Yaşamı
1865`te Şebinkarahisar`da doğdu. İstanbul`a gitti. Marangozluk yaptı. Devrimci örgüte katıldı. Sason`da bir ayaklanma başlatarak Batı ülkelerinin dikkatini Ermeni sorununa çekmeyi planlayan örgütün isteği doğrultusunda Sason`a gitti. Kısa sürede cesareti ve kişilik gücüyle isyanın önderliğine yükseldi. 1901`de Muş`un Arakelots Manastırında 30 adamıyla bir ordu birliğine karşı 3 hafta direnip kurtulmayı başarınca ünü efsane boyutlarına ulaştı. Hakkında türküler, marşlar yazıldı.1904`te Batılı devletlerin müdahalesi üzerine yurt dışına çıktı. Bulgaristan`a yerleşerek çiftçilik yaptı. Meşrutiyet`in ilanından sonra İttihat ve Terakki rejimiyle işbirliğini savunan Ermeni Devrimci Federasyonu ``(Taşnaksutyun)`` yönetimine karşı tavır aldı. 1914`te Erzurum`da toplanan 8.ci parti kurultayı, yaklaşan Dünya Savaşında Osmanlı Devletine sadık kalma kararı alınca parti yönetimine baş kaldırarak Rusya`ya geçti. Rus ordusuna bağlı Ermeni gönüllü alaylarını örgütledi. Mart 1915`te Van`da başlatılan isyanı destekledi. 18 Nisan 1915`te Dilman`da Halil Paşa yönetimindeki Osmanlı kuvvetlerini yenilgiye uğrattı.
Ocak 1916`da Rus ordusuyla birlikte Bitlis`e girdi. Önceki yazın Van olayları`na misilleme olarak kenti yaktı ve sivil halktan çok sayıda kişiyi öldürttü. Bundan dolayı Rus divan-ı harbinde yargılandı ve görevinden alındı.
1918 başlarında Rus ordusunun dağılması üzerine Erzurum`da Batı Ermenistan Geçici Hükümeti`ni kurdu. İlerleyen Türk orduları karşısında hezimete uğrayarak Kafkasya`ya çekildi. 28 Mayıs 1918`de kurulan Ermenistan Cumhuriyeti Türkiye ile anlaşma yoluna gidince Cumhuriyet yönetimiyle bağlarını kopardı. Kendisine bağlı birliklerle Ermenistan`ın güneyindeki Zangezur Dağlarına çekilerek gerilla hareketi başlattı. Kendi resmini taşıyan bayrağıyla Nahçevan ve İran Azerbaycan`ına seferler düzenledi.
İngilizlerin müdahalesi üzerine Ermeni hükümetiyle barışmaya razı oldu ve general rütbesini aldı. Ancak Nisan 1919`da yeniden isyan edip ordusuyla Erivan üzerine yürüdü. İkna edilerek yurt dışına çıkarıldı. Amerika`ya giderek Fresno`ya yerleşti. 1927`de öldü. Naaşı Paris`e getirilerek Pí©re Lachaise Mezarlığına gömüldü.
1990`da Ermenistan`ın bağımsızlığından sonra yeniden ulusal kahraman ilan edildi. Erivan`ın ana meydanına Antranik heykeli dikildi.
