Sandık başına veya modern teknolojiyle birlikte gelen ancak güvenilirliği, bildik sandık sisteminden daha çok sorgulanan elektronik oy verme makinelerine koşan Amerikalılar ise, aslında ABD başkanını seçmekle görevlendirecekleri "seçici kurul" üyelerini belirliyor.
ABD başkanını seçecek seçici kurul üyelerinin kim olacağı da ABD başkanını seçtikleri gün, kendi partileri tarafından belirleniyor.
Fakat bu sistemin iyi işlemeyebileceği ve ABD başkanını seçecek bir kurul üyesinin fikrini değiştirebileceği, satın alınabileceği gibi endişeleri öne sürmek mümkün.
Ancak Amerikan tarihinde sadece bir kez fikrini değiştiren seçici kurul üyesi oldu ve bu durumun da hangi adayın ABD başkanı seçileceğine etkisi olmadı.
Her eyaletten gelen seçici üye sayısı, o eyaleti ulusal kongrede temsil eden senatör ve milletvekili sayısı kadar oluyor.
Özel bir statüsü olan ve eyalet olarak kabul edilmeyen ABD başkenti Washington'ın ise 3 seçici oyu var. 538 kişilik seçiciler kurulu da bütün eyaletleri temsil eden senatör ve milletvekili sayısıyla Washington'ı temsil eden 3 seçici delegenin toplamı oluyor.
Her bir eyalette seçmenler, önceden belirlenmiş olan, ABD başkanını seçecek seçici kurul üyelerine oy veriyor. Ancak oy pusulalarında, seçmenler için karışıklık yaratılmaması için sadece ABD başkan adaylarının adları yer alıyor. Bir eyalette seçmenler, Cumhuriyetçi Partili adayı seçtiyse o eyaleti temsil eden bütün seçici oylar Cumhuriyetçi Parti'ye sayılıyor.
Aynı şekilde seçmenler Demokrat Parti'yi seçtiyse eyaletin bütün seçici oyları Demokrat Parti'ye sayılıyor. Sadece Maine ve Nebraska eyaletleri bu kuralın dışında. Bu eyaletlerde seçmenlerin belirlediği seçici oyların tamamı tek bir partiye gitmiyor ancak iki başkan adayı arasında, seçmenin belirlediği şekilde paylaştırılıyor.
Seçici kuruldan 270 oy gerek
Her eyaletten ve başkent Washington'dan seçici kurul üyeleri, seçmenlerin sandık başına veya elektronik oy kullanma makinelerinin başına gidip oy kullanmasının ardından 41 gün geçmesini bekledikten sonra, bulundukları eyaletin yerel kongresinde oy kullanarak, ABD başkanı ve başkan yardımcısını belirliyor.Seçici kurul üyelerinin oy kullanmasından bir ay sonra ABD ulusal kongresi toplanarak, seçimi kazanan adayı açıklıyor. Seçici kurul üyelerinden 270 veya daha fazla oy alan ABD başkanlığını kazanıyor. ABD Senatosu'nun başkanı sıfatını da taşıyan o sıradaki ABD Başkan Yardımcısı, kazananın adını kongreye duyuruyor.
Ön seçim süreci
ABD'de iki büyük parti olan Cumhuriyetçi Parti ve Demokrat Parti'nin başkan adaylarını belirleme süreci, ön seçim olarak adlandırılıyor. Iowa ve New Hampshire eyaletleri, ABD başkanlık seçiminin yenilendiği her 4 yılda bir en çok dikkat çeken eyaletler haline geliyor.Bu eyaletlerde, kendi partisinin başkan adaylığını almak üzere diğer partili adaylara karşı seçmenden en çok oy alan aday, genellikle seçimi kazanmak için de arkasına kuvvetli bir rüzgar almış oluyor.
Çok eleştiri alan bu sistem, özellikle bu iki eyaletin tercihlerinin, ülke genelinde halkın ağırlığını koymasına fırsat vermeden, bazı adayların geri plana düşmesine neden olabiliyor.
Iowa ve New Hampshire'da ilk ön seçimlerin yapılmasının özel bir nedeni bulunmuyor. New Hampshire küçük bir eyalet. Iowa ve New Hampshire'ın büyük şehirleri veya toplumun geniş kesimlerini temsil etme gibi bir özelliği de yok.
Bu eleştirilere karşı çıkanlar, her iki eyaletin de seçmenlerinin, adayları zorlu sorularla karşı karşıya bırakabilen eğitimli seçmenler olduğunu savunuyor.
Bu yıl 3 Ocak tarihinde Iowa'da başlayan ön seçimler, Süper Salı olarak adlandırılan 5 Şubat salı gününe kadar devam etti.
1980 yılından beri uygulanan Süper Salı, ön seçimin 19 eyalette aynı gün yapılmasını temsil ediyor. Bir eyalette yapılan ön seçimde, her parti, yaz aylarında yapılacak parti kongresinde hangi adayı destekleyeceğini belirliyor.
Siyasi partiler, ulusal kongrede, ABD başkanlığı için kimi aday gösterdiklerini resmen açıklıyorlar. Her eyaletin mevcut yasasına göre, bir seçmen ön seçimde belli bir adaya oy verdiği zaman, aslında o adayı parti kongresinde seçecek delegeye oy vermiş oluyor. Bu delege, parti kongresinde, eyalet seçmeninin öngördüğü aday için oy kullanıyor. Parti için başkan adayını seçen delegelere, süper delege deniliyor.
Son ABD başkanlık seçiminde, adayların kim olacağı, parti kongresi henüz yapılmadan ortaya çıkmıştı.
Son seçimde, ikinci dönem başkanlık için yarışan ABD Başkanı George W. Bush Cumhuriyetçi Parti'den tartışmasız aday olurken, Demokrat Parti'den de John Kerry, fazla bir rekabetle karşılaşmadan seçmenin desteğini almıştı.
İç Bağlantı:
İç Bağlantı:
- Anadolu Ajansı / www.aa.com.tr