Türkçe Bilgi: Ahmed Süreyya Emin

1848 yılında İstanbul’da doğmuş 1923 senesi Nisan ayında yine İstanbul’da intikalleri(vefatı) vaki olmuştur. Makamı Ortaköy’deki Yahya Efendi Camii’nin bulunduğu mezarlıkta aile kabristanındadır. İbtidai ve rüştiye tahsillerini İstanbul’da tamamlamıştır. Babası , Enderunu Hümayun’da yetişmiş olan Mabeyn-i Hümayun baş katibi merhum Emin Bey’dir. Büyük babası Mihrişah Valide Sultan’ın yağlıkçıbaşısı El Hac İbrahim Ağa’dır. Ahmed Süreyya Emin Bey bir ara Posta ve Telgraf Nezareti İdare Meclisi azalığında bulunmuş , bilahare bu vazifeden kendi isteği ile istifa etmiştir. Hatice Atiyetullah Hanımefendi ile evlenmiş iki oğlu dünyaya gelmiştir. Biri Dr. Fuat Süreyya Paşa’dır. Kadıköy’de Moda semtinde oturmuş Dr. Fuad Süreyya Bey’in Mehmed Kudretullah ve Fatin İsfendiyaroğlu adlı iki oğlu olmuştur. Fatin İsfendiyaroğlu elektrik mühendisi yetişmiş, 1957 yılında bekar olarak vefat etmiştir. Diğer oğlu Mehmed Kudretullah İsfendiyaroğlu Almanya’da makine mühendisi olarak mezun olmuştur. Bu zatın’da Ahmed Nejat İsfendiyaroğlu adlı bir oğlu olmuştur. Ahmed Nejat’da kimya mühendisi olarak yetişmiş, 1987 yılında vefat etmiştir. Dünyanın ilk seri atışlı sahra topunun mucidi Ahmed Süreyya Bey’in diğer oğlu Münir Süreyya Bey, 1871 yılında İstanbul’da doğmuştur. İlkokuldan sonra Mekteb-i Sultani’yi bitirmiştir. 13 Eylül 1892’de 22 yaşında Mekteb-i Sultani’de Fransızca öğretmenliği ile devlet memuriyetine başlamış, bu görevine ilaveten 26 Eylül 1892’de Hariciye Tahrirat Kalemine stajyer olarak atanmıştır. 9 Temmuz 1896’da gösterdiği başarılardan dolayı Nişan-ı Âli-i Osmani ile taltif edilmiş, 17 Ocak 1897’de ise rütbe-i Salise tevcih buyrulmuştur. 8 Kasım 1898’de rütbe-i Saniye sınıf-ı Sanisi tevcih edilerek, ünvanı Fransızca Başkatip Muavinliğine yükseltilmiştir. 15 Ocak 1899’da üstün başarılarından dolayı kendisine üçüncü rütbeden Nişan-ı Âli Osmani verilmiştir. Ahmed Süreyya Emin Bey’in oğlu Münir Süreyya Bey sırasıyla Barcelona, Siroz, Nis Başşehbenderliği, Viyana ve Brüksel sefareti Başkitabeti, daha sonra da Brezilya, Sao Paulo, Tiflis ve Cenevre Başşehbenderliğine atanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanından sonra, 19 Ağustos 1927’de New York Başşehbenderliğine atanan Münir Süreyya Bey, en son olarak 1 Ağustos 1931’de Hariciye Vekaleti Protokol Umum Müdürlüğü görevine getirilmiştir. 10 Nisan 1932 tarihinde vefat etmiştir.

Ahmed Süreyya Emin Bey’in dünyada ilk olarak seri atışlı bir sahra topu icad etmesi onun fevkalade üstün bir fıtri kabiliyete sahip olduğunu göstermektedir. Zamanın terakkisine en güzel ve en ileri ilhamlarla uyan bu zatın manevi duyguları yüksek bir şahıs olduğu çok açıktır. Büyük keşifler ve terakkiler çoğunlukla harp ve zaruret zamanlarında ve ileriye gitme çabasında olan toplumlarda görülmüştür. Ahmed Süreyya Emin Bey’in icadının Osmanlı İmparatorluğunun zor zamanlarında gerçekleştirmiş olması gerçekten anlamlıdır. Bir takım siyasi mülahazalarla topun Osmanlı hizmetinde kullanılmasının engellenmesi İmparatorluğa bu buhranlı yıllarında çok şey kaybettirmiştir. Eğer gerekli özen gösterilmiş olsaydı Balkan Savaşları ve sonrasındaki I. Dünya Savaşı Osmanlı İmparatorluğu açısından farklı sonuçlar doğurabilirdi. Bugüne kadar ilim ve tekniğin daima batı mahreçli olduğu önyargısıyla dolmuş zihinlere insanın bir şey icad etmesinin ancak ilhamla mümkün olabileceğini anlatmak muhaldir. İslam ülkelerinde yetişen Müslüman ilim adamları ilmi kendilerine mal etmemişler yapmış oldukları keşif ve icadları bilabedel halkın hizmetine sunmuşlar ve kendi isimlerini öne çıkarma gayretinde bulunmamışlardır. Zamanının çok ilerisinde bir görüşe sahip medeni bir insan olan Ahmed Süreyya Emin Bey kendisine nasib olan bu büyük kabiliyetini insanların hizmetine sunmuş olması sadece Osmanlı toplumuna değil tüm insanlığa büyük bir ihsan ve ikramdır. Bu mütekamil zatın kendi devrinin ve zamanının çok fevkinde olduğu açıktır. Ahmed Süreyya Emin Bey bu seçkin özellikleriyle örnek bir insandır.

Ahmed Süreyya Emin

İlgili konular

Tophane-i Amire

1848

1868

Boşnak Derviş Mehmed Paşa

Kara Musa Paşa

Tavaşi Hasan Ağa Camii

Kara Halil Efendi

Lala