Birleşik Fiil

Kısaca: Bir eylemi karşılamak üzere isim veya fiile bir yardımcı fiilin getirilmesiyle yapılan kelime grubudur. Bunlar yapılışlarına göre üçe ayrılır: a) İsme yardımcı fiil getirilerek yapılan birleşik fiiller: bulun-, et-, eyle-, kıl-, ol-, yap- yardımcı fiilleri isimle birleşerek birleşik fiil yaparlar. ...devamı ☟

Bir eylemi karşılamak üzere isim veya fiile bir yardımcı fiilin getirilmesiyle yapılan kelime grubudur. Bunlar yapılışlarına göre üçe ayrılır:

        a) İsme yardımcı fiil getirilerek yapılan birleşik fiiller: bulun-, et-, eyle-, kıl-, ol-, yap- yardımcı fiilleri isimle birleşerek birleşik fiil yaparlar. Bunlardan et-, eyle-, yap- geçişli (nesne alan) birleşik fiiller yapar: affet-, alay et-, alt et-, göz et-, hisset-, kabul et-, naklet-, reddet-, oyun et-, sabret-, şikayet et-, şükret-, telefon et-, terk et-, zannet-, yok et-; hasta eyle-, sabreyle-, kul eyle-; namaz kıl-; gürültü yap-, program yap-, spor yap-; adam ol-, dost ol-, kör ol-, memnun ol-, pişman ol-, sağ ol-; gelmiş bulun-, yapmış bulun- vb.


b) Fiile yardımcı fiil getirilerek yapılan birleşik fiiller: Fiile, (kurallı) birleşik fiil yapan bil-, dur-, gel-, gör-, kal-, koy-, yaz- fiillerinin getirilmesiyle yapılır. Bu grupta yardımcı fiiller, kendi anlamlarıyla değil, sadece yardımcı fiil işleviyle çekim unsuru olarak görev üstlenirler. bil- yeterlik; ver- tezlik; dur-, gel-, gör-, kal-, koy- sürerlik; yaz- yaklaşma ifade eder. Bu fiiller, asıl fiillere zarf-fiil eki getirilerek birleştirilirler: durabil-, gelebil-, gülebil-, satabil-, yazabil- (yeterlik); alıver-, çekiver-, soruver-, takıver- (tezlik); bakıp dur-, gidedur-, süregel-, isteyigör-, bakakal-, oturakoy- (sürerlik); düşeyaz-, öleyaz- (yaklaşma). Bunlardan -ıp, -ip, -up, -üp’lü zarf-fiil eki sadece dur- fiiliyle birleşik fiil yapmaktadır. c) Anlamca kaynaşmış, deyimleşmiş birleşik fiiller: Eksiz veya çekim eki almış bir isimden sonra yardımcı fiil getirilerek yapılan birleşik fiillerdir. Bunlar anlam bakımından Türkçedeki deyimlerin bir kısmını meydana getirir: baş kaldır-, el aç-, çile çek-, diş bile-, göz ko-, gönül ver-, kol gez-, nazar değ-; başa gel-, baştan çıkar-, canını al-, deliye dön-, elden ayaktan düş-, elini eteğini çek-, kolunu kanadını kır-, yoldan çık- gibi.

Birleşik Fiil

İsim soyundan bir kelime ile biçim veya anlam bakımından kaynaşıp bütünleşen fiil: kaybolmak, reddetmek, hasta olmak, tedavi etmek gibi.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Birleşik Fiil
3 yıl önce

Kurallı birleşik fiiller Yardımcı fiille yapılan birleşik fiiller Anlamca kaynaşmış (deyimleşmiş) birleşik fiiller Kurallı bileşik fiiller, iki fiilin -aralarına...

Birleşik zamanlı fiil
6 yıl önce

Birleşik fiiler ar es di gibi fiilerdir Birleşik fiil ile karıştırılmamalıdır. Birleşik zamanlı fiiller, Türkçede herhangi bir haber ya da dilek kipine...

Ek fiil
3 yıl önce

(ayrıca bkz. koşaç) Basit zamanlı fiillere eklenerek birleşik zamanlı fiil yapmak (-dir hariç). -di, -dir ve -miş ek-fiilleri isim, sıfat, zarf gibi isim soylu...

Fiil çekim ekleri, Türkçe, Çekim ekleri
Zarf-fiil
3 yıl önce

Zarf-fiil, bağ-fiil, ulaç veya gerundium; bir fiilin cümlede zarf (belirteç) görevinde kullanılan hâli. Türkçedeki üç fiilimsi grubundan biridir. Fiillere...

Birleşik sözcük
3 yıl önce

tamlamaları, birleşik fiiller, ikilemeler, kalıplaşmış çekimli fiillerden oluşmuş ifadeler yeni bir kavramı karşılıyorsa bileşik sözcük olurlar. Birleşik sözcüklerin...

Birleşik cümle
6 yıl önce

adam / şu muydu? (sıfat-fiil) Havaların ısınması / tatilcileri sevindirdi. (isim-fiil) Döndüğünü duyunca / hemen geldim. (zarf-fiil) Fiilimsiler, cümlede...

Fiilimsi
3 yıl önce

isim-fiil (mastar), sıfat-fiil (ortaç) ve zarf-fiil (ulaç) olmak üzere üç fiilimsi türü vardır. Bunların ortak özellikleri şöyle sıralanabilir: Fiil, anlamını...

Birleşik Krallık Başbakanı
4 yıl önce

kuvvetlerinin konuşlandırılmasını ve düzenini belirleyen konseydir. Başbakan fiili Başkomutan sıfatıyla, nükleer silah alımı ve kullanımı için yetkilendirilebilir...