlarının çok ilerisindeki matematik konularıyla ilgilenmeye başlamıştır.

Descartes ve Fermat gibi çok ünlü ve Fransız matematiğine çok şeyler katan iki büyük bilginle aynı zamanı paylaşmak şansını bulabilmiştir. O'nlarla tanışmak ve görüşmek ve bazen de mektuplaşmak olanağı bulmuştur. Bu arada, bu gibi buluşmalarda ya da tanıştırmalarda yine Fransız MMersenne'in rolü de unutulmamalıdır.

Babası bir amatör matematikçiydi. Denilebilir ki, Pascal, matematik sevgisini ve ilk bilgileri ondan almış olmalıdır. Belli bir olgunluk yaşına gelince, babasıyla birlikte Paris'te bulunan "Mersenne AkademisF'ne kabul edileceklerdir. O'nun çalışmalarında zaman zaman fizikçi yönü de öne çıkmaktadır Nitekim Toriçelli tarafından yapılan deneylerin bir kısmını yakından izlemiştir. Kendisi de konu ya dahil o-larak, barometre (basınç-ölçer) deneyini O da farklı yükseklikler için, özellikle 1648 de Puy de Döme'da yinelemiştir. Bu deneylerine ve bulgularına Traite du vide adındaki eserinde yer veriyordu. O ayrıca sıvılar-daki denge üzerine ve havanın ağırlığı ile ilgili olarak bazı çalışmalar yapıyor ve bunlara ait vardığı sonuçları çeşitli makalalerinde bilim dünyasına sunuyordu. Fizik ile çalışmaları bu gibi konularla oldukça sınırlıdır. O'nun esas çalışmaları, matematik ile ilgili olanlarıdır.

Matematiğe ilişkin çalışmalarını değişik alanlara yönlendirmiştir. Q bir yandan olasılık ile ilgileniyor, bir yandan da kendi adını verdiği hesap makinası için çalışıyordu. Bir taraftan da analizin bazı konularıyla ilgileniyordu. Henüz 16 yaşında olduğu bir sırada konikler ile ilgili çalışması dikkat çekiyordu. 1642-1643 yılı, O'nun, hesap makinasını icat ettiği yıllardır. Bu tamamen mekanik düzenekli ve sadece toplama ve çıkarma işlemlerini yapabilen basit bir düzenektir. Ancak dünya tarihinde, türü itibariyle bir ilk'tir.

Babası 1651 yılında öldü. Kızkar-deşi bunun üzerine Port-Royal'e girerek rahibe olacaktır. Pascal bir bakıma yalnız bir insandır artık. O da zengin ve kibar çevrelere katılır. Burada çok özel insanlarla tanışmaya başlamıştır. Örneğin Roannez Dükü ve talih oyunları üzerine dikkatini yoğunlaştırmış Mere şövalyesi bunlardan ikisiydi. Pascal bu konudaki fikrini, "rastlantı geometriye döküle-bilir" şeklinde açıklayacak ve bir anda bu gibi kimselerin ilgi odağı olacaktır. O da böylece, çevresindeki bu kumarbazlar ve talih oyunculan yüzünden olasılık hesabına yönelecektir. İşte bu aşamada O'nun imdadına, O'nun adıyla anılan ünlü Pascal üçgeni yetişecektir. Bu üçgen bilindiği gibi bir aritmetik dizgedir, (a + b)n binom açılımındaki katsayıların oluşturduğu düzeneğe verilen bir addır.

Bu aşağıda açıklanmıştır. Buradaki katsayıların varlığı ve oluşum kuralı yüzyıllar boyu bilinmektedir MÖ. sinde, Çin'lilerden başlayarak Türk ve İslam matematikçileri tarafından bulunmuş ve kullanılmıştır.

Bu kadar bilinen bir şeyin Pascal a-dına tescil edilmesi yanlışlığı, ya yukarıda sözü edildiği gibi bilim dışı ortamlarda bunu kullanarak işini görmesinden ya da Avrupa'nın kendine özgü anlayışından kaynaklanmaktadır. (a + b)n açılımının katsayıları: n = 0 için 1 n = 1 için 1 1 n = 2için 1 2 1 n = 3 için 1 3 3 1 n = 4 için 1 4 6 4 1 n = 5için 1 5 10 10 5 1

şeklinde düzenlenmiş olacaktır. İşte bu şekilde oluşan bu dizge Pascal üçgeni admı almaktadır. Pascal bir ara yeni çalışmalara yö- neldi. Burada sikloit üzerine çalıştığı görülecektir. Daha sonra Leibniz' in de yararlanacağı, Traite des sinüs du auart du cercle çemberin sitıüsleri üzerine bir inceleme adlı eserinde bu çalışmalarından söz etmektedir. Bu eserinde sözünü ettiği en önemli buluşu ise karakteristik üçgen olmuştur. 31 yaşına girdiği 1654 yılında bu gibi çalışmalardan, tam da anlaşılamayan bir nedenle elini çekiyor ve 23 Kasım 1654 günü, daha önce kız-kardeşinin girmiş olduğu Port Ro-yal'e girerek, kendim tamamen dine adıyordu. Bu farklı yaşamında da bilimsel ça lışmalarına devam ettiği görülecektir. Bu çalışmaların sonunda, gerçek ten söz edilmeye değecek düzeyde ö nemli bir eser ortaya çıkıyordu. Bu eserin adı Pensees idi ; yani Düşünceler...

Bu kitabında yine matematikten ve özellikle olasılıktan söz eder.

Burada açıkladığı bazı kavramlar ileride de bu konuyla ilgileneni matematikçiler tarafından aynen kullanılacaktır. Bir oyunda, "matematik ümit ; fiyatın değerinin onu kazanmak olasılığıyla çarpımıdır", şeklindeki yargısı o gün için çok çarpıcı kabul edilmelidir.

Pascal için ebedi saadetin kıymeti "sonsuz"dur. Bu konuda şöyle düşünüyordu : "tam bir dini yaşam sürerek ebedi saadeti kazanmak ihtimali çok az olsa bile matematik ü-mit sonsuz olduğundan (sonsuzun sonlu bir kesiri yine sonsuzdur) bir yaşamın bu şekli mükafatlandınla-caktır. " Bu gibi görüşler içinde kaleme aldığı Pensees'de yaşam ile olasılığı bir arada tartıştığı görülmektedir. Ancak bu yapıtıyla birlikte artık sağlıklı bilgiler ürettiği kuşkulu görülmeye başlamıştır.

1658 yılında, bir hastalığa yakalandı. Uyku saatleri haricinde şiddetli baş ağrılarından şikayet etmeye başlamıştı. Böylece gittikçe artan şiddetli ağrılara katlanarak dört yıl geçirdi.

1662 yılının Haziran ayında, evini bir fakir aileye bağışlayarak, kızkardeşinin yanına giderek ona sığınacak ve kısa bir süre sonunda da ızdıraplar içinde kıvranarak ölecektir. Öldüğünde 39 yaşında bulunuyordu.

Blaise Pascal

Blaise Pascal

İlgili konular

misafir - 9 yıl önce

misafir - 9 yıl önce

Pascal yasası

Pascal

Pascal (birim)

Pascal (programlama dili)

Pascal üçgeni

1662

Jansencilik

Donald Adamson

Blaise Pascal

Blaise Pascal Hakkında Detaylı Bilgi

Blaise Pascal Sözlük Anlamları

Blaise Pascal

İlgili konular

Görüşler ve Yorumlar

misafir - 9 yıl önce

misafir - 9 yıl önce

Okuma Önerileri

Pascal yasası

Pascal

Pascal (birim)

Pascal (programlama dili)

Pascal üçgeni

1662

Jansencilik

Donald Adamson