HIV, AIDS`e yol açan virüstür. HIV, İngilizce ``Human Immunodeficiency Virus`` (Bağışıklık Sisteminin Çökmesine Neden Olan Virüs) kelimelerinin kısaltmasıdır.
Kanında HIV virüsü bulunmayan kişilere "HIV negatif" denir. Bu kişiler aynı zamanda Anti-HIV testi (ELISA testi negatif) kişilerdir. Kanında HIV virüsü bulunan kişilere "HIV pozitif" veya "HIV enfeksiyonlu" denir. Bu kişiler aynı zamanda kanında antikor bulunan seropozitif (Anti-HIV testi=ELISA testi pozitif) kişilerdir.
HIV virüsü, bağışıklık sistemine zarar vererek hastalığa neden olur. Vücudu mikroplardan koruyan bağışıklık sistemi çalışmadığında, mikroplar daha kolay hastalığa neden olabilir.
Bir AIDS taşıyıcısı hastaymış gibi görünmeyebilir veya taşıyıcı kişi kendini hasta hissetmeyebilir, HIV virüsü taşıdığını bile bilmeyebilir. Çünkü, AIDS taşıyıcılarında semptomların ortaya çıkmasına ve ölüme yol açan şey AIDS virüsünün kendisi değil, vücudun bağışıklık sisteminin çökmesiyle tamamen savunmasız kaldığı diğer enfeksiyonlardır.
Tarihçesi
- İlk defa Leopoldville, Belçika Kongo`sunda yaşamış bir kişiden 1959 alınan kanda tespit edildi. O tarihten beri dolapta saklanan kan, 1998`de geliştirlen HIV testi ile hastalığı taşıdığı onaylandı.
- Dünyayı dolaşmış, 1961`de Batı Afrika`da uzun yolculuk yapmis Norveçli bir gemici bağışıklık yetersizligi ile 1966 öldü. Karısı ve kızı da ertesi yıl aynı sebeple öldü.
- Danimarkalı bir cerrah olan Dr.Grethe Rath, Zaire`de bir seri enfeksiyon ve ender görülen Pneumocystis carinii pnömonisi ile öldü.
- 1979-1981 arası, normalde çok ender görülen, 12 Kaposi Sarkomu`dan vakası tespit edildi.
- 1981`de Kaliforniya Üniversitesi`nde Pneumocystis carinii tanısı tedavi edilen bir eşcinsel hastada CD4 T hücrelerinin (yardımcı T hücreleri) eksikliği tespit edildi.
- 1982`de CDC hastalığa AIDS ismini verdi.
- 1983`te daha sonra HIV ismi verilecek olan retrovirüsten kaynakladığı bulundu.
- 1984`te HIV için ELISA testi geliştirildi.
- 1986`da ilk etkin ilaç zidovudine (AZT) geliştirildi.Ayrıca şu anda Türkiye `de tamı tamına 1000 kişide fazladır
HIV Virüsü Nasıl Bulaşır?
HIV virüsü bulaşmabilmesi için virüsün dış ortam koşullarıda bozulmayacağı kadar kisa bir süre içinde gerçekleşmelidir. Cinsel yakın temas ve direk kan teması ile bulaşabilir.Cinsel ilişki
HIV vücuda HIV virüsü taşıyan birisinin kanı, spermi veya vajinal akıntıları ve diğer vücut sıvıları taransferi yoluyla bulaşır. Bu durum; vajinal, anal veya oral seks sırasında gerçekleşebildiği gibi ateşli öpüşme sırasında tükrük transferi ile de bulaşıcılık olacağı anlamına gelir (parenteral yol).Lateksten yapılmış bir prezervatif kullanarak HIV virüsünden korunulabilir. Doğum kontrol hapları ve lateks olmayan prezervatifler, HIV virüsünden koruma sağlayamaz. HIV virüsü hem bir erkekten hem de bir kadından bulaşabilir. Herhangi bir cinsel hastalık, HIV virüsünün bulaşma ihtimalini daha yükseltir. Hıv virüsünün iki tipi mevcuttur. Tip II de kadından erkeğe bulaşma ihtimali Tip I de ise erkekden kadına bulaşma ihtimali daha yüksektir. Afrikada 2 nci tip Avrupa ve Amerika da ise 1 nci tip daha sık görülür
Damar içi madde kullanımı
HIV virüsü taşıyan birisiyle kontamine bir iğne paylaşılırsa, virüs bulaşabilir. (Bu intravenöz (damardan) uyuşturucu bağımlıları arasında HIV`in en önemli bulaşma yoludur.) Dövme ve vücuda piercing yaptırma işlemlerinde kullanılan iğneler, kontamine ise HIV bulaşabilir...Organ, Kan ve Kan Ürünleri Nakli
Gerekli araştırma testleri yapılamamış Organ, Kan ve kan ürünleri nakli yoluyla da HIV virüsü bulaşabilir. Bu durumun engellenmesi için hertürlü organ, doku, kan ve kan ürünleri nakli öncesi nakle engel hastalıklar yönünden alınan materyaller kabul eden merkezler tarafından dikkatle kontrol edilir.Araştırma testlerinin pencere döneminde bulunan hastalarda yalancı negatif sonuç vermesi halinde bulaşma gerçekleşebilir.HIV virüsü cinsel ilişki, kan ve anneden bebeğine olmak üzere üç yolla bulaşır.
Anti-HIV Testi Nedir? Ne Zaman Yapılır? Nerelerde Yaptırılabilir?
HIV vücuda girdiğinden itibaren, vücutta bununla savaşmak için özel antikorlar oluşur. Kandaki bu antikorların ELISAveya PCR testleri gibi tarama yöntemleriyle saptanmasına Anti-HIV testi denir. Anti-HIV antikorların ELISA yöntemiyle ölçülebilecek düzeye ulaşması için en az 3 aylık bir süreye (pencere dönemi) ihtiyaç vardır. Bu nedenle test, bulaşma olduktan 3 ay sonra yapılmalıdır. PCR yönteminde ise bu süre 3 haftaya kadar düşmüştür. Anti-HIV testinin pozitif olması kanda HIV virüsüne karsi antikorların olduğunu gösterir. Ancak anti-HIV testinin yalancı pozitif çıkma ihtimali de vardır. Bu nedenle, kişinin HIV pozitif (seropozitif) olduğunu söyleyebilmesi için, Westernblot testi denen doğrulama testinin de yapılıp sonucunun pozitif olması gerekmektedir. Anti-HIV testi, üniversite hastanelerinin mikrobiyoloji laboratuarlarında, sigorta ve devlet hastanelerinin laboratuarlarında ve özel laboratuarlarda yaptırabilir. Son zamanlarda HIV virüsünün kandaki varlığının direkt kantlanması PCR (polymerase chain reaction = polimeraz zincir reaksiyonu) yöntemi ile de yapılabilmektedir Olası belirsizlikleri gidermek için, pencere dönemi ile ilgili ek bir açıklama yapmakta fayda vardır. Zira "Üç Ay" ifadesi, hiv virüsüne maruz kalmış her bünyenin `üçüncü ayda` antikor üreteceği gibi yaygın bir yanılgıya yol açmaktadır. Halbuki pencere döneminin kişiden kişiye değişiklik gösterdiğini vurgulamak gerekir. "Üç Aylık" süre, uluslararasi saglik kuruluslarinın tum bünyesel farkliliklari da kapsayacak sekilde belirlediği `maksimum` süredir. Yani bu, hiv ile enfekte olmuş yüz kişiden varsayalım ki %45`inin, 35. gunde; %25`inin 50. gunde; %15`inin 65. gunde; %10`unun 75. gunde; %5`inin de 90. gunde yeterli antikor seviyesine ulaşacağı anlamına gelir (Oranlar tamamen kurgusaldır). O halde belirlenmiş olan "üç ay" sınırı, `en gec antikor ureten bunyeyi` de hesaba katarak dusunulmus `maksimum` sinirdir.CDC (Center of Disease Control -USA) gibi bazı büyük sağlık örgütleri, testin altıncı ayda tekrarlanması gerektiğini savunmaktadır. Serokonversiyon süreci (antikor oluşturma) üç ayı geçen çok nadir bazı vakalar rapor edilmişse de (bunlar o kadar nadirdir ki, tıp makalelerine konu olur), çoğu Avrupa kaynaklı olan birçok sağlık örgütü ve kuruluşu, eğer çok kesin bir risk (hiv+ olduğu kesin olarak saptanmış bir kişiyle girilen "korunmasız" ilişki) yoksa, `altıncı ay` testini gereksiz bulmakta ve CDC`yi tutucu olmakla eleştirmektedir. Bazı kuruluşların `pencere dönemi` ile ilgili olarak verdikleri süreler, "Üçüncü Ay"ın ``maksimum`` sınır olarak düşünülmesi gerekitiğini kanıtlamaktadır:
a–º New York Saglik Mudurlugu`nun hazirladigi brosurde soyle deniyor: "New York`ta kullanilan hiv antikor testlerinde, enfekte olmus insanlarin neredeyse tumu bir ayda pozitif cikmaktadir. Hatta bunlarin cogunlugu, daha bile kisa surede pozitif sonuc vermektedir." http://www.health.state.ny.us/diseases/aids/facts/questions/docs/100questions.pdf (Sayfa 18)
a–º California AIDS Merkezi`nin 1998`de yayinladigi rehber %96`dan daha fazla sayida insanin, 2 ile 12 hafta arasinda pozitif sonucu eline alacagini soyluyor. Cok nadir bazi durumlarda, bunun alti aya uzayabilecegi belirtiliyor. AIDS Saglik Projesi (ABD) danismanlari, ortalama sureyi 25 gun olarak veriyorlar. AIDS Update 98 adli brosur, "Cogu ornekte, HIV antikorlari 6 ile 8. haftada gorunur hale gelirler" diyor. http://www.thebody.com/sfaf/hiv_testing.html
a–º Bu konuda son derece zengin bir arsivi olan HIVinsite web sitesi, sureyi 6-12 hafta olarak belirliyor. http://hivinsite.ucsf.edu/InSite?page=kb-02-02-01
a–º Amerikan Seattle & King County Kamu Sagligi Sitesi, soyle diyor: “Cogu insan, saptanabilir antikor duzeyine 4-6 hafta icinde gelir. Bazi insanlarin daha uzun surebilir; ama neredeyse %99`u uc ay icinde antikor uretmis olur. Üc ayi gecen serokonversiyon olaylari cok cok nadirdir.” http://www.metrokc.gov/HEALTH/apu/healthed/background/testing.htm
a–º AIDS servislerinde ve laboratuarlarinda calisan doktor ve virologlarin (Dr. Sindy Paul, Evan M Cadoff, Eugene Martin) yazdigi, "Rapid Diagnostic Testing for HIV - Clinical Implications" (Bussines Briefing: Clinical Virology & Infectious Disease, 2004) adli makalede, pencere donemi 30-60 gun olarak veriliyor. http://www.touchbriefings.com/pdf/1043/Paul_edit.pdf
a–º San Fransisco AIDS Dernegi, soyle diyor: "Uc aylik pencere donemi, insanlarin tumu icin normal suredir. Bu insanlarin cogu, uc ile dort hafta icinde saptanabilir duzeyde antikor uretir. Cok, cok nadir (cok cok az ornekte gorulmustur) durumlarda, bir insanin antikor uretmesi alti ayi bulabilir." http://www.sfaf.org/aids101/hiv_testing.html
a–º Kizilay, antikorlarin tespit edilme suresini 2-6 hafta olarak veriyor. http://www.kizilay.org.tr/channels/1.asp?id=118&prev_place=&cps=0&cpp=1
a–º Kizilhac, antikorlarin tespit edilme suresini en gec 70 gun olarak veriyor. http://www.redcross.org/services/biomed/blood/supply/nucleic.html
a–º Amerikan Kamu Sagligi Kurumu`nun Test Kilavuzunda, 1985-90 yillari arasinda kullanilan antikor testinin pencere doneminin ortalama 45 gun oldugu soyleniyor. Fakat gunumuzdeki testlerin, bunu 20 gun daha dusurerek, 25 gune indirdigi belirtiliyor. http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/00040546.htm
a–º BERNARD WEBER, EL HADJI MBARGANE FALL; ANNEMARIE BERGER ve HANS WILHELM DOERR`in birlikte yazdiklari "Reduction of Diagnostic Window by New Fourth-Generation Human Immunodeficiency Virus Screening Assays" (Journal of Clinical Microbiology, Aug 1998, s. 2235-2239) adli makalede, pencere donemi ortalama 10.2 gunden ile 27.4 gune kadar diye belirtiliyor.
HIV`in Tedavisi Var Mıdır?
HIV/AIDS`in tedavisinde olumlu gelişmeler vardır. Günümüze kadar bulunan ilaçlardan farklı etki mekanizmalarında olanların ikisinin ya da üçünün birlikte kullanımıyla HIV pozitif kişilerin kaliteli ve uzun bir yaşam sürebilmeleri sağlanmaktadır. Tedavi doktor kontrolünde ve kesintisiz olarak yaşam boyu sürdürülmelidir. Bu ilaçlar çok pahalıdır. Ancak, şu anda Türkiye`de saptanmış Aids hasta sayısının az olması da önemli faktör olmalı ki; Bağkur, SSK, Emekli sandığı, Yeşil Kart gibi Sigortalar aylık masrafın 1000-1500 USD olduğu ilaç maliyetlerini karşılamaktadır. Aids şüphesi olanlar derhal eliza testi yapmalıdırlar ki uzun süreli hayat sürme imkanını yakalayabilsinler, her hastalıkta olduğu gibi bu hastalıkta da erken tanının faydası çok büyüktür. Aids hastalığını kapmak herşeyin sonu değildir, isteyen hastalar Aids Savaş Derneğinden psikolojik destek de alabilirler.HIV`in Dezenfeksiyonu Yapılabilir Mi?
Spermdeki ve vajina salgısındaki HIV, dış ortamda birkaç saatte, kuru ortamda ise yarım saatte ölür. HIV kurumuş kanda da kısa zamanda ölür. Hastanın, ya da seropozitif kan, sperm veya vajina salgısının bulaştığı eşyadaki HIV`in öldürülmesi: Eşyayı birkaç dakika kaynatarak ya da 60 C°`de 30 dakika ısıtarak virus öldürülür.Sulandırılmış çamaşır suyu temas ettiği HIV`i 10 dakika içinde öldürür. Sodyumhipoklorid, çamaşır suyunda bulunan etkili maddedir, içinde klor vardır. Çamaşır suyu şişesinin üzerindeki tarifeye göre (genellikle 10 kez) sulandırılarak kullanılır. Sulandırılan çamaşır suyunda klor kokusu bulunmalıdır. Çamaşır suyu kullanılacağı zaman sulandırılmalıdır, durmakla bozulur. Çamaşır suyu madensel eşyaya zarar verir. Ultraviyole ile ışınlama (mavi ışık) HIV`in yok edilmesi için önerilmeyen bir yöntemdir. Ultraviyole ışını doğrudan temas ettiği yüzeydeki mikropları öldürür. Cismin altında kalan mikropları öldürmez.Deri HIV`den Nasıl Arındırılır?
Su ve sabunla iyice yıkama ile (en az 15 saniye) bütün mikroplar gibi HIV de deriden uzaklaştırılabilir. Yıkandıktan sonra derinin alkol ile temizlenmesi uygun olabilir. Yaralanma durumunda yara yeri, önce sabun ve su ile iyice yıkanmalı, ardından tentürdiyot veya betadin gibi bir antiseptik ile temizlenmelidir.İlgili Başlıklar
Kaynaklar
- http://www.aids.gen.tr/toplum/kadinlar_hiv_bilgileri.htm
Linkler
TÜRKÇE- http://www.aids.hacettepe.edu.tr/
- http://www.pozitifyasam.org
- http://www.freewebs.com/hivantikor/
- http://www.aidsdernegi.org.tr
- http://pub1.bravenet.com/forum/show.php?usernum=72531236&cpv=1 (FORUM)
İNGİLİZCE
- http://www.thebody.com/
- http://www.youandaids.org/
- http://www.aidsmeds.com/
- http://hivinsite.ucsf.edu/
- http://www.managinghiv.com/
- http://www.doh.gov.za/aids/
- http://www.census.gov/ipc/www/hivaidsn.html
- http://www.hivatwork.org/
- http://www.eldis.org/hivaids/
- http://www.unfpa.org/hiv/
- http://www.ipsnews.net/hivaids.asp
- http://www.hiv-aids.link.ru.com/
- http://www.sfaf.org/aids101/hiv_testing.html
- http://www.hivpositive.com/
- http://www.aclu.org/hiv/index.html
- http://www.aidsaction.org/
- http://www.aidsquilt.org/
- http://www.worldbank.org/aids-econ/
- http://www.aides.org/
- http://www.oberlin.edu/stuorg/actup/
- http://www.actuporalhistory.org/
- http://www.critpath.org/actup/
- http://www.actupsf.com/
- http://www.actupparis.org/
- http://www.actupny.org/
- http://www.aids2004.org/
- http://www.fdp.org/
- http://www.aidssida.cpha.ca/
- http://www.cdcnpin.org/scripts/index.asp
- http://www.aidslifecycle.org/
- http://www.hivandhepatitis.com/
- http://www.hrw.org/doc?t=hivaids&document_limit=0,2
- http://www.hivanonymous.com/
- http://www.comminit.com/hivaids/
- http://www.fao.org/hivaids/
- http://www.scienceinafrica.co.za/2002/february/burundi.htm
- http://www.medicinenet.com/human_immunodeficiency_virus_hiv_aids/article.htm
- http://www.pitt.edu/~cbw/hiv.html
- http://www.aidslaw.ca/
- http://www.hivnet.org/
- http://www.hiv.net/
- http://www.gmhc.org/
- http://www.amfar.org/cgi-bin/iowa/index.html
- http://www.aids.com/
- http://www.acdi-cida.gc.ca/aids.htm
- http://www.nat.org.uk/
- http://www.ilo.org/public/english/protection/trav/aids/
- http://www.healingwell.com/AIDS/
- http://www.mayoclinic.com/health/hiv-aids/DS00005/si=2765
- http://www.aidsnyc.org/index.html
- http://www.topix.net/health/hiv-aids
- http://www.health.state.ny.us/diseases/aids/
- http://www.duesberg.com/index.html
- http://www.hivatis.org/glossary/
- http://www.intelihealth.com/IH/ihtIH/WSIHW000/8776/8776.html
- http://www.ccspublishing.com/j_aids.htm
- http://www.knowhivaids.org/
- http://www.brad.ac.uk/staff/ijhodgson/hivlinks.htm
- http://www.genderandaids.org/
- http://www.aidsalliance.org/sw1280.asp
- http://www.hivaids.webcentral.com.au/
- http://www.niaid.nih.gov/factsheets/hivinf.htm
- http://www.yogagroup.org/
- http://www.worldaidsday.org/
- http://www.hopkins-aids.edu/
- http://www.kaisernetwork.org/daily_reports/rep_hiv.cfm#31403
- http://www.virusmyth.net/aids/
- http://www.aidsmap.com/
- http://aids.about.com/
- http://www.medscape.com/hiv-home
- http://www.undp.org/hiv/
- http://www.unicef.org/aids/
- http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/aids.html
- http://www.who.int/hiv/en/
- http://www.fda.gov/oashi/aids/hiv.html
- http://aidsinfo.nih.gov/
- http://www.avert.org/
- http://www.aegis.com/
- http://www.unaids.org/
- http://www.aids.org/
- http://www.cdc.gov/
- http://www.nastad.org/
- http://www.nmac.org/home/
- https://www.livewithit.com/
