aydınlanma
Türkçe aydınlanma kelimesinin İngilizce karşılığı.lightening
Aydınlanma
Kısaca: Onsekizinci yüzyılda doğan geniş ve muğlak bir entellektüel oluşum, akım. Onsekizinci yüzyılda ortaya çıkmasına rağmen Aydınlanmanın altyapısının bir önceki yüzyılda hazırlandığı bilinmektedir. Bu çerçevede, aydınlanmada, genel olarak 17. yüzyıldaki bilimsel devrim, özel olarak Newton fiziği önemli bir rol oynamıştır. Aydınlanma, tabii bilimler ve matematiğin tarzını ve argumantasyon biçimini sosyal ve siyasi analizlere uygulamaya ve mümkün olan yerlerde dini metinler gibi kaynaklar yerine em ...devamı ☟
Aydınlanma, tabii bilimler ve matematiğin tarzını ve argumantasyon biçimini sosyal ve siyasi analizlere uygulamaya ve mümkün olan yerlerde dini metinler gibi kaynaklar yerine empirik verilere dayanmaya çalışmıştır. Böylece Rönesans dönemi söylemleri gözden düşmüştür. Bu dönüşüm 17. yüzyılda, mesela, T. Hobbes'un (1588-1679) açıkça geometri metodolojisini kullandığı Leviathan gibi eserlerde başlamış ve sonraki asırda tamamlanmıştır.
Ancak, aydınlanma çağına ait sayılan filozoflar arasında muazzam bir çeşitlilik ve farklılık vardı. O kadar ki, neredeyse bütün filozoflar tarafından paylaşılan politik, sosyal veya felsefi görüşlere ilişkin bir liste çıkarmak imkansızdır. Bu gerçek, çoğu zaman monolitik bir bütünmüş gibi algılanan veya anlatılan aydınlanmanın aslında İskoç Aydınlanması ve Kıta Avrupası Aydınlanması olarak ikiye ayrılmış olmasında tezahür etmektedir.
Bu iki gelenek arasındaki ayrışmanın başlıca kaynağı aklın toplumsal hayatın hemen hemen her alanında oynadığı rolle bağlantılıdır. İlki akla sınırlı bir rol tanıyıp böyle olmasını akıldan yeterince istifade edebilmenin şartı olarak görürken; ikincisi, akıl adına veya akıl yüzünden aklın dışında kalan her şeyi (his, gelenek, din vs.) dışlama eğilimindedir. Bu yüzden İskoç Aydınlaması bazen anti-rasyonalist ve bazen de evrimci rasyonalist, Kıta Aydınlanması ise rasyonalist veya kurucu rasyonalist bir yaklaşım olarak nitelendirilir.
İskoçyalı filozoflarla Kıta Avrupası filozofları arasındaki ana bölünmeye ilaveten Kıta Avrupası filozofları kendi aralarında da birkaç parçaya ayrılmıştır. Birçoğu Voltaire'in en ileri yönetim biçiminin (Voltaire gibi) akıllı insanların müşavirliğinden yararlanan bir "aydınlanmış despot"un yönetimi olduğuna kaniydi; bazıları (Rousseau gibi) klasik cumhuriyetçiydi; bazıları İngiliz modeline dayanan sınırlı parlamenter rejimi sarınmaktaydı (Montesquieu gibi).
Bazıları laissez-faire'i savunurken, diğer bazıları (mesela Mably ve Morelly) pro-sosyalistti. Birçoğu deistti; fakat etkili bir azınlık basbayağı ateistti. Tabii aralarında dini bütün Hıristiyanlar ve dine karşı kayıtsız olanlar da vardı. Belki de aydınlanmacı filozofları birleştiren, ulaştıkları değerler ve sonuçlardan çok paylaştıkları tavırlar ve metodlardı. Hepsi de, ilk olarak, belirli bir "mentalite" veya bir kafa yapısını, ikinci olarak, bir retoriği veya uzlaşmaz görünen görüş ve argümanları paylaşılmış bir ifade tarzı ve kavram havuzunda birleştiren retorik kurallarını paylaştı.
Modern Batı düşüncesi üzerinde Aydınlanmanın çok büyük tesiri vardır. Sonraki tarihlerdeki siyasi ve sosyal felsefe aydınlanmanın ana tezlerinin ya bir devamı ya da reddi olarak tezahür etmiştir. Yani, modern düşünce akımlarının genel çerçevesini çoğu zaman aydınlanma belirlemiştir. Ancak, 20. yüzyılda, "post-modernizm"in doğmasıyla aydınlanmanın dünya görüşü sorgulanmaya başlamıştır. Yakın zamanlara kadar sosyalist düşünce doğal bir şeymiş gibi görerek veya "burjuva ideolojisi" diye bir kenara atarak aydınlanmayı ihmal etmiştir.
Bu sosyalist anlayışa göre aydınlanma "yükselen kapitalist sınıflar"ın çıkarlarına hizmet eden fikirler ve teoriler üreten yeni doğmuş kapitalist sistemin ideolojik altyapısıdır. Buna karşılık, muhafazakarlar ve liberaller aydınlanmayla çeşitli bağlantılarının olduğunu farkında olmuşlar ve bir bütün olarak aydınlanma hakkında veya aydınlanmanın muayyen tezleri üzerinde değişik görüşler geliştirmişlerdir.
lightening
aydınlanma
aydınlanmak eylemi. bir yüzeyin, karşısına konan eşit ışık kaynaklarının sayısıyla orantılı olarak aydınlık görünmesi.aydınlanma
Türkçe aydınlanma kelimesinin Almanca karşılığı.Klärung
Bu konuda henüz görüş yok.
aydınlanma Resimleri
Aydınlanma çağı
3 yıl önceAydınlanma Çağı olarak adlandırılan tarihsel dönem, aydınlanma felsefesinin 18. yüzyılda doğup benimsenmeye başladığı dönemdir. Batı toplumunda 17. ve...
Aydınlanma Çağı, Aydınlanma ÇağıAydınlanma Çemberi
3 yıl önceAydınlanma çemberi, dünyanın karanlık yarısı ile aydınlık yarısını birbirinden ayıran çember şeklindeki hat. Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşü ve...
Aydınlanma Değil, Merhamet!
7 yıl önceAydınlanma Değil, Merhamet! romanı, Türk yazar Alev Alatlı'nın Gogol'un İzinde serisinin birinci kitabıdır. 2004 yılında yayımlanmıştır. Rusya'ya giden...
Aydınlanma Değil, Merhamet! (kitap), 2004, Alev Alatlı, Aydınlanma, Dünya Nöbeti, ISBN, Kitap, Kurgu, Modernite, Roman, RusyaAydınlanma Şiddeti
3 yıl önce{\displaystyle E={\frac {\Phi }{4\cdot \pi \cdot r^{2}}}} Burada E ile aydınlanma şiddeti, Φ ile ışık akı ve r ile yarıçap, yani kaynak ile aydınlatılan...
Rönesans ve Aydınlanma Çağında evrim düşüncesi
7 yıl önceRönesans ve Aydınlanma Çağında evrim düşüncesi, 17 ve 18. yüzyıllarda doğa tarihi bakımından daha kapsamlı bir gelişme yaşamıştır. Bilim devrimi olarak...
Ekinoks
3 yıl önceeşit ve nox:gece). Güneş ışınlarının Ekvator'a dik vurması sonucunda aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği an. Gündüz ile gecenin eşit olması durumudur...
Ekinoks, 21 Mart, 23 Eylül, Coğrafya, Dönence, Ekvator, GMT, Gündönümü, Güneş, TaslakAydınlanmacı Mutlakiyet
5 yıl önceAydınlanmacı despotizm), hükümdarlarının Aydınlanma'dan etkilendiği mutlâkî krallık yönetimi. Aydınlanmacı krallar, aydınlanma ilkelerini, bilhassa akılcılığı...
İlerlemecilik
3 yıl önceulaşabileceğini gösterdiğini düşünen ilerlemecilik, Aydınlanma Çağında Avrupa'da büyük önem kazanmıştır. Aydınlanma Çağı figürleri ilerlemenin bütün toplumlara...