Aleksandar Stamboliyski

Aleksandar Stamboliyski (Bulgarca: Александър Стамболийски) (1 Mart 1879 - 14 Haziran 1923), Bulgar Halk Çiftçi Birliği`nin önderi.I. Dünya Savaşı`nda Alman yanlısı Kral Ferdinand`a karşı çıkarak İtilaf Devletleri`ni desteklemiş, savaştan sonra kurulan reformcu hükümette başbakan olmuştur (1919-1923).

Bir süre Almanya`da bir tarım okulunda öğrenim gördükten sonra gazeteceliğe başladı ve 1902`de, yeni kurulan Bulgar Halk Çiftçi Birliği`nin yayın organının yönetimini üstlendi.Yaşamı boyunca köylülerin çıkarlarını savunan Stamboliyski, Bulgar Halk Çiftçi Birliği`nin başkanı olarak Meclis`e girdi.Kral Ferdinand`la süregiden anlaşmazlıklar, Bulgaristan`ın 1915`te Almanya`nın yanında I. Dünya Savaşı`na girmeye hazırlanması üzerine iyice keskinleşti.Stamboliyski Rusya`yı Slavların kurtarıcısı olarak gördüğü için İtilaf Devletleri`nin yanında yer alarak krala meydan okudu.Askeri mahkeme tarafından ömür boyu hapse mahkum edildiyse de Eylül 1918`de serbest bırakıldı.Başlattığı ayaklanmayla Ferdinand`ı tahttan çekilmeye zorladı ve cumhuriyeti ilan etti.Ayaklanmanın bastırılmasına ve krallığın Ferdinand`ın oğlu Boris tarafından yeniden kurulmasına karşın, Stamboliyski Ocak 1919`da hükümet üyesi, aynı yıl ekimde de başbakan oldu.Bulgaristan`ın topraklarının önemli bir bölümünü kaybetmesine yol açan Neuilly Antlaşması`nı imzaladı (27 Kasım 1919).Buna karşın Mart 1920 seçimlerinde Bulgar Halk Çiftçi Birliği çoğunluğu kazandı.Sanayileşme ve kentleşme karşıtı güçlü eğilimler taşıyan Stamboliyski iktidarı, Bulgar nüfusunun yüzde 80`ini oluşturan köylülere toprak dağıttı.Halkın yargıya çok daha ucuz ve kolay ulaşmasını sağlayacak bir dizi reforma girişti.Köylü kooperatiflerini destekledi, oy hakkını yaygınlaştırdı ve yerel yönetimlerin yetkilerininin artırılması için çalıştı.

Stamboliyski, Neuilly Antlaşması`nın koşullarına titizlikle uyarak savaş tazminatlarının azaltılmasını sağladı.Çekoslovak ve Polonyalı köylü önderleriyle bağlar kurarak komünistlerin Kızıl Sendika Enternasyonali`ne (Profintern) karşı bir ``Yeşil Enternasyonal`` oluşturmaya çalıştıysa da bu girişiminden umduğunu bulamadı.Yugoslavya`yla ilişkileri düzeltmek ve bir Güney Slav federasyonu kurmak amacıyla Nis Antlaşması`nı imzaladı (1922).1923 seçimlerinden zaferle çıkmasına karşın, iç politikası, savaşa karşı oluşu, Yugoslavya`yla yakınlaşması ve halkın silahlandırılmasını savunması hem ordunun, hem de Makedonya Devrimci Örgütü`nün (VMRO) ona cephe almasına yol açtı.9 Haziran 1923`te askeri darbeyle devrilen Stamboliyski, doğduğu köyün yakınlarında yakalanarak idam edildi.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.