İlk bilgisayarlarda bellek yoktu. Onun yerine süngü ve röle ile katot lambaları kullanılmakta idi. Yazılımlar ve veriler tamamen diğer medyumlara geçirilmekte idiler. Teleteks şeritleri veya delikli kartlar gibi.İlk dijital bilgisayarlarda röleler bellek için kullanılmış. Daha sonra katot lampaları yanında yüzük şeklinde olan manyetik demir (ferrit) çekirdekler kullanılmış. Terek düzeninde tellere geçirilen bu demir yüzükler akımı aldığında mıknatıslaşmakta ve bu durumu kaybetmemekte idiler. Ama her okuma sürecinde hafıza bilgisini kaybetmekte idiler. Yapısal özelliği nedeni ie büyük mekanlara ihtiyaç vardı. Tipik bir büyük bilgisayar olan Telefunken TR440`nın 1970 senesinde belleği 48bit lik 192.000 kelime yani bir Megabyte`a eşit idi.
1985`te satın alınan bir PC (Commodore PC10) de 64 KByte belleğe sahip iken 1990 da alınan bir PC de 1 MB`ye belleği bulunabiliyordu. 2005 de ise bu 512 Megabyte veya daha çok olabilir. Günümüzün PC lerinde kullanılan OS (Windows, Linux, BeOs vs) ler bellek canvarları olup, yukarıya doğru sınır tanımamaktadırlar (tabii bu sınır var olup şu an pratik olarak ulaşılamamakta). Anakartlarda bulunan Chipset (yonga) tipine göre üst sınır olup bunların açıklamaları üreticinin İnternet sayfasında veya klavuzunda bulunmaktadır.
Transistörün bulunuşu ile birlikte büyük atılımlar olmuş. Bugün tümleşik devre imkanları ile en modern bilgisayar sistemleri donatılmaktadır.
Bellek genelde bilgisayarlar için kullanılan geçici veya sabit hafıza ünitesine denir. Bir bilgisayarın belleğine verilerle kullanılan yazılımları geçici olarak yerleştirilebilen ve daha sonra değiştirimeden çağıralabilen hafıza yeridir. En hızlı erişilebilme hızına sahibtirler. Hafızadaki bilgileri devamlı tutabilmek için belirli zaman içinde akımını tazelemek zorunda kalınabilir (msl. 100Mhz). Erişilme hızı ise nano saniye (msl. 10ns) hızı ile gösterilir. Bilgisayatda çeşitli bellek öğeleri vardır. Bunlar arasında RAM (Random Access Memory), ((EP)ROM=sabit hafıza), Cache (ara bellek), FlashRAM (koruyucu bellek; akım olmadan uzun süre saklayabilen bellek).
Bugün PC ve Apple bilgisayatlarda SDRAM, DDR-RAM, VRAM bellek modülleri kullanılmaktadır. Başdöndürücü hızla gelişen bilgisayar branşında çeşitli medyum buluşları tanıtılmakta, kısa zaman içinde tekrar unutulmaktadır.
Veriyi tutabilme açısından iki bellek durumu incelenebilir.
- Geçici bellekler veriyi tutabilmek için elektrik akımına ihtiyaç duyan tiplerdir. RAM (Random Access Memory)Türkçe açılımıyla Rasgele Erişimli Bellek en bilinen örnektir.
- Geçici olmayan bellekler veriyi tutmak için elektrik akımına ihtiyaç duymayan tiplerdir. ROM (Read Only Memory)Türkçe açılımıyla Salt Okunur Bellek Sabit diskler, disketler, CD, DVD gibi optik ortamlar, teyp bu sınıfa girer.
Bellek ve Performans
Bilgisayara bellek eklendiğinde performansın arttığı bilinen bir gerçektir. Bellek üzerinde işlemciye gereken verilerin konulacağı yeterli alan yoksa, bilgisayar virtual memory (sanal bellek) adı verilen bir yapı oluşturur. Bu da swapping (takas) durumunun oluşmasına neden olur ve sistem yavaşlar. Ortalama bir bilgisayarda, işlemcinin RAM e ulaşması 200 ns sürerken, sabit disk üzerindeki verilere ulaşması 12.000.000 ns sürer. Bu da, 3,5 dk da bitecek bir işlemin 4,5 ayda bitmesi demektir.
