Şifalı ve LezzetliEski dilde tadı çok güzel ve insanlar için sağlık kaynağı olan, yine özellikle hastalık durumunda yenmesi önerilen yiyecekler için kullanılan bir terimdir.
AFYE
Günümüzde birTürk Firması AFYE markası altında bitkisel besin takviyeleri üretmektedir ( AFYE Bitkisel Besin Takviyeleri).Bu ürünlerin dikkat çeken yönlerinden birisi kullanılan hammaddelerin tamamen tarihimizdeki kaynaklara dayanılarak hazırlanmasıdır. Yani ginko, ginseng vs gibi ithal yaklaşımlar sergilenmemekte ve ürünlerde hammadde olarak kullanılmamaktadır.
Firmanın tarihimizde önemli bir yeri olan biberiye, sinameki gibi bitkileri ağırlıklı olarak kullandığı görülmektedir.
Osmanlı Tıbbında İlaçlar
Osmanlı Tıp tarihinde hemoroitten kansere kadar hemen her hastalık için tedavi yöntemlerinin bulunduğu dikkate alınırsa bu konu üzerinde ne kadar ağırlıklı olarak durmak gerektiği daha açık olarak anlaşılacaktır. Aşağıda Osmanlı Tıbbında kanser konusunda kullanılan tedaviler hakkında kısa bir bilgi bulunmaktadır:Türk tıp tarihinde kansere "seretan" adı verilmektedir. Tarsuslu Osman Hayri Efendi'nin "Kenzüsıhhatül Ebdaniye" (1298) adlı eserinde seretan, fındık ya da küçük yumru büyüklüğünde, ağrılı, etrafı damarlı bir oluşum olarak tanımlanmaktadır.
İshak bin Murad'ın "Havasüledviye" (1390) adlı eserinde kanser tedavisinde günlük önerilmektedir.
Fierafeddin Sabuncuoğlu'nun "Cerrahiye-i İlhaniye" adlı eserinde (1465) ise seretanın çevresinin dağlanarak kitlenin kesilmesi önerilir. Ancak uzun zamandır duran ve büyük olan kitlenin dağlanmaması gerektiği belirtilmektedir. Seretanın açılıp yara olması durumunda ise kurşun ya da tutya merhemi sürülmektedir. Yine aynı eserde seretan tedavisinde kullanılan ilaç terkipleri yer almaktadır. Beş dirhem mürdesenk (kurşun dioksit), on dirhem mum, sekiz dirhem zencefre (civa sülfür) gülyağı ile karıştırılarak seretan üzerine sürülür. Bir başka terkipte yirmi dörder dirhem ak mum ve çam sakızı, ikişer dirhem cavaşir otu, çadıruşağı otu, zincar (bakır hidrokarbonat) ve mürrüsafi, üçer dirhem boru elması ve günlük, dört buçuk dirhem mürdesenk (kurşun dioksit) karıştırılarak sürülür.
Topkapı Sarayı'nda Revan odasında yer alan, tarihi ve yazarı belli olmayan bazı tıbbi eserlerde ise iltihaplı seretanda tutya, kuru seretanda ise tudri adlı siyah tohumları olan bir otun balla karıştırılarak kitle üzerine sürülmesi önerilmektedir.
Yine Osmanlı tıbbında bir çok ilacın macun şeklinde hazırlandığı ve macunların çok yaygın bir kullanıma sahip olduğu göz önünde bulundurularak bu bilgi birikimi günümüze aktarılmalıdır.