Birinci Balkan Savaşı

Kısaca: 1789 Fransız İhtilalinin dünyaya yaydığı milliyetçilik akımı neticesinde, imparatorluklar dahilinde bulunan milletler, bağımsızlık için harekete geçmişler ve bazı devletlerin destek ve yardımları ile ayaklanmışlardı. Osmanlı tarihinde 19. yüzyıl, bu tür ayaklanmalar dönemidir. Balkan Yarımadasında çok çeşitli millet yaşadığı için, milliyetçi ayaklanmalar en fazla burada görüldü. ...devamı ☟

Birinci Balkan Savaşı
Birinci Balkan Savaşı

Birinci Balkan Savaşı, 8 Ekim 1912 - 30 Mayıs 1913'de Bulgaristan Krallığı, Sırbistan Krallığı, Yunanistan Krallığı ve Karadağ Krallığı'ndan oluşan Balkan Birliğinin Osmanlı Devleti'ne karşı giriştiği savaş. Bu savaş ile Balkan Devletleri, Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki birçok toprağını ele geçirmiştir. Bu savaş ile, Edirne ve Kırklareli'ye kadar olan tüm topraklar, Balkan Devletlerine bırakılmıştır.

Savaş Öncesi

1789 Fransız İhtilalinin dünyaya yaydığı milliyetçilik akımı neticesinde, imparatorluklar dahilinde bulunan milletler, bağımsızlık için harekete geçmişler ve bazı devletlerin destek ve yardımları ile ayaklanmışlardı. Osmanlı tarihinde 19. yüzyıl, bu tür ayaklanmalar dönemidir. Balkan Yarımadasında çok çeşitli millet yaşadığı için, milliyetçi ayaklanmalar en fazla burada görüldü.

Balkanlar'da çıkan ayaklanmaları daha çok 17. yüzyılda gelişmeye başlayan ve en büyük gayesi, Baltık Denizine ve özellikle Akdeniz’e çıkmak olan Rusya kışkırtıyordu. Akdeniz’e inmek için önce Karadeniz’i sonra İstanbul ve Çanakkale boğazlarını ele geçirmesi gerekiyordu. İşte Rusya bu gayeye ulaşmak için her yola başvurmaktan geri kalmamıştır. Bu yollardan biri de ırk ve din bakımından akraba olduğu Balkan prensliklerini alet olarak kullanıp, bu genç devletleri Osmanlı Devletinin varlığını sona erdirmeleri için kışkırtmaktı. Osmanlılar Trablusgarp’ta savaşırlarken, Sırbistan’ın başkenti Belgrat’taki Rus elçisi harekete geçerek, Balkanlarda Osmanlı Devletinin elinde kalan son toprak parçalarının Sırbistan ile Bulgaristan arasında paylaşılması için teşebbüste bulundu. Buna karşılık Sırbistan, Bulgaristan’ı bir tarafa iterek kendi menfaatlerini temin için Babıali ile anlaşmaya uğraşıyordu. Balkan devletleri arasındaki menfaat çatışmalarından gafil olan zamanın İttihad ve Terakki hükumeti, Sırbistan’ın bu çok müsait teşebbüslerine aldırış bile etmedi. Üstelik, İkinci Abdülhamid Hanın Balkan ülkelerinin birleşmesini önlemek için tahrik ettiği kilise ihtilafı, çıkarılan ittihad-ı anasır kanunuyla halledildi. Bu durum ise, Bulgaristan ve Yunanistan’ın arasındaki ihtilafı çözdüğü için şimdi her ikisi için de ortak düşman Osmanlı Devleti olmuştu. Neticede kısa bir müddet için önce Sırbistan ve Bulgaristan arasında kurulan ittifaka Karadağ ve Yunanistan da katıldı. Böylece Balkanlarda Osmanlı Devletine karşı harekete geçme hazırlıkları tamamlanmış oldu.

Bu sırada Türk ordusu subayları iki bölüme ayrılmış durumdaydı. Hükumet ise Rusların Balkanlarda savaşa müsaade etmeyeceği hususundaki yalan teminatına inanmıştı. Nitekim Sofya elçiliğinden hariciye nazırı olan Asım Bey, 15 Temmuz’da, Meclis-i Meb’usanda; “Balkanlardan imanım kadar eminim!” tarihi cümlesini ihtiva eden bir nutuk söyleyerek, harb ihtimalinin bulunmadığını iddia etmişti. Ayrıca Asım Beyin yerine gelen yeni Hariciye Nazırı Ermeni Gabriel Noradingiyan da Rusya’nın teminatının kesin olduğunu hükumete bildirmişti. Bu inandırıcı teminatlar neticesinde Rumeli’ndeki en iyi 120 tabur asker terhis edilmişti.

Balkan devletleri ittifaktan sonra Osmanlı Devletine isteklerini bildirdiler. Bu ittifaktan haberi olmayan İttihatçılar, savaş için yüksek öğrenim talebesini kışkırtarak, Babıali önünde “Harb” diye bağırtmış ve hükumet aleyhinde nümayiş yaptırmışlardı. Harbin kolay geçeceğini zannediyorlardı. Halbuki müttefikler, Türkiye’ye karşı uygulayacakları savaşı ve taksim projelerini en ince teferruatına kadar tesbit etmişlerdi.

1878 tarihli Berlin Antlaşmasında umduğunu bulamayan Bulgaristan bağımsızlığını kazandıktan sonra Balkanlar'da etkin bir politika izlemeye başlamıştı. Bosna-Hersek'in ilhakı ise Sırbistan'ı aynı yönde bir politika izlemeye itti. 1912 yılında bu iki devletin çıkarlarının çatışmaması için Rusya, Bulgaristan ve Sırbistan arasında arabuluculuk ve düzenleyicilik yapmaya başladı. Osmanlı Devleti'ne karşı yapılan ittifaka Yunanistan ve Karadağ da katıldı.

Savaş

8 Ekim 1912’de Karadağ Prensliği Osmanlı Devletine savaş açtı. Onu 18 Ekim’de Bulgaristan ve Sırbistan, birkaç gün sonra da Yunanistan takip etti.

İkmal ve Levazım Teşkilatının bozulduğu Osmanlı ordusu, seferberliğini çok geç yapabildi. Terhis edilip Anadolu’ya gönderilen 120 taburu, savaşın sonunda bile yeniden silah altına alamadı.

Bulgaristan’a karşı çıkacak kuvvetler 5 kolordu halinde, "Şark Ordusu" namıyla toplandı ve Birinci Ferik Abdullah Paşanın kumandasına verildi. Edirne mevkiindeki bağımsız kuvvetler Şükrü Paşanın emrindeydi. Yunanistan’a karşı, Selanik’te bir kolordu ve Yanya Kalesindeki kuvvetler bırakılmıştı. Karadağ’a karşı kuvvetler İşkodra Kalesinde toplanmıştı. Sırbistan’a karşı Makedonya’yı “Garb Ordusu” kumandanı müstakbel sadrazam Birinci Ferik Ali Rıza Paşa savunacaktı.

Savaşı idare kabiliyetinden mahrum Nazım Paşanın hiçbir hazırlığı olmayan orduyu hemen Bulgarlara karşı taarruza geçirmesiyle hezimet başladı ve artık arkası alınamadı. Osmanlı orduları Bulgarlara karşı bütün Trakya’yı bırakarak, Çatalca’ya kadar çekilmek zorunda kaldığı gibi, Sırbistan’a karşı Kumova'da yenilmişti. 6 Kasım’da Preveze’yi alan Yunanlılar, Veliahd Konstantin idaresindeki büyük kuvvetlerini Selanik üzerine gönderdiler. Selanik’i savunmakla görevli jandarma paşası Tahsin Paşa, tek silah atmadan, muazzam kolordosunu bütün silahları ile beraber Yunanlılara teslim etti. Sultan İkinci Abdülhamid Han devrinde ihtilas (devlet malını zimmetine geçirmesi) suçu tesbit edilmiş olan Tahsin Paşa, o devirde menkub (rütbe ve haysiyetten düşmüş) olduğu gerekçesiyle, Selanik kolordusunun başına getirilmişti. Bütün Kuzey Arnavutluk da Sırp-Karadağlılar tarafından işgal edildi.

Selanik’in düşmesinden 8 gün önce, artık "Hakan-ı sabık" diye anılan Sultan İkinci Abdülhamid Han, İstanbul’a getirilmişti. Sultan Abdülhamid Han'ı Selanik’ten almaya, nazırlarından Vezir Damad Germiyanoğlu, Arif Hikmet ve Damad Çavdaroğlu Mehmed Şerif paşalar gitmişlerdi. Sultan Abdülhamid Han muhafızlarının yanında, ikisi de bilgin ve değerli eserler sahibi damadlarıyla konuşması meşhurdur. Gazete okuması yasak olduğu için, kulaktan aldığı bilgi dışında siyasi durumu etraflı bir şekilde bilmeyen “Sabık Hakan”, dört Balkan devletinin ittifakına ve bu ittifakın haber alınmamasına hayret etmiştir. Makedonya’da kiliseler meselesinin İttihatçılar aracılığıyle ortadan kaldırıldığını öğrenince, Balkanların ittifakını bununla izah etmiş, fakat ittifakın öğrenilmesi karşısında elçilerin, ataşelerin ne iş yaptıklarını sormuştur. “Allah bu hallere sebeb olanları Kahhar ismiyle kahretsin; devleti batırdılar!” diyerek büyük bir teessürle gemiye binmiştir.

Selanik’i ele geçiren Yunanlılar, daha sonra Ege adalarından Bozcaada, Limni, Somatraki ve Taşoz adalarını işgal ettiler.

22 Ekim 1912 tarihinden beri Şükrü Paşa kumandasında Edirne’yi müdafaa eden Osmanlı birlikleri, İstanbul ile bağlantı kesik olduğu için silah, mühimmat noksanlığı ve açlık gibi sebeplerle teslim olmak zorunda kaldılar.

Savaş Sonrası

Üst üste gelen mağlubiyetler üzerine Osmanlı Devleti Bulgaristan’a müracaat ederek ateşkes istedi. Böylece 3 Aralık 1912’de imza edilen ateşkes antlaşması (mütareke) ile silahlı çatışma durmuş oldu. Balkan devletleri ile Osmanlı Devleti arasında antlaşma 30 Mayıs 1913’te Londra’da imzalanmıştır. Bu barış antlaşması ile Osmanlı Devleti, Ege adalarının durumunun tayinini ve Arnavutluk’un sınırlarının çizilmesi işini büyük devletlere bırakmakta, Girit’i hukuken Yunanistan’a terk etmekte ve Midye-Enez hattının batısında kalan toprakları da Balkan devletlerine vermekte idi. Bu antlaşma ile kendisini kahramanca savunmasına rağmen yiyecek sıkıntısından düşman eline geçen Edirne de Bulgaristan sınırları içerisinde kalıyordu. Böylece Bulgaristan, Kavala ve Dedeağaç arasındaki toprakları da alarak Ege Denizine ulaşıyordu.

2500 yıllık Türk tarihinin büyük felaketlerinden biri olan Birinci Balkan Savaşında Türkler, Anadolu’dan sonra ikinci anayurt haline gelmiş olan Rumeli’ni bıraktılar. Rumeli, 550 yıldır Türk yurduydu. Birçok bölgede Türkler, ezici ekseriyet halindeydiler.

93 Harbinde görülen göç ve göçmen felaketinin daha şiddetlisi Balkan Harbinde cereyan etti. Yüz binlerce Türk, bütün varlıklarını bırakarak eriye eriye İstanbul’a eriştiler ve Anadolu’ya dağıldılar. Balkanların, bilhassa Bulgarların yaptıkları zulüm tüyler ürpertici idi. Onbinlerce sivil Türk, kadın, ihtiyar çocuk ve bebekler dahil olmak üzere her türlü işkencelerle doğrandı.

Birinci Balkan Savaşı ve Londra Konferansı

Bu devletlerin savaş ilanında, Balkanları koruyacak büyük bir Osmanlı Ordusu bulunmuyordu. Böylece, güçsüz ve küçük ordulara karşı birçok zafer kazandılar. Bulgarlar, yönünü doğuya yöneltti ve Trakya'nın önemli kısmını işgal etti. Sırplar, Priştine, Üsküp ve Manastır'ı, Yunanlılar ise Serfice, Selanik, Bozcaada, Limni, Sakız ve Midilli adalarını kolayca işgal etti. Sırplar ve Karadağlılar ise, Arnavutluk'u paylaştılar. Osmanlı Ordusu, bu yenilgilere karşı önemli bir harekatta bulunamıyordu.

Uğranılan bu ağır yenilgiler üzerine, Bab-ı Ali barış istedi Alınan karar ile Londra Konferansı düzenlendi. Bu konferans ile, Osmanlı Devlet'i büyük bir kayba uğruyordu.

Yapılan bu konferans ile, Osmanlı Devleti büyük bir kayba uğradı. Bu kayıp şöyledir:



Balkan Devletleri'nin, bu toprak kazancı ile nüfusları, önemli oranda arttı. Bu devletlerden, Yunanistan, en çok toprak kazanan devlet olurken, en az toprak kazanan devlet ise Karadağ oldu. Bu savaş sonucunda, Kırklareli'ye kadar olan tüm topraklar kaybedildi. Ancak, bu toprak dağıtımında birçok devlet birbirine düştü. Nedeni ise; toprak paylaşımının adaletsizliği bahane edildi. Bu nedenle, İkinci Balkan Savaşı başladı.

Birinci Balkan Savaşın'da alınan yenilgilerin nedenleri

- * Trablusgarp Savaşı’nın çıkması (1911) - * Osmanlı Ordusunda bölgeyi çok iyi tanıyan 1000 kadar subayın İttihat ve Terakki örgütünün ordu üzerindeki hakimiyetini artırmak amacıyla orduyu gençleştirmek görüntüsü altında emekli etmesi, - * Balkanlarda olası bir karışıklığın olamayacağı kanısıyla bölgeden 200 taburluk (75,000 asker) bir kuvvetin terhis edilmesi, - * Ordunun donanımının düşman güçlerden çok daha üstün olmasına rağmen silah depolarının sabotaj ve baskınlara açık ileri mevkilerde konuşlandırılması, - * İrtibat yollarının ve istihbari noktaların dış taarruzlara açık bırakılması, - * Sırbistan'ın Almanya'dan satın aldığı ağır silahların Selanik Limanı üzerinden geçirilmesine izin verilmesi ve dolayısıyla Balkan devletlerinin silahlanması hususuna ses çıkarılmaması. - * Askerlikle politikanın tamamıyla birbiri içine girmesi sonucu İttihat ve Terakki Partisi ile Hürriyet ve İtilaf Partisi mensubu subay ve generallerin, sırf siyasi görüş farkı nedeniyle birbirine yardım etmemesi.

Osmanlı Devleti'nin kaybettikleri

- * Osmanlı Devleti yaklaşık 700,000 civarında asker ve yılların çabasıyla elde edilmiş binlerce top ile silah stoklarını kaybetti. - * 2.5 milyonu Pomak , 1 milyonu Arnavut 3 milyonu Türk ve dier müslümanlar olmak üzere toplam 6.5 milyon sivilin kaybına yol açtı. - * Ordu deneyimsiz ve baltalayıcı subaylarca yönetildiğinden Doğu ve Batı cephesi olarak iki tertipte savaşan Osmanlı Ordusunun ilk önce doğu ordusu Bulgarlar tarafından yok edilmiştir. Daha sonra Batı cephesiyle irtibatı kesilen Osmanlı Ordusu, Sırp ve Yunanlarla savaşan birliklerini de kaybetmiştir. - * 1910'daki sıkıntılar nedeniyle Arnavutlar Osmanlı tarafında yer almamıştır. - * İttihatçı askeri örgütlenme ve taraftarların beceriksizliği nedeniyle Trakya Türkleri ancak 45,000 civarında bir seferber çıkarabilmiştir. - * Öte yandan savaşın kısa sürmesi Osmanlı Devleti'nin Anadolu ve Arap Yarımadası'ndaki birliklerinin bölgeye nakledilmesine dahi fırsat tanımamıştır. - * 1.Balkan Savaşı tam bir baskındır. - * Balkan Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin kendisinden daha küçük Balkan devletlerine yenilmesi düvel-i muazzamayı(İngiltere ,Fransa, Rusya) kışkırtmış ve Çanakkale Savaşına yol açmıştır.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Birinci Balkan Savaşı Resimleri

Balkan Savaşları
3 yıl önce

Balkan Savaşları, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlardaki 8 Ekim 1912 - 10 Ağustos 1913 arasında dört devlete karşı yaptığı savaşlardır. Çatışmaların...

Osmanlı Devleti, Birinci Balkan Savaşları, Bulgaristan, Yunanistan, Karadağ, Rusya, Fransa, Almanya, Osmanlı Ordusu, İttihat ve Terakki
İkinci Balkan Savaşı
3 yıl önce

İkinci Balkan Savaşı (Rumence: Al doilea război balcanic, Sırpça: Други балкански рат, Drugi balkanski rat, Yunanca: Δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος, Devteros...

Balkan Birliği
3 yıl önce

Krizi gibi olaylar Balkanlardaki durumu yokuşa sürdü. 1911'de Trablusgarp Savaşı'nın çıkmasıyla Osmanlı daha da zayıflarken Balkan devletleri saldırmak...

Balkan Savaşları kronolojisi
3 yıl önce

Jowett, Philip S. (2011). Balkan Harpleri'nde Ordular. Osprey-Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.  ^ "100. Yılında Balkan Savaşları: Rumeli'ye Veda". Atlas...

Şarköy Çıkarması
6 yıl önce

Битка при Шаркьой), Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasındaki Birinci Balkan Savaşı sırasında 8-10 Şubat 1913 tarihlerinde gerçekleşen harekât ve muharebe...

Soroviç Muharebesi
7 yıl önce

Ekim 1912 (O.S.), tarihinde Birinci Balkan Savaşı esnasında yapılmış bir muharebedir. Bu muharebe 1. Balkan Savaşındaki az sayıdaki Osmanlı zaferlerinden...

Midye-Enez Hattı
3 yıl önce

Birinci Balkan Savaşı sonunda Londra Antlaşması ile Trakya'da kabul edilen, Osmanlı Devleti ile Bulgaristan Krallığı arasındaki sınır. Birinci Balkan...

I. Kosova Muharebesi
3 yıl önce

prensler olmak üzere çeşitli Balkan uluslarına mensup prenslerin Osmanlı aleyhine çalışma yapmaları ve kuvvet toplamaları. Balkan Yarımadası'nda bulunan krallık...