Türkçe Bilgi: ABD Yüce Mahkemesi

Amerika Birleşik Devletleri Yüce Mahkemesi veya Amerikan Yüce Mahkemesi (İngilizce: Supreme Court of the United States), en üst düzey temyiz mahkemesi ve kararlarıyla ABD Anayasası'nı yorumlayan organ. Açılan davalar çerçevesinde devletin ulusa, eyaletin eyalete ve hükümetin yurttaşa karşı yetkilerinin sınırlarını belirler. 1787 Anayasası ile federal mahkeme sisteminin başı olarak kurulan Yüce Mahkeme'ye anayasa, yasalar ve ABD'nin imzaladığı antlaşmalar çerçevesinde ortaya çıkan davalara, ABD'nin taraf olduğu anlaşmazlıklara, eyaletler arasında ya da farklı eyaletlerin yurttaşları arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklara, deniz kuvvetlerinin ve deniz ticaretinin yargılama alanına giren davalarına ve elçileri, öteki kamu temsilcierini ve konsolosları ilgilendiren davalara bakma yetkisi verilmiştir. Yüce Mahkeme'nin Kongrece belirlenen üye sayısı, 19. yüzyılda 6 ile 10 arasında değişmiş, 1869'da da 9 olarak dondurulmuştur.Yüce Mahkeme ve daha alt düzeydeki federal mahkeme atamalarını Senato'nun önerisi ve onayıyla başkan yapar.Bugüne değin ikisi 1969 ve 1970'te olmak üzere 11 aday Senato tarafından reddedilmiştir.İyi hal gösterdikleri sürece bu görevde kalan yargıçlar, Kongre'de açılan bir davada suçlu bulunursa görevden alınırlar.Hakkında dava açılmış tek yargıç olan Samuel Chase 1805'te aklanmıştır.1969'da ise Abe Fortas görevi dışında mali işlerle uğraştığı için istifaya zorlanmıştır. Yüce Mahkeme, ilk zamanlarında başlayarak anayasal düzenin korunması çerçevesinde Kongre ve eyalet yasama organlarının çıkardığı yasaların anayasaya aykırılığını saptama yetkisini kullanagelmiştir. Ama yasaların anayasaya uygunluğunu denetleme yetkisi anayasada açıkça yer almamaktadır. Yüce Mahkeme yürütme, yönetim ve yargı kararlarını da denetler.İşinin büyük bölümünü temyiz yetkisine giren davalar oluşturur; ilk yargılama için gelen dava sayısı görece azdır.Eyalet mahkemeleri ya da alt düzey federal mahkemelerce verilen kararların niteliğine göre, davalar temyiz ya da dosyanın incelenmek üzere bir alt mahkemeden istenmesi yoluyla Yüce Mahkeme'ye gelir. Temyiz durumunda Yüce Mahkeme davaya bakmakla yükümlüdür; ikinci durumda ise davaya bakıp bakmayacağı Yüce Mahkeme'nin takdirine bağlıdır. Bu ikili yargılama sistemi, Yüce Mahkeme'nin dava sayısının çokluğundan doğan yığılma ile başa çıkmak için yürüttüğü uzun mücadelenin Kongre'de olumlu bir yankı bulmasıyla ortaya çıkmıştır. 1891'de Alt Temyiz Mahkemeleri Yasası ile Yüce Mahkeme'nin yükünü hafifletmek üzere eyalet ilçe mahkemeleri kararları üzerine kesin temyiz yetkisine sahip olan mahkemeler kuruldu.Yalnızca kamuyu ilgilendiren olağanüstü önemli davalar bu uygulamanın dışında tutuldu. Yüce Mahkeme'nin girişimiyle çıkartılan 13 Şubat 1925 tarihli Yargıçlar Yasası reformları daha da ileriye götürdü.Bu yasayla zorunlu yargılama büyük ölçüde sınırlanarak birçok türde davanın görüşülmesi Yüce Mahkeme'nin takdirine bağlandı.Böylelikle Yükce Mahkeme'nin kendi işi üzerinde oldukça geniş bir denetime sahip olması sağlandı. Yüce Mahkeme ABD toplumundaki birleştirici güçlerin en önemlilerindendir.Mahkeme, anayasanın ticaretle ilgili maddesine dayanarak eyaletlerarası ticarete gereksiz yükler getiren ya da bu tür ticareti engelleyen eyalet vergi yasalarıyla düzenlemelerini iptal etmiştir.Aynı madde Kongre'nin ekonominin geniş sektörlerini düzenleme yetkisini desteklemek için de kullanılmıştır. Anayasanın ticaretle ilgili maddesi, ekonomi üzerindeki yargı yetkisinin başlıca kaynağını oluştururken, davaların hukuk kurallarına uygun olarak yürütülmesine ve yurttaşların eşit olarak korunmasına ilişkin maddeler de devletin keyfi ve baskıcı edimlerine karşı gerçek ve tüzel kişilerin korunmasını sağlar. Önceleri yalnızca mülkiyet haklarının korunması amacıyla kullanılan bu maddeler, 20. yüzyılda özellikle Haklar Bildirisi'nin getirdiği güvencelerin devlet eylemlerini kapsayacak biçimde genişletilmesiyle yurttaşlık hakları alanında da uygulanmaya başladı. Azat edilen köleler düşünülerek anaysaya konan ve devletin yurttaşları eşit olarak korunmasını amaçlayan 14. Ek Madde, 20. yüzyıl ortalarında tarihsel amacına uygun olarak, ırk ayrımını güden yasaları engellemekte kullanılmaya başladı. Yüce Mahkeme'nin görüşleri çoğu kez titiz yarı anlayışını özetler nitelikte olmuştur. Uzun bir geçmişe dayanan muhalefet geleneğiyle Yüce Mahkeme, anayasada ifadesini bulan felsefi ülküleri açıklığa kavuşturma, arındırma ve sınama işlevini yüklenmiştir. Böylelikle de anayasanın federal hukuk devletinde uygulanacak ilkelere dönüşmesini sağlar. Özgül katkıların ötesinde bu sembolik ve pragmatik işlev, Yüce Mahkeme'nin ülke yaşamında oynadığı en önemli rol sayılabilir. Dış bağlantılar * ABD Yüksek Mahkemesi web sitesi

Kaynaklar

Vikipedi

Abd Yüce Mahkemesi

Abd Yüce Mahkemesi Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar