Kısaca: Biy-Hem İli (Tuva Türkçesi: Бий-Хем кожуун) — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir. ...devamı ☟
Biy-Hem İli (Tuva Türkçesi: Бий-Хем кожуун) — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir. Bölgeninidari merkezi — — Turan şehridir. Coğrafya Ülkenin kuzeyinde yer alan bölge, Turan-Uyuk havzasında yer alır. Bölgenin kuzeyinde Batı Sayan Dağları ötesinde Krasnoyarsk bölgesi bulunur. Güneyde Uyuk dağı yer alır. En büyük akarsu: Uyuk akarsuyu olup Biy-Hem (Ulu Yenisey) akarsuyunun sağ koludur. Hem kelimesi Moğolca'dan gelmiş olup akarsu anlamını verir. Tarih Biy Hem kojuun- 1890'lardan itibaren Rus yerleşimcilerin işgal alanı olmuştur. Nüfus Nüfus toplamı — 11,9 bin kişidir (2002). İdari Yönetim Bölge 1 şehir, 7 köy idaresi olmak üzere 14 yerleşimden oluşur. * Turan şehri; * Arjaan (Kaynak) * Sevin * Seserlig * Suş * Tarlag * Uyuk * Hadın (Kadın) Ekonomi Köy ekonomisi olup tarima dayanır. Ulaşım Güneydoğu'dan kuzeybatıya bölge içinden Usin yolu geçer ki Kızıl-Abakan arası M-54 yoludur. Öbür önemli yol ise - «Turan—Hadın» arası yoldur. Görülecek Şeyler Arjaan köyü yakınında — İskit kağanlarına ait kurgan - höyük kompleksi vardır. M.Ö. 7. yüzyıldan kaldığı sanılan bu tarihi kalıntı 2001 yılında bulundu. Kağan eşine ait çok sayıda altın takılar bulunmuştur. Bazı takılarda «İskit hayvan» üslübü göze çarpar.
