Türkçe Bilgi: Adalet Partisi

Alm. Gerechtigkeitspartei (f), Fr. Parti de la Justice, İng. Justice Party. 27 Mayıs 1960 ihtilalinden sonra Türk siyasi hayatında kurulan partilerden biri. İhtilalden sonra siyasi faaliyetler Türkiye’de 1 Nisan 1961’e kadar tatil edildi. Kurucu Meclis çalışmaya başlayıp, anayasa ve seçim kanunları hazırlanmaya başladıktan sonra yeni siyasi partilerin kurulmasına izin verildi. Adalet Partisi 11 Şubat 1961 tarihinde Ankara’da Emekli Orgeneral Ragıb Gümüşpala ve dokuz arkadaşı tarafından kuruldu.

Adalet Partisinin gayesi; genel olarak, sosyal güvenlik, milliyetçilik, şahsiyetçilik, köycülük, ferdi teşebbüscülük, ıslahatçılık, gelişme ve birlik ilkelerine dayanmaktadır. Ekonomik alanda karma ekonomiye ve hür teşebbüscülüğe taraftar bulunmakta ve ülkenin ekonomik gelişmesini hızlandıracak bir ortam içinde fert teşebbüsüne devlet kontrolü ile desteğin sağlanabileceği görüşünü savunmaktadır.

Kurulduğu yıl içerisinde altmış bir ilde teşkilatını tamamlayıp seçimlere katıldı. 1961 seçimlerinde nisbi seçim sisteminin uygulandığı milletvekili seçiminde Millet Meclisindeki 450 üyelikten 158’ini, aynı seçimlerde çoğunluk sisteminin uygulandığı Cumhuriyet Senatosunda 150 üyelikten 70’ini elde etti. Meclisin toplanmasından sonra eşit şartlarla CHP ile koalisyona ortak oldu.

Ragıb Gümüşpala’nın ölümü ile boşalan genel başkanlığa Kasım 1964’de Süleyman Demirel seçildi. Adalet Partisi, 1965’de yapılan genel seçimlerde geçerli oyların % 52’9’u olan 4.921.235 oyu alarak 240 milletvekili çıkardı. Genel başkan Süleyman Demirel’in başbakanlığında 1969 seçimlerine kadar iktidarda kaldı. 1969’da yapılan seçimlerde ise geçerli oyların % 46’5’i olan 4.229.712 oy alarak 256 milletvekili çıkardı. 1970 Şubat ayı bütçe görüşmelerinde partili bazı milletvekilleri ve senatörler bütçeye red oyu vererek hükumeti düşürdüler. Bunlardan 41 kişi, partiden ayrılarak, Ferruh Bozbeyli başkanlığında Demokratik Partiyi kurdu.

Adalet Partisi 12 Mart 1971’de verilen muhtıra üzerine hükumeti bıraktı. Bundan sonra kurulan, partiler üstü mahiyet taşıyan dört hükumete 5, 7, 8, 13 bakan vererek katıldı.

1973 yılında yapılan seçimlerde geçerli oyların % 29,8’ini alarak 149 milletvekili, 1975 Ekim’inde yapılan kısmi senato seçimlerinde geçerli oyların % 40’81’ini alıp, seçilecek 60 sandalyeden 32’sini kazandı.

5 Haziran 1977 yılında yapılan milletvekili seçimlerinde 189 milletvekili, kısmi senato seçimlerinde ise 50 senatörlüğün 21’ini kazandı.

1965 seçimlerinden 12 Eylül 1980 Silahlı Kuvvetlerin idareye el koymalarına kadar geçen sürede Adalet Partisi Süleyman Demirel’in başkanlığında 6 defa hükumet oldu. Partilerin 16 Ekim 1981 tarihinde Milli Güvenlik Konseyi tarafından diğer partilerle beraber kapatıldı. 3 Temmuz 1992'de çıkarılan bir kanunla kapatılan diğer partilerle beraber açılmasına izin verildi.

Adalet Partisi

İlgili konular

Adalet Partisi Resimleri

Adalet Partisi (Türkiye)

Milliyetçi Adalet Partisi

Adalet Partisi (Azerbaycan)

Özgürlük ve Adalet Partisi

Adalet ve Kalkınma Partisi (anlam ayrımı)

Adalet ve Kalkınma Partisi (Fas)

Doğru Yol Partisi

Millî Selamet Partisi