Kısaca: Aclunî (d. 1676, İrbit - 1749, Şam), Hadis alanında adını duyurmuş Arap âlimi. ...devamı ☟
Acluni (d. 1676, İrbit - 1749, Şam), Hadis alanında adını duyurmuş Arap alimi. Acluni'nin en önemli eseri olan Keşfü’l Hafa ve Müzilu'l İlbas, uydurma hadisleri-hadis biliminde bunlara mevzu hadis denmekte- ve hadis zannedilen sözleri topladığı için çokça tartışılmıştır. Tam adı 'Ebü’l Fida İsmail b. Muhammed b. Abdilhadi b. Abdulgani el-Cerrahi el-Acluni' olan alim 1676'da (h.1087), Amman'ın yakınlarındaki İrbit şehrinin güneyindeki Aclun'da doğmuştur. 'Cerrahi' nisbesini soyunun meşhur sahabiEbu Ubeyde b. Cerrah'a ulaşmasından dolayı almıştır. Acluni, küçük yaşlarındayken hafız olmuş, 13 yaşındayken Şam'a gitmiş ve bu şehirde yetişmiştir. Hadis, fıkıh, tefsir, Arapça, matematik, usul ve mantık gibi bilim dallarında tahsil yapan Acluni'nin, Şam'da ders aldığı başlıca hocaları şöyledir: Şeyh Ebu’l Mevahib, Muhammed el Kamili ed Dımeşki, İlyas el-Kürdi ed-Dımeşki, Abdülgani en-Nablusi ed-Dımeşki, Yunus el-Mısri, Abdurrahman el-Mücled ed-Dımeşki, Abdürrahim el-Kabili el-Hindi, Ahmed el-Gazzi ed-Dimeşki, İsmail Haik, Nureddin ed-Desuki ed-Dimeşki, Osman el-Kattan ed-Dimeşki, Osman eş-Şeyh Şum'a ed-Dimeşki, Abdülkadir et-Tağlibi el-Hanbeli, Abdülcelil Ebi’l-Mevahib, Abdullah el-Acluni. Acluni, 1706 yılında İstanbul’a gitmiş, bir sene sonra Osmanlı Devleti tarafından daha önce ders aldığı hocası Yunus el-Mısri’nin vefatından boşalan Şam Emevi Camiimüderrisliğine tayin edilmiştir. Vefatına kadar kırk yılı aşkın bir müddetle bu görevi yürütmüştür. Acluni'nin, Şam dışında yer alan bölgelerdeki ders aldığı hocalar ise: Muhammed Halil el-Makdisi, Muhammed Şemsüddin el-Hanefi er-Remli, Abdullah b. Salim el-Mekki el-Basri, Tacüddin el-Kal'i, Muhammed eş-Şehiri, Muhammed el-Velidi, Muhammed el-Mekki, Yunus ed-Demirtaşi el-Mısri el-Mekki, Ebu Tahur el-Kurani el-Medeni, Ebu’l Hasan es-Sindi el-Medeni, Muhammed bin Abdirrasul el-Berzenci el-Hüseyni el-Medeni, Ahmed en- Necli el-Mekki ve Ayasofya Cami'nde imamlık yapmış olan Süleyman b. Ahmed er-Rumi'dir. Acluni, Şafii fıkhı konusunda uzmandı ayrıca şiir ve edebiyata da ilgi gösterdiği yazdığı şiirlerden anlaşılmaktadır. 1749’da (h.1162) Şam'da vefat etmiştir. Eserleri *Keşfü’l Hafa *İkdü'l Cevahiri's Semin fi Erba'ine Hadisen min Ehadisi Seyyidi'l Mürselin: 'Eva’ilü’l Acluni' ve 'el-Erba’une'l Acluniyye' diye de bilinen bu eser kırk ayrı kitaptan alınan kırk hadisi ihtiva etmektedir. Kahire'de 1322'de basılan eserin başka birçok baskıları da vardır. Eserin Cemaleddin el-Kasımi tarafından yapılan el Fazlü’l Mübin ‘ala ‘İkdi'l-Cevheri's-Semin adlı şerhini Asım Behçet el-Beytar neşretmiştir. (Beyrut1403/1983) *Hilyetü Ehli'1-Fazl: Hocalarının hayat hikayelerini anlattığı bu eserin Süleymaniye Kütüphanesi'nde (Darulmesnevi, nr. 63) altmış sekiz sayfalık bir nüshası bulunmaktadır. *Şerhu'l Hadisi’l Müselsel bi'd Dımaşkıyyin: Bu eser bazı kaynaklarda İkdü’l Cevheri’s Semin bi Şerhi’l Hadisi’l-Müselsel bi’d Dımeşkıyyin olarak geçmektedir. *el-Feva'idü'd Derari fi Tercemeti'l İmam el-Buhari: Eserin bir nüshası İskenderiye Kütüphanesi'nde bulunmaktadır.(bk. GAL, II, 399). *Şezerrü’r Ravzil'l Bedi’l Müdrik fi Ziyareti's Seyyide Zeyneb ve Seydi Müdrik: İskenderiye Kütüphanesi'nde bir nüshası bulunan eserin (bk. GAL, II, 399) adı Hediyyeü'l-Arifin ve Silkü'd-Dürer’de Urfü'z-Zerneb bi Tercemeti Seydi Müdrik ve es-Seyyide Zeyneb şeklinde geçmektedir. * Nasihatü'l-İhvan fima Yete’alleku bi-Receb ve Şa’ban ve Ramazan. * Tuhfetü Ehli’l-İman fima yeteallakü biReceb ve Şaban veRamazan. * İza’etü’l-Bedreyn fi Tercemeti’ş-Şeyhayn. * el-Ecvibetü’l Muhakkaka an Es’ileti’l Müferraka * el-Kevakibü’l-Münira’l-Müctemia fi Teracimi’l-Eimmeti’l-Erba'a. * el-Fevaidü’l-Muharrara (Mücerrede) bi Şerhi Mesugatü’l-İbtidai bi’n-Nekira * Feyzü'l Cari: Yarım kalmış bir Sahih-i Buhari şerhidir. Daha önceki Buhari şerhlerinin bir nevi özeti mahiyetinde olan eseri Acluni 1153 yılında yazmaya başlamıştır. Ancak müellifin vefatı sebebiyle “Kitabü't-tefsir”de kalmştır. Sekiz cildi tamamlanmştır. * İstirşadü'l-Müsterşidin * Esne'l-Vesa'il bi-Şerhi’ş-Şemail * Fethü’l-Mevle’l-Celil ala Envari’t-Tenzil lil-Beydavi * İs'afü’t-Talibin bi tefsiri’l-Lahi’l-Mübin * İkdü’l-Lealibi Şerhi munfericetü’l-Gazali * ed-Dürerü’l-Fahira * el-İ'lam bi ŞerhiEhadisiSeyyidi’l-Enam * Tacü’l-Mülüki’n-Nefsi bi tercemeti’l İmam Muhammed b. İdris, ez-Zahiriyye, 3481, Tarih 732, 74 sayfa, h. 1281, Müellifin nüshasından nakledilmiştir. * İbretname * Hibatü’s Seniyyat fi Tebyini’l Ehadisi’l Mevzuat
