Köyde ayrıca, Yoran Yaylası yolu üzerinde içinde birkaç şehidin taş duvarlarla çevrili bir bahçe içinde yattığı ve içinde bakımsız bir mezar bulunan Dedeler Türbesi, Ahmet Dede Mevkii`nde yazısız ve tarihsiz Ahmet Dede türbesi, köyün güneyinde Yukarı Tekke Dede ve biraz aşağısında Aşağı Tekke Dede türbeleri vardır. Bunlarda da hiçbir kayıt yoktur. Ayrıca, köyün önünde bağlara yakın bir yerdeki Kız Dede yatırı yaşlı armut ağaçları dibinde ve taşlarla çevrili bir yatırdır. Bunların dışında, köyün üst tarafında, derenin bayırında taş ve çalılarla çevrili Turşu Dede yatırı vardır. Kabirinin etrafı taş duvarlarla çevrilidir. Bu kişilerin de aynı savaşlarda şehit oldukları tahmin edilmektedir.
Denizli`ye uzaklığı 62, Tavas`a 17 km`dir. Kızılca`ya ise 3 km`dir. Köyde aşağı yukarı 900 kişi yaşamaktadır. Köylülerin çoğu Avrupa ve Amerikada yaşamaktadır.
Köyün Abbas şeklinde anılan ismi Abaz olarak kayıtlara yansımış ve Cumhuriyet`in ilk yıllarinda bu isim Aydoğdu olarak değiştirilmiştir.
Ayrıca, köyde doğup büyüyen, daha sonra tahsil için köyden ayrılan Ödemiş`in Birgi kasabasındaki meşhur Birgivi Medresesinde tahsil görüp, Birgi`de evlenip orada yerleşen ve aynı medresede hoca olarak kalıp yıllar boyunca talebe yetiştiren, Hoca Birgivi postuna oturan Tavaslı Hacı Veli Efendi bulunmaktadır. Hacı Veli Efendi hastalandığında köyüne mektup yazarak kardeşleri Hacı Abdullah ve Hüsem efendileri cağırmış, fakat kardeşleri o günün ulaşım şartlarında sağlığına yetişememişlerdir. Tavaslı Hacı Veli Efendi kabiri Hoca Birgivi`nin solundaki üçüncü kabirdedir. Mezar taşında şunlar yazılıdır.
``Yarabbi beni kil mağrifet`` ``Etme Rabb`ı celil`` ``Gelmişem yanına sergedan ve sefil`` ``Kıl şefaat mücrimin ya Muhammed`` ``Ruzi mahşerde beni etme cehil`` ``Çıkmışam ilahi bir yol bahane bol`` ``Toprakta başlar toprakta biter bu yol.`` ``Tavaslı Hacı Veli Efendi, Tavas Aydoğdu köyünden Ruhuna Fatiha, Sene 1305 Rumi.``
Aba/apa/pa `nın Latincedeki Aqua`nın karşılığı olarak sözlüklerde yer almaktadır.
Luwi dilinde ``su`` anlamında olduğu bilinmektedir. Bu sözcük Çanakkale Ayvacık`ta Baharlar Köyünde Hellen dilinde Aba`lılar olan bir karia kentçiği tam yeri bilinmemektedir.
YORAN, adı Hellen dilindeki Hieron =(Kutsal yer) adının Türk adına uydurulmuş biçimidir. Hellen dilinde a`ya yakın değer taşıyan eta anlamındadır.
Yoran=Kutsal yer
Yoran karşılığı=yarengüme
Yarengüme =Taba
Taba= Hellen ağzında yazımızda Thebe;
Yoran= Luwi dilinde ve ardılı dillerde =Ova
Kaynak: Türkiye`deki Tarihsel Adlar Kitabı Bilge UMAR
Köyde bazı yatırlar vardır. Bu yatırlar hakkında fazlaca bir bilgiye rastlanamamıştır. Abbaz dede,Kız Dede, Amat Dede ve Topuzlu Dede hali hazırda bilinen dedelerdir. Köydeki yaşayanların anlattıklarına göre; Amat Dede ve Topuzlu Dede arasında yılın bazı zamanlarında Perşembe günleri işaretleşmeler olurmuş. Top seslerini andıran gürültüler çıkarmış. Bu hadiseyi duydum diyen çoğunluktadır.
Köye ilk gelenler Yörük olduğu için Kızılkaya denilen dağın yamacına yerleşmişlerdir. Cennet Tepesi arkasında yörük mezarı vardır. Oğuz boylarından Ayhanoğulları 1100 lü yıllarda buraya gelmişlerdir. (kaynak: Hünkar Hacı Bektaş Veli 2. cilt Osman Yaşar Yıldırım)Yerleşmede en çok hayvanların barınma durumları dikkate alınmış, köyde 5-6 sene öncesine kadar halkın geçim kaynağı çobancılıktı. 7-10 bin arasında koyun ve keçi vardı. Köyde yaşayanların dış ülkelere işçi olarak gitmesi hayvancılığı öldürmüştür.
Köy kurulduğundan bu yana hiç bir istila ve felakete uğramamış , fakat 1. Cihan harbi ve Kurtuluş Savaşı`nda bir çok erkek şehit olmuş ve bu durum nüfusuna etki etmiştir.
Bizans tekfuru ile Selçuklular 1200 lü yıllarda Kzaıkbeli`nde savaş yapmışlar, bu savaşta yorgun düşerler buraya gelip giderler,gelip gitme yorucu olduğu için buraya YORAN demişlerdir.
Köy hudutları içinde hiç bir tarihi kıymete değer bir eser ve kalıntı yoktur.
COÄRAFİ DURUMU:
Aydoğdu Köyü toprakları doğuda Acıpayam İlçesi, Güneyde Kızılca Kasabası, Batıda Pınarlar Kasabası, Kuzeyde Tavas İlçesi toprakları ile çevrilmiştir.
Düz ova arazisi köy çevresinde çok azdır. Az meyilli dağ eteklerindedir. Köyün kurulduğu yerde dağın yamacında fazla meyillidir. Köyüm umumi olarak arazisinin genişliği 77760 dekardır. Bunun 16000dönümü ekilebilen arazi 661760 dönümü ise ormanlık,kayalık ve meradır. Nüfus başına 8 dönüm düşmektedir.
İKLİM:
Tavas İlçesi köylerinde olduğu gibi Aydoğdu köyü`nün iklimi de yazlar kurak kışlar kar yağışlı ve soğuk geçer. En çok yağış sonbaharın son ayları, kış ve ilkbaharın ilk aylarında görülür. Doğusunu kaplayan Kızılkaya Dağı`nın etekleri çalı ormanları, yukarıları çam ve ardıç ormanlrı ile kaplı, üstünde 1000 dekara yakın düzlük bir arazi vardır. Köyün en verimli arazileri de bu yayladadır. Bu yalanın adı da meşhur YORAN YAYLASI`dır ve her yıl şenlikler yapılmaktadır. Yazın tarlasına göç eden çiftçiler ve yaylaya hayvanlarını otlatmaya giden çobanlarla çok şenlenir.
Köyde Bir gölet yapılmış olup bu gölet suyu ile sulu tarım yapılmaya başlanmıştır.
SOSYAL DURUMU:
Aydoğdu Köyü, ilk gelip yerleşenlerden çoğalma olup, başka yerden göç edip terleşen aile yoktur.
NÜFUS:
Aydoğdu köyündenüfus artışı %3.5-4 arasındadır.
Köy Nüfusu:
1935 yılında :877
1940 yılında:858
1945 yılında:972
1950 yılında:990
1955 yılında :789
1960 yılında: 847
1965 yılında: 851 dir.
2000 yılında ise: 789 bunlarda 441 kadın, 378 erkektir.
Kızılca ovasını su taşkınlarından korunmak ve Aydoğdu köyü arazilerini sulamak amacıyla yapımına 1982 yılında başlanıp 1984 yılında tamamlanmıştır. 210 hektarlık alan sulu tarıma kavuşmuştur. Her yıl Haziran ayının 2.pazar günü Aydoğdu muhtarlığı tarafından Aydoğdu Göleti`nin bulunduğu mevkii olan YORAN YAYLASI`ında YORAN YAYLA ŞENLİKLERİ yapılmaktadır.
YORAN YAYLASI ŞENLİKLERİNE DAİR
Aydoğdu Köyü`nün Yoran yaylası
Halin Hatırın sorulacak zamandır
Vadisi su dolu baraj havzası
Tohumları yeşertecek zamandır.
Arap atlar şaha kalkar kişneşir
Vurur güneş kar suları selleşir
Bülbül gülle hesaplaşır ,halleşir
Arı balı yapacağı zamandır.
Sis basınca göremezsin yolunu
Görmek istemezsin duman yelini
Yoran Yaylası`nın büklüm belini
Göç başlayıp geçeceği zamandır.
Etrafında çok dumanlı dağlar var
Çevresinde cılız ağaçların var
İşte bu haliyle gönlüm ahüzar
Fidanları gömeceğin zamandır.
Hoş havası vardır derinden eser
Her çeşit canlıyı teninde besler
Şırıldar suları bir ahü kevser
Doya doya içilecek zamandır.
Toplayıp malları tası tarağı
Ağaçsız yerin çoktur çorağı
Yanınızdan eksik etmen orağı
Şimdi otlar biçilecek zamandır.
Dertlerini kolay getirmiş dile
Entrikalar çoktur her yerde hile
Ekmeğini çoktan kazanmış bile
Oturup ta yiyeceği zamandır.
Sorununa sahip çıkmış en önce
Çok iyi düşünmüş kendi gönlünce
Köy -kent kapsamında büyük proje
Gelişmenin süreceği zamandır
Baraj havzasında Yoran Yaylası
Verimlidir ovaları mezrası
Eksilmez başından efe sevdası
Ağasını seçeceği zamandır.
Baraj suyla su tarlayla buluştu
Bütün çevre halkı Yoran`a koştu
Bir saadet çemberi burda oluştu
Bakanım,vekilim ve sayın valim
Güç birliği yapmış benim ahalim
Tavas Kaymakamım ve yöre halkım
İstikbale yürünecek zamandır
Kendi yaramı ben hep kendim sardım
Güç birliği edip halka dayandım
Soy ismim Çelik`tir Ali`dir adım
Helal yoldan yürünecek zamandır.
Aydoğdulular
- Ali ÇELİK
- Hasan Korkmazcan
- Veli Yıldırım
}