Arabistanlı Lawrence (Film)

Lawrence of Arabia 1962 yapımı Oscarlı film. T. E. Lawrence'ın hayatını konu almaktadır. Filmin yönetmenliğini David Lean, yapımcılığını Sam Spiegel yapmıştır. Başrolünde Peter O'Toole vardır. Omar Sharif ve Alec Guinness filmde rol almıştır.Amerikan Film Enstitüsü'nün hazırladığı AFI's 100 Years... 100 Movies listesinde 1998'de beşinci, 2007'de yedinci sırada yer almaktadır. Ayrıca Peter O'Toole'un T. E. Lawrence rolünde gösterdiği performans Premiere Magazine'in Tüm zamanların en iyi 100 performansı listesinin 1. sırasındadır. (100 Greatest Performances of All Time) "Arabistanlı Lawrence", 1991 yılında Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir. Konu İngiliz Lawrence hem bir bilim adamı ve hem de İngiliz devleti için çalışan bir ajandır. Bu çift kimlikli hayatı ona ajanlık hayatında büyük kolaylıklar sağlamaktadır.Bu özelliğini çok iyi bilen İngiliz İstihbarat Müdürlüğü Lawrence'ı uzman olduğu Arapların yanına gönderir. Amacı Türklerle yüzyıllar boyunca birlikte yaşayan Arapları birbirine düşürmek, aynı dine mensup olan bu iki milleti birbiriyle savaştırmaktır. Amacına ulaşmak için Araplar arasında her zaman Türklerle savaşmış ve asla Türkleri sevmemiş olan Arap eşkiyaları olarak nam salmış, çölde yaşayan, hırsızlıkla ve yağmayla uğraşan Bedevileri seçer. Türklerle savaşlarında büyük yaralar almış olan ve artık ufak bir çapulcu sürüsünden başka bir şey olmayan Bedeviler, Lawrence'ın ve İngilizlerin Osmanlı'ya karşı savaşma teklifini hemen kabul edecek ve aldığı desteğe sımsıkı sarılacaktır. İngilizleri Çanakkale'de, Kut'ul Amare'de defalarca yenmiş olan, İngilizlerin büyük prestijini yerle bir etmiş olan Osmanlı'dan intikam alma yöntemi, bir avuç haydutu silahlandırmak ve sonra Osmanlı'dan hoşnut olmayan aşiretleri de kendi safına çekerek Osmanlı askerlerine saldırmaktır. Amacına ulaşsa da Lawrence, mensup olduğu İngiliz milletinin savaştan sonra Araplara verdiği tek bir Arap devleti sözünü tutmadığını ve bunun yerine onlarca Arap devletinin kurulduğunu görecek, ve soydaşlarının -ki kendisi de buna hizmet etmiş ve büyük katkısı olmuştur- Arapları nasıl kandırdığını ve kendi amacı için kullandıktan sonra nasıl onları bölüp kaderine terk ettiğini görecektir. Türkiye'den eleştiriler Film, Türk askerlerini acımasız ve barbar gösterirken, kervanları ve köyleri basıp yağmalayan Bedevileri zulüm gören insanlar gibi göstermesiyle Türk basınından ve Türk tarihçilerinden tepki görmüştür. Özellikle bir sahnede 3-4 Türk savaş uçağının Bedeviler'in çadırlarını bombalaması, Türk tarihçileri tarafından trajikomik ve saçma bulunmuştur. Çünkü o tarihlerde Türk Hava Kuvvetleri'nin gücü, ne Bedevilerin çadırlarını bombalamaya yeterdi, ne de İngilizlerle savaştayken -ki İngilizler dönemin süper güçlerinden biridir- elinde mevcut olan 5-10 uçaklık filosundan Bedevi bombalamaya uçak gönderme imkanına sahipti. Filmin bu özellikleri Türk basını tarafından yanlı olduğunun göstergesi olarak gösterilmiştir. Savaşlarda, Türk birliklerine karşı savaşan Arap ordularının kötürüm/taşınmaz yaralılarını kendileri öldürdüklerini, zira savaş yerinde bıraksalar Türkler'in Uluslararası anlaşmaları çiğneyerek onlara öldürmeyen ama yaşatmayan işkenceler yaptığı ifade edilmekte ve mesaj olarak verilmektedir. Bir sahnede Türk Trenine sabotaj hazırlığı sırasında Lawrence'in hizmetkarı ateşleyici ile kazayla kendini yaralar. Sabotaj başarısız olunca kaçmak zorunda kalırlar. Lawrence, silahı yanındakilere verir ki; aşırı sevgi duyduğu yetim genç Türkler'in eline geçmesin, onu kendileri öldürsün. Kimse buna cesaret edemeyince, Lawrence; bu işi duygulu sahneyle kendisi yapar. Yine Film'in bir bölümünde Lawrence; Türk kontrolünde gösterilen bir yerleşimde, üzerinde yöresel Arap kıyafetleri olduğu halde, beyaz teni ve mavi gözünün yerel halktan farklılığı nedeniyle Türk askerleri tarafından alıkonulur. Kendisi gibi 5 kişi ile birlikte yerleşim sorumlusu rütbeli önüne çıkarılır. Rütbeli, psikolojik bunalım içerisinde olduğu izlenimiyle tutukluları yakinen inceler. Genel kanı Lawrence yakayı ele vermiştir. Zira başına Türk Yönetimi tarafından ödül verilmiştir. Komutan, Lawrence haricindekileri dışarı kovdurur ve O'na, psikolojik bunalımlı konuşmalarından sonra melez olup olmadığını sorar. Lawrence rahatlamıştır, zira tanınmamıştır ve saf insan rolüne bürünür. Komutan aniden Lawrence'in sarığını ve fistanını açar. Tenine dokunur. Niyeti anlayan Lawrence komutana çıkışır. Bu cüreti nedeniyle kırbaçlanır. Daha sonra da tacize uğradığı izlenimi seyirciye verilir. Bu iddia, sadece filmde değil, gerçekte de var olduğu Lawrence tarafından ifade edilmiş (bknz.: . En İyi Film dahil 7 Oscar kazanmıştır.

Ödüller

* 2001 / PGA Altın Laurel Ödülleri: PGA Ünlüler Birliği - Sinema * 1964 / David: En İyi Yabancı Film (Miglior Film Straniero) * 1964 / Silver Ribbon: En İyi Yönetmen - Yabancı Film (Regista del Miglior Film Straniero) * 1963 / BAFTA Film Ödülü: En İyi Britanyalı Aktör * 1963 / BAFTA Film Ödülü: En İyi Britanya Filmi * 1963 / BAFTA Film Ödülü: En İyi Birtanya Senaryosu * 1963 / BAFTA Film Ödülü: Kaynak Gösterilmeden En İyi Film * 1963 / DGA Ödülü: Üstün Yönetmen Başarısı * 1963 / Altın Küre: En İyi Sinematografi - Color * 1963 / Altın Küre: En İyi Film - Dram * 1963 / Altın Küre: En İyi Film Yönetmeni * 1963 / Altın Küre: En İyi Yardımcı Aktör * 1963 / Altın Küre: En İyi Çıkış Yapan Oyuncu - Erkek * 1963 / Altın Laurel: En İyi Tanıtım * 1963 / Kinema Junpo Ödülü: En İyi Yabancı Dilde Film * 1963 / Oscar: En İyi Sanat Direktörlüğü-Sahne Dekorasyonu, Color * 1963 / Oscar: En İyi Sinematografi, Color * 1963 / Oscar: En İyi Yönetmen * 1963 / Oscar: En İyi Uyarlama Film * 1963 / Oscar: En İyi Müzik, Score - Substantially Original * 1963 / Oscar: En İyi Resim * 1963 / Oscar: En İyi Ses * 1963 / Büyük Britanya Yazarlar Birliği Ödülü: En İyi Senaryo * 1962 / İngiliz Sinematograflar Derneği: En İyi Sinematografi Ödülü * 1962 / NBR Ödülü: En İyi Yönetmen

Kaynaklar

Dış bağlantılar

Kaynaklar

Vikipedi

Arabistanlı Lawrence (Film)

Ödüller

Kaynaklar

Dış bağlantılar

Kaynaklar

Arabistanlı Lawrence (anlam ayrımı)

Thomas Edward Lawrence

1962'de sinema

Peter O'Toole

David Lean

Kwai Köprüsü

Mirasçılar (film, 1979)

Maurice Jarre

Arabistanlı Lawrence (Film)