Abaza Hasan Paşa

Kısaca: Abaza Hasan Paşa ('-1659) Osmanlı tarihinde Abaza isyanları olarak tanınan ayaklanmalara adı karışmış, IV. Mehmet zamanında zorbalıklarıyla ün salmış bir vezirdir. Türkmen aşiretlerinin ağası bulunduğu sırada görevinden atıldığı için, Kastamonu dolaylarında başkaldırdı; kendisi gibi, padişaha başkaldırını; olan İpşir Mustafa Paşa ile birleşti. Bir süre sonra, İpşir Paşa sadrazam olunca, Abaza Hasan Paşa'yı gene eski görevine, Türkmen Ağalığı'na getirdi. Ancak, İpşir Paşa istanbul' ...devamı ☟

Abaza Hasan Paşa (?-1659) Osmanlı tarihinde Abaza isyanları olarak tanınan ayaklanmalara adı karışmış, IV. Mehmet zamanında zorbalıklarıyla ün salmış bir vezirdir. Türkmen aşiretlerinin ağası bulunduğu sırada görevinden atıldığı için, Kastamonu dolaylarında başkaldırdı; kendisi gibi, padişaha başkaldırını; olan İpşir Mustafa Paşa ile birleşti. Bir süre sonra, İpşir Paşa sadrazam olunca, Abaza Hasan Paşa'yı gene eski görevine, Türkmen Ağalığı'na getirdi. Ancak, İpşir Paşa istanbul'da öldürülünce. Hasan Paşa gene başkaldırdı. Bu üstüste ayaklanmalar padişahın gözünü korkutmuştu. Bu yüzden. Hasan Paşa'yı önce Diyarbakır'a, sonra da Halep'e vali yaptı.

Abaza Hasan Paşa yeni sadrazam olan Köprülü Mustafa Paşa'nın Transilvanya seferine katılmak istemiyordu. Onun için, onbeş kadar valiyle veziri de kandırarak, Anadolu'da geniş bir ayaklanma hazırlığına girişti. Padişah, bu hazırlığı haber alınca, telaşa düşerek Sadrazam Köprülü Mustafa Paşa'yı istanbul'a çağırdı. Sadrazam hemen geri döndü; Diyarbakır Valisi Murtaza Paşa'ya Anadolu Serdarı unvanını vererek asilerin üzerine gönderdi.

Abaza Hasan Paşa kuvvetleri Murtaza Paşa'nın ordusunu büyük bir bozguna uğrattı; gitgide büyüyüp güçlenerek, Anadolu'yu korkuya salan tehlikeli bir kuvvet haline gelmeye başladı. Gelgelelim, ki; gelip de askeri besleme güçlükleri başgösterince, ordudan ayrılanlar oldu. Abaza Hasan Paşa'ya bağlı valilerden birkaçı, padişahın canını bağışlayacağı vaadiyle onu kandırıp Halep'e getirdiler. Bir gece konağına baskın yapıp, adamlarıyla birlikte kafasını vurdular.

Abaza Hasan Paşa

Sultan dördüncü Mehmed Han devrinde, Osmanlı tarihinin en büyük celali isyanını çıkaran asi reisi. Silahdar bölüğüne mensup kapıkulu süvarilerindendir. Anadolu’da Türkmen boylarının ağası olan Haydaroğlu Mehmed’in çıkardığı isyanı bastırarak meşhur oldu. 1648 (H. 1058)’de Yeni İl Türkmen voyvodalığına tayin edildi ise de, ocak ağaları bu vazifeye getirilmesine razı olmadılar. Bu sebeble bir sene sonra vazifeden alındı.

Abaza Hasan Paşa, vazifeden azledilmesini bahane ederek 1651’de Kastamonu’da ayaklandı. İzmit’i ele geçirip, yol keserek yağmaya başladı. Üzerine Sivas valisi İbşir Mustafa Paşa gönderilmek istenmişse de, vazifeyi kabul etmedi. Yerine Karaman beylerbeyi Katırcıoğlu Mehmed Paşa, Sivas valisi olarak tayin edildi ve isyanı bastırmakla vazifelendirildi. Harekete geçince, İbşir Mustafa Paşa, Abaza Hasan Paşa ile birleşip, üzerlerine gelen kuvveti Aksaray civarında bozguna uğrattılar. Abaza Hasan Paşa kendini kuvvetli hissedince, halktan zorla vergi toplamaya başladı ve İbşir Mustafa Paşa’yı sadrazamlığa namzet gösterdi. Eskişehir çevresini idaresi altına alıp, İstanbul’a mektuplar göndererek bazı isteklerde bulundu. İstanbul’dan Boynueğri Mehmed Paşa başkanlığında bir hey’et gönderildi. Gelen hey’et, sipahiler ile yeniçeriler arasındaki anlaşmazlığı giderdi ve Abaza Hasan Paşa’yı isyandan vazgeçirip, Türkmen voyvodalığını verdi. İbşir Mustafa Paşa da, Haleb beylerbeyliğine tayin edildi.

Abaza Hasan Paşa Anadolu’daki vazifesinde iken, 1654’de eski müttefiki İbşir Mustafa Paşa sadrazam olunca, Abaza’yı kendine müşavir yaptı. İbşir Mustafa Paşa bir takım hadiselere sebeb olduğundan altı ay sonra sadrazamlıktan atıldı ve idam edildi.

Abaza Hasan Paşa, İbşir Mustafa Paşa’nın intikamını almak niyeti ile Anadolu’da faaliyetlere başladı. Bu sırada sadrazam olan Süleyman Paşa, onu, müttefiki Seydi Ahmed Paşa ile birlikte Boğazhisar’ın muhafazası ile vazifelendirerek Anadolu’dan uzaklaştırdı. Boynueğri Mehmed Paşa sadrazam olunca, 1656’da Abaza’yı Diyarbakır’a; bir sene sonra da yeni sadrazam Köprülü Mehmed Paşa Haleb’e vali tayin ederek İstanbul’dan uzaklaştırdı. Abaza Hasan Paşa, Köprülü Mehmed Paşa’nın icraatından memnun olmadı. Erdel seferi için yaptığı teklifi de reddetti. İsteği, sadrazamın azledilmesi idi. Nihayet sadrazama karşı bazı valiler ile birleşerek yeni ve büyük bir İsyan çıkardı. Macaristan üzerine Erdel seferini düzenleyen Osmanlı ordusu bu yüzden İstanbul’a geri dönmek zorunda kaldı. Bursa yakınlarına kadar gelen ve pek fazla ileri giden Abaza Hasan Paşa, dördüncü Mehmed Han’a haber gönderip; “Anadolu bizim, Rumeli onların olsun” demek cür’etinde bulundu. 1658’de Diyarbakır valisi Murtaza Paşa üzerine gönderildi ise de başarı gösteremedi. Mevsimin kış olması yüzünden kuvvetlerini Anteb’e çeken Abaza Hasan Paşa erzaksız kaldı. Etrafındaki kuvvetler dağılmaya başladılar. Kendisi de Birecik üzerinden Arabistan’a geçmeyi düşünüyordu. Bu sırada affedileceği söylenerek serdar Murtaza Paşa tarafından Haleb’e çağrıldı ve yakalanarak otuz adamı ile birlikte idam edildi (Bkz. Celali isyanları).

1) Fezleke (Katib Çelebi, İstanbul-1287); cild-2, sh. 371


2) Tarihi Naima (İstanbul-1281, 83); cild-5, sh. 83, cild-6, sh. 163


3) Tarih-i Gılmani (Mehmed Halife, İstanbul-1340); sh. 34


4) Devlet-i Osmaniyye Tarihi (Hammer-Purgstall, Tercüme, Mehmed Ata, İstanbul-1332); cild-11, sh. 60


5) Osmanlı Tarihi (İ. H. Uzunçarşılı, Ankara-1983); cild-3, Kısım-1, sh. 386


6) Îzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi (İsmail Hami Danişmend, İstanbul-1971); cild-3, sh. 476


7) Büyük Türkiye Tarihi (Yılmaz Öztuna, İstanbul-1977); cild-5, sh. 372


8) Rehber Ansiklopedisi; cild-1, sh. 4


9) Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (Zuhuri Danışman, İstanbul-1965); cild-10, sh. 16
Kaynak: Osmanlı Tarihi Ansiklopedisi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Murtaza Paşa
3 yıl önce

ordusunu dağıtmasından yararlanarak Tutsak Ali Paşa ile birlikte Abaza Hasan Paşa'yı Halep'e çağıran Murtaza Paşa, burada onu yakalayarak idam ettirdi.(1659)...

Murtaza Paşa, 1695, 17. yüzyıl, Kişi, Osmanlı, Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları, Taslak
1659
3 yıl önce

1719) 10 Eylül - Henry Purcell, İngiliz besteci (ö. 21 Kasım 1695) 10 Ekim - Abel Tasman, Hollandalı denizci (d. 1603). Abaza Hasan Paşa, Osmanlı veziri....

1659, 16. yüzyıl, 1654, 1655, 1656, 1657, 1658, 1660, 1661, 1662, 1663
1658
3 yıl önce

10 Temmuz - Luigi Ferdinando Marsigli (ö. 1730) Muro Kyūsō (Japonca: 室鳩巣), Neokonfüçyüsçü filozof (ö. 1734) Abaza Hasan Paşa, Osmanlı veziri (d. ? )...

1658, 16. yüzyıl, 1653, 1654, 1655, 1656, 1657, 1659, 1660, 1661, 1662
Köprülü Mehmed Paşa
3 yıl önce

meselelerini ele aldı. Bu çevrede ki isyanları bastırdı. Anadolu'daki Abaza Hasan Paşa isyanını da başarıyla bastırdı ve Anadolu'da huzuru temin etti. 1661'de...

Köprülü Mehmed Paşa, Köprülü Mehmed Paşa
Çavuşzade Mehmed Paşa
6 yıl önce

rütbesi verildi.. 1647'de Diyarbakır valisi oldu. 1648'de isyan eden Abaza Hasan Paşa'yla iş birliği yapmış olmasına rağmen eşi Gevherhan Sultan nedeniyle...

Boynuyaralı Mehmed Paşa
6 yıl önce

1650'de kubbe vezirliğine tayin edilmiştir. Bu arada İbşir Mustafa Paşa ile Abaza Hasan Ağa devlete karşı isyankar duruma gelmişler ve Celali oldukları kabul...

Boynueğri Seyyid Abdullah Paşa, 1747, 1750, 24 Ağustos, 3 Ocak, Ayaşlı Nişancı İsmail Paşa, Bahadırzade Arabacı Ali Paşa, Bayburtlu Kara İbrahim Paşa, Bozoklu (Bıyıklı) Mustafa Paşa, Daltaban Mustafa Paşa, Divitdar Mehmed Emin Paşa
Hafız Ahmed Paşa
3 yıl önce

olarak kabul edilen Abaza Mehmet Paşa'ya karşı ve İran'a karşı serdar-ı ekrem olarak sefere çıkmış olan Sadrazam Çerkes Mehmet Paşa Ocak 1625'te Tokat'ta...

Çerkesler listesi
3 yıl önce

valisi. Abaza Hasan Paşa - Osmanlı Devleti dönemi vali, vezir ve askeri. Abaza Mehmet Paşa - Osmanlı veziri, valisi ve kumandanı. Cemal Paşa Çerkes Ethem...