Aba

Baba kelimesinin çoğulu. Bu kelime, aynı zamanda bir nesilden gelen kimselerin aralarındaki bağlantıyı da göstermektedir. Baba, oğul ve torun arasındaki ilişki gibi. Bunlar ortak bir asıldan gelmiş oldukları gibi, birbirinden husule gelen kimseler arasındaki birleşme olarak bilinen 'neseb'i de teşkil etmiş olmaktadırlar.

Kur'an-ı Kerim'de müşriklerin babalarının dinlerine bağlılıklarını kınayan hükümler belirtilirken "aba" tabiri kullanılmaktadır. Bu husustaki hükümler İslam'ın getirdiği akide açısından büyük bir önemi haizdir. Mekkeli müşriklerin, babalarının ve neseblerinin üstünlükleri ve dinlerine bağlılıklarını dile getirmeleri büyük bir cahili ve ilkel anlayış olarak kabul edilmiştir. İslam'ın, babaların din ve yaşayış tarzlarının yanlış olduğunu, Allah'ın din ve nizamına uyulması gerektiğini belirtmesi ve bu husustaki mesajını bildirmesi üzerine müşrikler bu konudaki aba anlayışlarını ortaya koymuş ve bu anlayışlarından dolayı Kur'an-ı Kerim tarafından kınanmışlardır. İslam, babaya ve ecdada saygıyı kabul etmesine rağmen babaların ve ecdadın Allah'ın din ve emirleri dışında yaşaması halinde Allah'a itaatin dışına çıkacaklarını ve dolayısıyla bu isyanları karşısında onlara itaatin haram olduğunu da yine İslam bildirmektedir. Müşriklerin babalarına itaat etmeyi ileri sürmeleri Hz. Peygamber'in getirdiği Allah'a iman, ahiret ve risalet inancını inkar etmek için babalarına itaat etmeyi ileri sürüyorlardı. Aslında bu, kendilerinin sahip oldukları şirk nizamını korumak, kendi dünyevi saltanat ve yönetimlerine zarar gelmesini istemediklerinden kaynaklanıyordu .

İslam, atalara bağlanmayı, onların yolunu körü körüne taklit etmeyi reddederek vahye dayalı yeni bir akide ve medeniyet getirmiş; bu akide ve nizam ile bütün cahili anlayışları kökünden yıkmıştır. Miras ile ilgili olarak Kur'an-ı Kerim'de ifade edilen aba tabiri için bk. miras mad.

Şamil İA.