Roman Dilleri içinde, 67 milyon anadil olarak Fransızca konuşan kişi ve toplamda 128 milyon frankofon ile, İspanyolca ve Portekizceden sonra en çok konuşulan latin dilidir.
29 ülkede resmi dil olmasının yanısıra, Avrupa Birliği, Uluslararası Olimpiyat Komitesi,Birleşmiş Milletler gibi organizasyonların da resmi dilidir.
II.Dünya Savaşı öncesinde, özellikle diplomasi, ticaret, gemicilik ve taşımacılık gibi alanlarda Fransızca uluslararası iletişim dili olarak kabul edilirdi.
Konuşulan ülkeler
Fransa ve Fransaya bağlı bölgeler, Kanada; Belçika; İsviçre; Lüksemburg; Monako birçok Afrika ülkesi; Fas; Tunus; Cezayir; Kongo Demokratik Cumhuriyeti; Nijer; Senegal; Mauritius; Haiti bazı Asya ülkeleri; Laos; Kamboçya; Vietnam; Fransız Guyanası ve ABD'nin Louisiana ve Maine eyaletleri.Kişi sayısı: 67 milyon anadil, toplam 128 milyon
Dağılım
Avrupa
Fransa'daki yasal konumu
Fransız Anayasası'na göre Fransızca 1992'den beri Fransa'nın resmi dilidir.(Aslında 1539'dan beri önceki birtakım yasal metinlerde de Fransızca resmi dildir)Resmi hükumet yayınlarında, eğitim sisteminde, yasal sözleşmelerde, reklamlarda yabancı sözcüklerin Fransızca'ya çevrilmesi zorunludur.
Fransızca'ya ek olarak Fransa'da pek çok yerel dil de konuşulur. Fransa Avrupa Yerel Diller Sözleşmesi'ne imza atmış olmasına karşın, 1958 anayasasına karşı olduğu gerekçesiyle bunu onaylamamamıştır.
İsviçre
Fransızca İsviçre'nin 4 resmi dilinden biri olup (diğerleri Almanca, İtalyanca, Romanşça) İsviçre nüfusunun %20'sinin anadilidir. Romanş dili İtalyancaya yakın bir dildir ve İsviçre halkının %6'sınca kullanılır.Belçika
Fransızca Belçika'nın Valon bölgesinin resmi dilidir ancak bu bölgede Almanca konuşanlar doğu kantonlarda yaşar. Başkent Brüksel'in içinde yer aldığı merkez bölgesinin Felemenkçe (Hollandaca) ile birlikte iki resmi dilinden biridir. Bu bölgede çoğunlukla anadilleri olmamasına karşın nüfusun büyük çoğunluğu tarafından konuşulur. Valon ve Brüksel-merkez bölgelerine sınırı olmasına rağmen Flaman bölgesinde ise Fransızca ve Almanca resmi dil olmayıp Felemenkçe konuşulur. Ancak bu bölgede anadilleri Fransızca olan insanlar da yaşar.Toplamda nüfusun %40'ı Fransızca, %60'ı Felemenkçe konuşur. Felemenkçe konuşan insanların %59'u da Fransızca'yı ikinci dilleri olarak konuşurlar. Bu bilgilere göre Belçikalıların %75'i Fransızca bilmektedir.
Monako ve Andorra
Monako Prensliği'nin ulusal dili Monégasque olmasına karşın Fransızca tek resmi dildir ve Fransız kökenliler ülke nüfusunun %47'sini oluştururlar.Andorra'nın resmi dili ise Katalanca'dır. Fransa'ya yakın komşuluğu nedeniyle Fransızca da konuşulur. Fransız kökenliler ülke nüfusunun %7'sini oluşturur.
İtalya
İtalyanca ile birlikte Fransızca İtalyanların resmi bir dili olup İtalya'nın Aosta vadisi bölgesinde konuşulur. Buna ek olarak bölgede başka lehçeler de konuşulmaktadır ancak bunlar resmi açıdan henüz tanınmamıştır.Lüksemburg
Fransızca Lüksemburg'un Almanca ve Lüksemburgca ile birlikte üç resmi dilinden birisidir. Lüksemburg eğitim sistemi üçlü dil yapısındadır. İlkokulun ilk yıllarında dersler Lüksemburgca, sonraki yıllarda Almanca, liseden itibaren ise Fransızca olarak okutulmaktadır.Amerika
Kanada
Fransızca Kanada'nın resmi dillerinden biri olup İngilizce'den sonra en çok konuşulan ikinci dildir. Quebec eyaletinde ise Fransızca tek resmi dil olup 7 milyon insanın ana dilidir.Nüfusunun üçte biri Frankofon içinde yer alan New Brunswick bölgesinin ise iki resmi dili vardır. Nüfusunun üçte biri Frankofon içinde yer alan Kanada'nın başkenti Ottawa, Ontario şehrinin ise iki resmi dili vardır. Ontario, Nova Scotia ve Manitoba bölgelerinde de resmi dil olmamasına karşın Fransızca konuşan insanlar yaşar.
Haiti
Fransızca toplumun okuryazar kesiminde konuşulmasına karşın Haiti'nin resmi dillerinden biridir. Fransızca kökenli Kreol dillerinden biri olan Haiti Kreolü ise nüfusun büyük kısmının ana dilidir.Birleşik Devletler
Federal düzeyde resmi bir tanınması olmamasına karşın Fransızca Birleşik Devletler'de İngilizce ve İspanyolca'dan sonra en çok konuşulan üçüncü dildir. Louisiana, Maine, Vermont ve New Hampshire eyaletlerinde ise en çok konuşulan ikinci dildir. Louisiana'da Kayun ve Kreol Fransızcası konuşulur. 2000 verilerine göre Louisiana'da 194.000 insan evlerinde Fransızca konuşmaktadır.Afrika
Dünyada Fransızca konuşan nüfusun büyük çoğunluğu Afrika'da yaşar. Uluslararası Fransızca konuşan Ülkeler Topluluğu'nun (Organisation internationale de la Francophonie) 2007 raporuna göre 31 farklı Afrika ülkesinde yaşayan 115 milyon Afrikalı Fransızca'yı anadili ya da ikinci dili olarak konuşabilmektedir. Fransızca Afrika genelinde ikinci bir dil olmasına karşın Abidjan, Libreville gibi şehirlerde ve Fildişi Kıyısı'nda sadece Fransızca konuşulmaktadır.Afrika dillerinden etkilenerek gelişen Afrika Fransızcası'nın birçok çeşidi olmasından dolayı tek bir Afrika Fransızcası'ndan söz edilemez.Fransızca kökenli Kreol dillerine ek olarak Fransızca Hint Okyanusu'nda bulunan adalarda da konuşulur. Madagaskar'da Fransızca'nın yanında Malayo-Polinezyan bir dil olan Malagazi konuşulur. Mauritius ve Seyşel Adaları'nda İngilizce'nin resmi dil olmasından bu yana Fransızca ve İngilizce arasında bir çekişme vardır. Madagaskar'da da son yıllarda İngilizce resmi dil olmuştur.
Sahraaltı ülkelerde eğitimin yaygınlaşmasıyla birlikte Fransızca dili de yaygınlaşmış ve evrime uğramıştır.
Diğer ülkelerden Afrika'ya gelenler için Afrika Fransızcası'nı anlamak biraz güç olabilir, buna karşılık yazı dilinde çok büyük farklılıklar yoktur.
Fransızca pek çok Afrika ülkesinde resmi dildir:
- Benin
- Burkina Faso
- Burundi
- Cibuti
- Çad
- Demokratik Kongo Cumhuriyeti
- Ekvator Ginesi
- Fildişi Kıyısı
- Gabon
- Gine
- Kamerun
- Komorolar
- Kongo (Brazzaville)
- Madagaskar
- Mali
- Nijer
- Orta Afrika Cumhuriyeti
- Ruanda
- Senegal
- Seyşel Adaları
- Togo
Mauritius ve Magrip ülkelerinde resmi dil olmayıp idari dilde yaygın olarak kullanılır:
Son yıllarda Cezayir özellikle eğitim dilinde Fransızca’nın yerine Arapça’nın kullanımını yaygınlaştırmak için dille ilgili çeşitli düzenlemeler yapmıştır.
Mısır’da çoğunlukla kullanılan yabancı dil İngilizce olmasına karşın üst ve orta sınıflarda Fransızca daha yaygın olarak bilinir ve konuşulur. Bu yüzden eğitim süreci içerisinde bir Mısırlı İngilizce’ye ek olarak Fransızca da öğrenir. Mısır, Fransızca konuşan ülkeler topluluğu (Frankofon)içerisinde yer alır.
Fransa’nın Hint Okyanusu’nda yer alan iki denizaşırı bölgesi Mayotte ve Réunion’da da resmi dil Fransızca’dır.
Bad Toys - 4 saat önce