Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Il

Kısaca: İl, merkezî yönetimin taşra birimlerinin en büyüğüne verilen isim. Merkezî yönetimin kendi taşra temsilcilerine yetki devretmesi anlamına gelen "yetki genişliği" ilkesi uyarınca kurulan illerin bağımsız hukuksal varlıkları ve tüzel kişilikleri yoktur, ama tüzel kişiliğe sahip il özel idaresi aracılığıyla, yerinden yönetim birimi özellikleri taşırlar. ...devamı ☟

İl, merkezi yönetimin taşra birimlerinin en büyüğüne verilen isim. Merkezi yönetimin kendi taşra temsilcilerine yetki devretmesi anlamına gelen "yetki genişliği" ilkesi uyarınca kurulan illerin bağımsız hukuksal varlıkları ve tüzel kişilikleri yoktur, ama tüzel kişiliğe sahip il özel idaresi aracılığıyla, yerinden yönetim birimi özellikleri taşırlar.

İl örgütlenmesinin Türkiye'deki temeli, Osmanlı Devleti dönemindeki eyalet düzeniydi. Alt birimleri sancak ve kaza olan eyalet düzeni II. Mahmud'un 1831'deki taşra örgütlenmesi düzenlemesinde de korundu. Bu dönemde eyaletin alt birimleri liva ve kaza idi. Bu yapı içinde 1846'da Osmanlı Devleti'nde 39 eyalet, 76 liva vardı. 1864'teki Vilayat Nizamnamesi ile ülke genel yönetim bakımından vilayetlere, vilayetler sancaklara (liva), sancaklar kazalara, kazalar da köy ve mahallelere bölündü. 1870 tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayat Nizamnamesi "vilayet-liva-kaza-nahiye-köy" birimlerinden oluşan yeni bir yönetsel yapı getirdi. 1876 Kanun-ı Esasisi "vilayet-liva-kaza" biçiminde üç kademeli bir taşra örgütü öngördüyse de önceki yapı değiştirilemedi. 1921 anayasası ve 1924 anayasası "vilayet, kaza ve nahiye" olarak saptanan yönetsel örgütlenme 1929 ve 1949'daki il yönetimine ilişkin özel yasalarda "il-ilçe-bucak" adlarıyla korundu.

1949'da çıkartılan 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'na göre, günümüzde il genel yönetiminin başı validir. Bu yönetimin öteki öğeleri, merkezden atanmış vali yardımcılarıyla, il düzeyindeki bakanlık kuruluşlannın başında bulunan il idare şube başkanlan ve il idare kuruludur.

İçişleri bakanının sunuşu, Bakanlar Kurulu kararı ve cumhurbaşkanının onayıyla atanan vali devletin, hükümetin ve ayrı ayrı her bakanın temsilcisi ve bunlann yönetsel ve siyasal yürütme organıdır. Devlet ve hükümet temsilcisi olarak doğrudan buyruğu altında bulunan kolluk güçleriyle il içinde kamu düzenini ve güvenliği korumaktan sorumludur. İldeki devlet daire ve kuruluş-lannı ve yerinden yönetim organlarını denetleme yetkisine sahiptir. Yasa, tüzük, yönetmelik, bakanlar kurulu kararlan ve bakanlık buyruk ve yönergelerini yürütmekle yükümlü olduğu gibi kendisi de buyruk yayımlamaya yetkilidir.

İl idare başkanları, genel yönetimin il düzeyindeki kuruluşlannın başında bulunan ve yönetimi altında çalıştıkları valiye karşı sorumlu olan yüksek düzeyde görevlilerdir. Bunlar il idare kurulu üyelerinin yanı sıra jandarma komutanı, emniyet ve nüfus müdürleridir. İlgili bakanlık ya da genel müdürlükçe atanırlar; aralanndaki işbirliği ve eşgüdümü vali sağlar.

İl idare kurulu, valinin başkanlığı altında ve ona yardımcı olmak üzere hukuk işleri müdürü, defterdar, milli eğitim, bayındırlık, sağlık ve sosyal yardım, tanm ve veteriner müdürlerinden oluşur. Günümüzdeki yapısıyla daha çok yönetim ve danışma işlevi üstlenmiştir. Yönetsel işlerde valiye yardımcı olur; il ve ilçe yönetimiyle yerel yönetimlere ilişkin konularda görüş ve kararına başvurulur.

Türkiye'de 1925'te 74 olan il sayısı 1933'te 57'ye düşmüş, 1957'den sonra 67'ye, 1992'de 76'ya yükselmiştir. 2002 yılına gelindiğinde il sayısı 81'e yükselmiştir. Nüfus, yüzölçümü, ekonomik ve toplumsal gelişmişlik düzeyi bakımından, iller arasında büyük farklılıklar vardır.

5442 sayılı yasa uyarınca illerin kurulup kaldırılması yasayla ve cumhurbaşkanının onayıyla gerçekleşir. Bu konuda coğrafya durumu, ekonomik koşullar ve kamu hizmetlerinin gereklerinin göz önünde tutulması 1982 Anayasası'nın 126. maddesinin öngördüğü bir zorunluluktur.

Öte yandan gerek İl İdaresi Kanunu'nda, gerekse anayasada "Kamu hizmetlerinin görülmesinde verim ve uyum sağlamak amacıyla birden çok ili içine alan merkezi idare teşkilatı kurulabilir" denmektedir. Bu örgütün görev ve yetkilerinin yasayla düzenlenmesi öngörülmüştür. Türkiye'de 1987'de, "Olağanüstü Hal Bölge Valiliği" adı altında, güneydoğu illerini kapsayan bir bölge yönetimi oluşturulmuştur.

Mülki idare amirleri ile ilgilendirilen fonların sayısı 1980'lerde önemli ölçüde artarak 12'ye varmış, bunların 10'u 1984 sonrasında kurulmuştur. Bunlardan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'nın il ve ilçelerdeki şubeleri aracılığıyla "yoksul ve yardıma gereksinim duyanlara kaynak aktarır, İllerde valiler bu vakıf şubelerinin doğal başkanıdır.

Ayrıca bakınız

il

1 . Ülkenin vali yönetimindeki bölümü, vilayet:
"İllerin idaresi yetki genişliği esasına dayanır."- Anayasa.
2 . Şehrin niteliklerini taşıyan büyük yerleşim yeri.
3 . Ülke, yurt.
4 . tarihEski Türklerde devlet.
merkezi yönetimin, coğrafya durumuna, ekonomik koşullara, kamu hizmetlerinin gereklerine göre ayrılmış bir vali yönetimindeki en önemli bölümü, vilayet. ülke, yurt, el.

il

İngilizce il kelimesinin İspanyolca karşılığı.
abbr. illinois (m)

il

Türkçe il kelimesinin İngilizce karşılığı.
[Il] n. (Chemistry) illinium (former name of the metallic element promethium); extension for an Internet address of a person or site located in Israel (Computers) pron. he, it art. the

il

Fransızca il kelimesinin Flemenkçe karşılığı.
(pron. pers. - sujet) hij; het

il

İl, Türkiye'de taşra teşkilatlanmasında en büyük mülki yönetim birimi. İl, merkezi idarenin taşra birimlerinin en büyüğüdür; bir memleketin, bir vali tarafından idare edilen bölümlerinden her birine verilen addır. Merkezi idarede kanunların uygulanması, kamu düzeninin korunması ve kamu hizmetlerinin yürütülmesinde yerinden yönetim ilkesinin uygulanmasıdır. Kuruluş esasları kanunla belirtilen kamu tüzel kişisi. 1982 Anayasası'na göre Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından; coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre illere; iller de kademe kademe bölümlere ayrılır. Türkiye'de 81 il vardır.

il

Fransızca il kelimesinin Almanca karşılığı.
pron. er, es, das, ihn, ihm

il

Fransızca il kelimesinin İspanyolca karşılığı.
(pron. pers. - sujet) él; eso

il

Türkçe il kelimesinin Fransızca karşılığı.
o

il

Türkçe il kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Gau, Provinz

il

Fransızca il kelimesinin İngilizce karşılığı.
pron. he, it

il

İtalyanca il kelimesinin İngilizce karşılığı.
art. the

il

Fransızca il kelimesinin İtalyanca karşılığı.
(pron. pers. - sujet) egli; lui; esso; essa

il

Fransızca il kelimesinin Portekizce karşılığı.
(pron. pers. - sujet) ele; ela; isto

il

Fransızca il kelimesinin Türkçe karşılığı.
o

il

İtalyanca il kelimesinin Fransızca karşılığı.
(articolo determinativo) le; la; les

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

İl
3 yıl önce

İl, Türkiye Cumhuriyeti'nin taşra teşkilatlanmasında en büyük mülkî yönetim birimi. Osmanlı Devleti'nde uygulanan vilayet sisteminin Türkiye'de ilkin sistem...
Türkiye'nin illeri
3 yıl önce

Doğubayazıt ili, Ağrı iline bağlandı. Çatalca ili, İstanbul iline bağlandı. Gelibolu ili, Çanakkale iline bağlandı. Genç ili, Bingöl iline bağlandı. Kozan ili, Adana...

Türkiye, iller, İl, 2002, 2005, Adana, Adana (il), Adapazarı, Adıyaman, Adıyaman (il), Afyon, Afyonkarahisar
Düzce (il)
3 yıl önce

yer alan ildir. Düzce ili nüfusu: 395.679'dür. Bu nüfusun % 68,8 si şehirlerde yaşamaktadır (2020 sonu). İlin yüzölçümü 2.492  km2'dir. İlde  km2'ye 159...

Düzce (il), 12 Kasım, Adana (il), Adıyaman (il), Afyonkarahisar (il), Aile, Aksaray (il), Akçakoca, Düzce, Amasya (il), Ankara, Ankara (il)
Türkiye il plaka kodları
3 yıl önce

olarak sıralanırken 67 Zonguldak ili alfabetik olarak son ildir ancak 68'den 81'e kadar olan plaka kodları sonradan il statüsü verilen yerlere 67'den sonraki...

Türkiye il plaka kodları, Adana, Adıyaman, Afyon, Aksaray, Amasya, Ankara, Antalya, Ardahan, Artvin, Aydın
Elâzığ (il)
6 yıl önce

Bölgesi'nde Yukarı Fırat Havzası'nda bulunan, on bir ilçeden oluşan il. Konumu itibarıyla; ili doğudan Bingöl, kuzeyden Keban Baraj Gölü aracılığıyla Tunceli...
Hakkâri (il)
4 yıl önce

sekizinci büyük ilidir. Güneyinde Irak, batısında Şırnak, kuzeyinde Van, doğusunda ise İran vardır. Hakkâri ili nüfusu: 280.514'tür. (2020 sonu). İlin yüzölçümü...

Hakkâri (il), Hakkari (il), Adana (il), Adıyaman (il), Afyonkarahisar (il), Aksaray (il), Amasya (il), Ankara (il), Antalya (il), Arap, Ardahan (il)
Afyonkarahisar (il)
3 yıl önce

Ege Bölgesi ve İç Batı Anadolu Bölümünde yer alan bir ildir. 2020 yılı verilerine göre ilde; Afyonkarahisar merkez ilçesi ile beraber 18 ilçe, 60 belediye...
Rize (il)
3 yıl önce

bir ildir. Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Rize'nin, batısında Trabzon, doğusunda Artvin, güneybatısında Bayburt, güneyinde Erzurum illeri bulunur. İl, Laz...

Rize (il), Adana (il), Adıyaman (il), Afyonkarahisar (il), Aksaray (il), Alüvyon, Amasya (il), Ankara (il), Antalya (il), Ardahan (il), Ardeşen, Rize