Türkçe Bilgi: Ahmed Adnan Saygun

(1907-1991) Bir öğretmen çocuğu olarak 7 Eylül 1907'de İzmir'de dünyaya gelen Saygun, çoksesli müziğin öncüsü, etnomüzikolog ve öğretmen olarak Türk müzik yaşamının temel taşlarından biridir. Kırk yıl, ara vermeden ve aynı üretkenlikle her çeşit müzik biçimine örnek vermiştir. Ayrıca folklor ve etnomüzikoloji alanında müzikbilimsel araştırmaları, Bela Bartok ile birlikte yazdığı Folk Music Research in Turkey adlı bir kitabı da bulunmaktadır.

Saygun, müzik eğitimine 13 yaşında, İzmir'de başlar, armoni ve kontrpuanı kendi kendine öğrenir. 1928'd e devlet bursu ile Paris'e giderek Madame Eugene Borrel, Vincent d'Indy, Monsieur Borrel, Souberbielle ve Amadee Gatoue ile çalışır. Türkiye'ye dönünce Ankara ve İstanbul konservatu-varlarında çeşitli öğretim hizmetleri verir. 1936'da Türkiye'ye gelen ünlü Macar bestecisi ve halk müziği uzmanı Bela Bartok ile halk ezgilerini incelemek üzere Anadolu'yu gezerler. Bu işbirliği sonucu pek çok halk ezgisi derlenmiş ve notaya aktarılmıştır.

Saygun, 1939'da Halkevleri denetçiliğine getirilir, bu görevle yurdun çeşitli köşelerini gezerek yerel ritim ve melodi yapılarını inceler. Aynı zamanda Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu ve TRT Yönetim Kurulu üyelikleri yapar. Müzik profesörlüğündeki son görevi, İstanbul Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı'nda etnomüzikoloji ve kompozisyon dersleri vermek olmuştur.

Saygun'un ülke sınırları dışında adını duyurmasını sağlayan ilk olay, 1947'de Paris'in Pleyel salonunda Lamoureux Orkestrası tarafından Yunus Emre Oratoryosu'nun seslendirilmesidir. Aynı yıl Uluslararası Halk Müziği Birliğine yönetim kurulu üyesi seçilir. Almanya, Macaristan, İngiltere, Fransa ve İtalya gibi pek çok ülke tarafından ödüllere, nişanlara değer bulunmuş, 1971'de Devlet Sanatçısı olmuştur.

Saygun'un mod öncesi ve mod içi müzikler üzerine yaptığı araştırmalar, bugün Türkiye'deki çoksesli müzik çalışmalarına ışık tutmuştur. Yapıtlarının tümü modal yapıda, bazen de pentatonik karakterdedir. 1934'te yazdığı tek perdelik operaları, Türkiye'de opera türünün ilk örnekleri olmuştur. Bestecinin bundan sonraki opera, oratoryo ve sahne kantatalarında genellikle gerçeği arayan insanın çilesi konu alınır.

Besteci Türkçenin konuşma dili olarak kendine özgü söyleyiş ve seslenişini göz önünde tutarak müzik dilinde prozodiye titizlikle özen göstermiştir. Saygun'un opus sayısı 77'ye varan bestelerinde halk ezgileri kadar halk masalları, destanlar ve gizemsel İslam ilahileri de yer alır. Saygun 6 Ocak 1991 tarihinde İstanbul'da kansere yenik düşmüştür.

Saygun'un Birinci Senfoni'si, beş senfoni arasında geleneksel biçim anlayışına en bağlı olanıdır. Dördüncü bölümde aksak ritimler belirgindir. Tempo bir ivme kazanarak hızlanır; bölüm, dorukta güçlü bir gürlükle sona erer.

SAYGUN'UN BAŞLICA YAPITLARI

Operalar: Kerem (1952); Köroğlu (1973); Gılgamış (1962-83).

Orkestra: Sihir Raksı (1934); 5 senfoni (1953-1958, 1960,1974,1985); Ayin Raksı (1975); Çeşitlemeler (1985).

Yaylı çalgılar orkestrası için: Deyiş "Dictum" (1970); Concerto da Camera (1978).

Konçertolar: Piyano Konçertosu No. 1 (1958); Keman Konçertosu (1967); Viyola Konçertosu (1977); Piyano Konçertosu No. 2 (1985); Viyolonsel Konçertosu (1987).

Oda Müziği: Sonat - piyano ve çello (1935); Sonat-piyano ve keman (1941); 4 yaylı çalgılar kuvarteti (1947-1957,1966, 1990-2 bölüm bitmiş); Demet - keman, piyano (1956); Trio -obua, klarinet, arp (1966); Beşli - Nefesli çalgılar (1968); iki arp için Üç Prelüd (1971); Trio - obua, klarinet, piyano (1975); Dört Arp için Üç Türkü (1983)

Şan ve Orkestra: Kızılırmak Türküsü (1933); Eski Üslupta Kantat (1941); Yunus Emre Oratoryosu (1946); Ağıtlar (1932,1974); insan Üzerine Deyişler I-VI (1977,1983,1978, 1984); Atatürk ve Anadolu'ya Destan (1981).

Piyano: İnci'nin Kitabı (1934); Sonatine (1938); Aksak Tartılar Üzerine On Etüd (1964); Aksak Tartılar Üzerine On iki Prelüd (1967); Aksak Tartılar Üzerine On İki Parça (1971); Aksak Tartılar Üzerine On Taslak (1976); Ballade (1975); İki piyano için Poem; Üç Piyano için Poem (1986).

Çello ve keman partitaları; şan ve piyano, koro parçaları.

Ahmed Adnan Saygun

İlgili konular

hilal - 5 yıl önce

Ahmet Adnan Saygun

Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi

Gülsin Onay

Mehmed Celaleddin Saygun

Yunus Emre Oratoryosu

Özsoy operası

Selim Giray

Bilkent Senfoni Orkestrası