Birinci Çağ, Elflerin UyanışıJ. R. R. Tolkien (1993), Christopher Tolkien, Morgoth's Ring, Boston: Houghton Mifflin, ISBN 0-395-68092-1 s. 51 ile başlar. Valinor ve Beleriand'ın birleşik ordularının Morgoth'u kesin bir mağlubiyete uğratması ile biter.J. R. R. Tolkien (01,04,1987), The Return of the King, vol. 3, The Lord of the Rings, Boston: Houghton Mifflin, ISBN 0-395-08256-0, Appendix B: The Tale of Years Valar Çağı'nın uzun bir kısmı ile kesişirJ. R. R. Tolkien (1994), Christopher Tolkien, The War of the Jewels, Boston: Houghton Mifflin, ISBN 0-395-71041-3, s. 342-343 ve Güneş Yılları'nın 590'ını kapsar. Tolkien'in kurguladığı çeşitli tarih dönüştürme kıstaslarına bağlı olarak Birinci Çağ'ın, güneş yılı hesabı ile 4902'den 65390'a kadar olan bir periyodu kapsadığı söylenebilir. Yüzüklerin Efendisi'ndeki Ekler'e ve -önceki yazılarına göre daha az yer tutan- son dönem yazılarına bakılarak, bu periyodu uzatmak mümkündür. Birinci Çağ, Kadim Günler olarak da bilinir. Bununla birlikte bu isimlendirme, Dördüncü Çağ'ın başlamasıyla birlikte geride kalan üç çağı ithafen de kullanılmıştır.
Birinci Çağ'ın başlangıcının Güneş Yılları'nın başlangıcı ile aynı olduğu yolunda çok yaygın bir yanlış kanı vardır ve bu yüzden birçok kişi tarafından bu çağa "Güneş'in Birinci Çağı" denilmektedir. Bu teoriye göre Birinci Çağ'ın başlangıcı güneşin ilk kez doğuşu, çağın sonu ise Morgoth'un mutlak yenilgisidir.Örnek için bkz. The Encyclopedia of Arda ve ayrıca Kanadaı yazar David Day'in Tolkien'in çalışmaları ile ilgili eserlerinden birisi: Tolkien:The Illustrated Encyclopedia Çağın başlangıcının güneşin ilk kez doğuşu olduğu iddiasını destekleyecek hiçbir bilgi Tolkien'in yazılarında yoktur ve Birinci Çağ'ın büyük farkla en uzun çağ olduğu bilgisi ile çatışmaktadır.J. R. R. Tolkien (1996), Christopher Tolkien, The Peoples of Middle Earth, Boston:Houghton Mifflin, ISBN 0-395-82760-4, The Tale of Years of the Second Age, s.172: "The First Age was the longest (Birinci Çağ en uzun çağdı)."Ağaçlar Çağı'nın bir dilimi ve Birinci Çağ çakışır.
Tolkien, bu çağın büyük kısmında Beleriand'daki olayları ya da kendi ifadesiyle "Birinci Çağ'ın son altı asrını" anlatmaktadır. Olayların temelinde Sindar halkı, Noldor halkı ve Edain halkının üç hanedanlığının Angband'ın ordularına ve karanlık insan karşı savaşları vardır. Savaşlar, Ağaçlar Çağı'nda başlamıştır, Noldor'un Beleriand'a beraberlerinde getirdikleri öfkeyle birlikte sürüp gitmiştir. Noldor, Orta Dünya'ya geri döndüklerinde burada sayısız binyıllar boyunca yaşamakta olan elflerle karşılaştılar ve bu elfler †“Orta Dünya'ya geri dönüşünden bu yana- Morgoth'la savaşmakta idiler. Fakat Noldor'un, özellikle Feänor'un Oğulları'nın, Morgoth'la savaşmak için başkaca sebepleri vardı.
Birinci Çağ'ın en önemli savaşları:
- Birinci Beleriand Savaşı, Noldor'un Orta Dünya'ya dönmesinden bir süre önce Sindarin ve Morgoth arasında yaşanmıştır. Laiquendi'nin kralı Denethor, bu savaşta öldürülmüş ve Laiquendi savaştan çekilmiştir. Bunu müteakip Doriath'ı korumak üzere Melian'ın Kuşağı yapılmıştır. Dagor-nuin-Giliath'a kadar Falas'ın şehirleri kuşatma altında kalmıştır.
- Dagor-nuin-Giliath (Henüz güneş hiç doğmadığı için savaşın ismi Yıldızların Altındaki Savaş anlamındaki bu ismi almıştır), Noldor'un Beleriand'a ulaşmasından hemen sonra gerçekleşmiştir. Noldor'un Hithlum'daki kamp yerine Morgoth'un Angband'dan yolladığı bir saldırı birliği baskın yapmış ve elfler tarafından geri püskürtülmüşlerdir. Ancak Feänor bu savaşta öldürülmüştür.
- Dagor Aglareb (Muhteşem Savaş), Noldor'un dönüşünden yaklaşık altmış sene sonra yaşanmıştır. Morgoth tekrar Noldor'a saldırmış ve başarısız olmuştur. Noldor, bu savaşta çok cesaretli davranmış ve Angband'ı kuşatmıştır ancak kuşatma sınırlı bir etkiye sahip olmuştur. Çünkü Angband, Ered Engrin'in kuzey tarafındaydı ve oraya ulaşmak imkansızdı.
- Dagor Bragollach (Ani Alev Savaşı), Morgoth'un Noldorin kuşatma birliklerinin üzerine Angband'dan alev ırmakları akıtması ile başlamıştır. Noldor, nihayetinde toparlanıp savunma yapabilmiş ise de kayıpları çok büyük olmuştur. Örneğin yeşil bir ova olan Ard-galen, sürekli akan alev ırmaklarının etkisiyle mahvolmuş ve artık Anfauglith (Boğucu Toz) olarak anılmaya başlamıştır, Dorthonion'un bir zamanlar Edain tarafından yurt edinilen dağlık arazileri yerleşilemez hale gelmiştir.
- Nirnaeth Arnoediad (Sayısız Gözyaşı), Noldor'un Morgoth'a karşı başlattığı ilk savaştır. Feänor'un Oğulları ve diğer elfler, Edain, Bór'un halkı ve Ulfang'ın halkından oluşan büyük bir ittifakla savaş başlatıldı. Elfler ve müttefikleri savaşta üstün gelmiş ve Angband'a iyice yaklaşmışlarken Morgoth'un tuzağı bütün planlarını altüst etti. Ulfang'ın ihanetine uğradılar. Sayısız Gözyaşı isminin sebebi, elflerin son zafer elde etme umutlarının da sönmesidir. Hithlum kaybedildi, Feänor'un Oğulları'nın çoğu perişan oldu ve Beleriand'ın halkları kıyıma uğradı. Morgoth'un orkları, öldürdükleri insanların ve elflerin cesedlerinden Anfauglith'in ortasında bir tepecik yaptılar.
- Öfke Savaşı, Eärendil'in Valinor'a gidip Valar'ı †“vazgeçtikleri- elflere yardım etmleri için ikna etmesi sonucu gerçekleşti. Maiar, Vanyar ve Valinor'da kalmış olan Noldor'dan oluşan bir ordu Valar'ın komutasında Morgoth'a karşı savaş açtı. Teleri, Beleriand'a gitmiş olan Noldor'un gitmeden önce kendilerine yaptıkları kıyımdan dolayı yardım etmeyi reddetti fakat ünlü gemilerini orduların taşınması için vermeye razı oldular. Bu savaşta ilk kez kanatlı ejderhalar göründü. Fakat, gün Valar'ın günüydü. Morgoth yakalandı ve Arda'nın dışına hapsedildi. Morgoth'tan geriye kalan Beleriand ise savaşın öfkesi henüz dinmemişken denizin altına batırıldı.