Türkçe Bilgi: Balaton Gölü Harekâtı

Balaton Gölü Harekatı (Almanca: Operation Frühlingserwachen; "Frühlingserwachen" Harekatı, anlamı: "Baharın uyanışı" Harekatı, Plattenseeoffensive; anlamı: "Balaton Gölü Taarruzu"), II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde gerçekleşen son Alman taarruz harekatıdır. Harekat, Macaristan topraklarının güneybatı kesiminde 6 - 16 Mart 1945 tarihleri arasında icra edilmiştir. Harekat, Almancada Plattensee Taarruzu, Rusçada Balaton Savunma Harekatı ve İngilizcede Balaton Gölü Taarruzu olarak bilinir. Hazırlıkları büyük bir gizlilik içinde sürdürülen taarruz, 6 Mart 1945 tarihinde başlatıldı. Hazırlıkları büyük bir gizlilik içinde sürdürülen taarruz, 6 Mart 1945 tarihinde Balaton gölü civarında başlatıldı. Bölge, Romanya petrolü kaybedildikten sonra Almanya'nın petrol ihtiyacını sağlayan son bölgeydi. Harekata katılan Alman kuvvetlerinin büyük bölümü, Batı Cephesi'deki başarısız Ardenler Taarruzu'na katılan kuvvetlerdir. Esas olarak 6. SS Panzer Ordusu. Alman planı Alman planı, Sovyet General Fyodor Tolbuhin'in 3. Ukrayna Cephesi'ne karşı kararlı bir taarruz planıdır.

Alman taarruzu

nun ilk darbesi General Sepp Dietrich'in 6. SS Panzer Ordusu tarafından, Balaton Gölü'nun kuzey kesiminde geniş bir cepheden yapılacaktı. Bu taarruzla Tuna Nehri'nin oluşturduğu bir kıvrım içindeki Sovyet 27. Ordu'su, doğu yönünde Tuna Nehrine gerisine atılacaktı. Tuna Nehri'ne ulaşıldığında Panzer Ordusu'nun bir kolu kuzeye çark ederek kuzey taarruz kolunu oluşturacaktı. Bu köprübaşından yapılacak taarruz, Sovyet 6. Muhafız Tank Ordusu'na yüklenecek ve Tuna üzerinden ilerleyerek, 13 Şubat 1945 tarihinde Kızıl Ordu kontrolüne geçmiş olan Budapeşte'yi geri alacaktı. 6. SS Panzer Ordusu'nun diğer bölümü güneye çark ederek güney taarruz kolunu oluşturacaktır. Güney taarruz kolu ise Sio Kanalı üzerinden ilerleyerek E Ordular Grubu ile temas sağlayacaktır. E Ordular Grubu ise Mohaç üzerine taarruz edecek, kuzey yönünde ilerleyerek 6. SS Panzer Ordusu'nun güney taarruz koluyla temas kuracaktı. Bu temas sağlanırsa E Ordular Grubu Sovyet 26. ve 57. Orduları kuşatacaktır. Bu kuşatma sırasında Alman 6. Ordu'su, Sovyet 26. Ordu'suyla muharebeye girerek onu tesbit edecektir. Benzer şekilde Alman 2. Panzer Ordusu da Balaton Gölü'nün güneyinden Kaposvar yönünde ilerleyecek ve Sovyet 57. Ordusu ile muharebeye girerek onu sabitleyecektir. Macar 3. Ordu'su, taarruzun kuzey kesimini ve Budapeşte'nin batısını tutacarak harekatın kanat güvenliğini sağlayacaktır. Alman taarruzu Taarruz planda öngrüldüğü gibi 6 Mart 1945 tarihinde başladı. Taarruza Alman 6. Panzer Ordusu öncülük etmiştir. Bir bakıma Adolf Hitler'in hassa birliği olan 1. SS Panzer Tümeni "Leibstandarte SS Adolf Hitler" gibi seçkin birlikler de harekatın öncü unsurlarındandır. Çamur mevsimi olmasına karşın

Alman taarruzu

oldukça başarılı gelişti ve Sovyet komutanlığı yönünden beklenmedik bir durum yarattı. II. Dünya Savaşı'nın böylesi ileri bir tarihi için, oldukça etkili sonuçlar elde edilmişti. Ancak Sovyet komutanlığı taarruz eden Alman kuvvetleri arasında SS birlikleri gibi seçkin birlikler olduğunu saptadıklarında taarruzun gerçekten kritik bir durum yaratmakta olduğunu fark ettiler. Bunun üzerine Alman ilerlemesini durdurmak için hızla önlemler aldılar. Alman ileri harekatı 14 Mart'ta zaten ciddi sorunlar içindeydi. O tarihte Joseph Goebbels, günlüğüne taarruzun muhtemelen başarısız olacağını yazmıştı. 6. SS Panzer Ordusu'nun ileri Harekatı, kısa hedefli iken daha başarılıydı. 2. Panzer Ordusu da Balaton Gölü'nün güneyinde, 6. SS Panzer Ordusu'nun gölün kuzeyinde olduğu kadar başarılı değildi. Dahası, E Ordular Grubu, 1. Bulgar Ordusu ve Mareşal Tito'nun partizan ordusu karşısında şert bir direnişle karşılaştı. Sonuçta Mohaks'a ulaşmakta başarısız oldu. Sovyet karşı taarruz ve devamındaki harekatlar Kızıl Ordu 16 Mart 1945 tarihinde bir karşı taarruz başlattı. Sovyet karşı taarruzu 24 saat içinde Alman kuvvetlerini harekat öncesi mevzilerine attı. Sağlam kalabilen birkaç zırhlı araç ve hayatta kalabilen Alman kuvvetleri, 22 Mart'ta Macaristan'daki diğer savunma mevzilerine çekildiler. Sovyet karşı atağı devam etti ve bir süre sonra aşırı yayılmış bir duruma düştü. Sovyet 3. Ukrayna Cephesi kuvvetleri, 30 Mart 1945'de Macaristan - Avusturya sınırını geçerek Avusturya topraklarına girdiler. General Sepp Dietrich'in 6. SS Panzer Ordusu 4 Nisan'da halen Viyana civarında, olası Sovyet Viyana Taarruzu'nu karşılamak için olabildiğince cabuk bir şekilde savunma mevzileri inşa etme çabası içindeydi. Gerçekten de Sovyet 6. Muhafız Tank Ordusu, 9. Muhafız Ordusu ve 46. Ordu Avusturya başkentine, kuşatıcı bir tarzda yaklaşmaktaydı. Dahası Leibstandarte'nin övünç kaynağı olan "Adolf Hitler" kolbandı kaldırıldı. Balaton Gölü Harekatı Alman orduları açısından kesin olarak başarısız bir harekat olmuştur. Başlardaki başarısına karşın harekat, savaşın sonuna doğru kendini gösteren Hitler'in pervasız askeri kararlarına bir örnek oldu. Harekatın başlıca kusuru faaliyet alanında fazlaca iddialı olmasıydı. Sadece Budapeşte'nin geri alınmasını değil, bunun yanı sıra Balaton Gölü'nün güneyindeki petrol sahası Nagykanizsa'nın da kontrolünü yeniden ele geçirmeyi amaçlamaktaydı. Ayrıca Hitler, harekatla 3. Ukrayna Cephesi'ni Tuna gerisine atmayı ve General Malinovski'nin Macaristan içlerinde devam eden harekatını da önlemeyi ummaktaydı. Ancak harekat sadece başarısız olmakla kalmadı, Polonya'da bulunan ve eldeki en güçlü birlikler olan 6. Panzer Ordusu'nun Budapeşte bölgesine kaydırılması, yakın gelecekte bu bölgeden başlayacak olan Sovyet genel taarruzlarını karşılama şansını, Alman Doğu Orduları'nın elinden almış oldu. Dipnotlar İngilizce Wikipedia maddesinden yararlanılmıştır. Operation Frühlingserwachen * The Decline and Fall of Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi Germany and Imperial Japan - Hans Dollinger, Library of Congress Catalogue Card Number 67-27047

Kaynaklar

Vikipedi

Balaton Gölü Harekâtı

Balaton Gölü Harekâtı Hakkında Detaylı Bilgi

Alman taarruzu

Alman taarruzu

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar