Türkçe Bilgi: Bülent Arel

Elektronik müzik alanında yaptığı öncü çalışmalarla tanınan besteci Bülent Arel 24 Kasım’da New York’ta öldü. 23 nisan 1919’da İstanbul’da doğan Arel, Galatasaray Lisesi’nde okuduğu yıiarında ilk yapıtı olan Çizmeli Kedi adlı çocuk oyununun müziğini besteledi (1937). 1939’da Ankara Konservatuarı’na girdi, Necil Kazım Akses ve Ferhunde Erkin ile çalıştı. Mezun olduktan sonra bir süre İstanbul ve Ankara Radyosunda tonmeister (ses uzmanı) kursunu bitirdi. Ankara’da 1953’te oluşturulan “Helikon Derneği”nin kurucuları arasında yer aldı, bu dernek bünyesinde konserler düzenledi. 1957 yılında Ankara Radyosu Batı müziği yayınları yönetme oldu. 1959 yılında kazandığı Rockefeier bursuyla gittiği Columbia Üniversitesi’ndeki Columbia-Princton elektronik müzik alanında araştırmalar yaptı. 1961-1962 yıiarında Yale Üniversitesinde ders verdi. 1963’te Türkiye’ye dönen Arel, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde bir elektronik müzik merkezi oluşturmaya çalıştı. Ankara Radyosu Madrigal Korusunu kurdu, konserler verdi. Ancak, bu tür girişimleri için yeterli destek bulamadı ve ABD’ye döndü. 1965-1970 yıiarı arasında Yale Üniversitesi’nde ders verdi ve üniversitenin elektronik müzik laboratuarının kurduç 1971 yılında ise Stony Brook’daki New York Üniversitesi’ne müzik profesörü olarak atandı. 1973 yılında ABD vatandaşlığına geçen sanatçı, New York Üniversitesindeki görevini ölümüne kadar sürdürdü. Bülent Arel teknoolojiye merakı, elektronik aletler konusundaki bilgi ve becerisiyle daha 1957 yılında hiçbir laboratuar olanağında yararlanmaksızın Yaylı Sazlar Dörtlüsü ve Elektronik Frekansmetre için Müzik adlı bir yapıt besteledi. Bu yapıt aynı yıl Ankara’da Milli Kütüphane’de verilen bir konserde Helikon Dörtlüsü tarafından seslendirildi. Arel, elektronik araçlar konusundaki becerisi ve müzik bilgisiyle Columbia-Princeton laboratuarlarını kuran Vladimir Ussachevsky, Otto Luening ve Milton Babbitt gibi bestecilerle birlikte elektronik müzik alanının öncülerinden biri olarak nitelendi. Bülent Arel’in tümüyle geleneksel çalgılar için ve klasik biçimlerde olan yapıtlarının başlıcaları arasında Haydn’a Saygı Senfonisi,I.Ü. ve ÜI. Senfonileri, Klee’nin Dört Resmi üzerine Doğaçlama ve İlhan Berk’in şürleri üzerinde Beş Sonnet’si sayılabilir. Pek azı Türkiye’de seslendirilebilmiş olan bu yapıtlarında Arel on iki ton tekniği gibi çağdaş yöntemler kuiandı. Elektronik müzik alnındaki yapıtlarına ise Stereo Elektronik Müzik 1 ve 2, Wai Street’den İzlenimler örnek gösterilebilir. Baleye ve modern dansa da ilgi duyan Arel bu alanda hem Çocuklar için Eski Tarzda Bale Suiti gibi geleneksel biçimde, hem de Miniana I.,Ü.,ÜI., Rounding gibi elektronik müzik türünde yapıtlar besteledi.

Bülent Arel

İlgili konular

Bülent Çelik

Cemil Eren

Gülay Uğurata

Nevit Kodallı

Kâmuran Gündemir

Necdet Levent

Cengiz Tanç

Ertuğrul Oğuz Fırat