Türkçe Bilgi: 12 Eylül Ara Rejimi

12 Eylül Ara Rejimi (1980-1983). 12 Eylül 1980 sabahı, Türkiye’de yeni bir askeri müdahale gerçekleşti. Ordu, emir komuta zinciri içinde yönetime el koymuştu. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ve Kuvvet Komutanlarından oluşan Milli Güvenlik Konseyi, TBMM’yi ve hükümeti feshetti. Tüm ülkede sıkıyönetim ilan edildi. AP, CHP, MSP ve MHP liderleri gözetim altına alındı. MGK, mü-dahaleden sonra yasama ve yürütme yetkilerini üstlene-rek, konseyin başkanı olan Kenan Evren’i Devlet Başkan-lığı’na getirdi. Yeni hükümet, emekli Oramiral Bülent Ulusu’nun başkanlığında kuruldu. AP Azınlık Hükümeti’nin Başbakanlık Müsteşarı ve 24 Ocak Kararları'nın mimarı Turgut Özal da hükümette Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcılığı’na getirildi.

Ekonomik istikrar programı bu dönemde aynen sürdürüldü. NATO Başkomutanı’nın adıyla anılan “Rogers Planı” nın MGK tarafından kabulü ve ülkenin uzun süredir izlediği politikaya aykırı olarak Yunanistan’ın NATO’nun askeri kanadına dön-mesine izin verilmesi dış politikadaki en önemli geliş-melerdi.

Haziran 1981’de, MGK ve Danışma Meclisi’nden (DM) olu-şacak bir “Kurucu Meclis” yapılanması kararı alındı. Danışma Meclisi üyelerinin açıklandığı gün, daha önce etkinlikleri ya-saklanmış olan tüm siyasi partiler MGK tarafından kapatıldı ve malvarlıklarına el kondu.

DM Anayasa Komisyonu tarafından hazırlanan yeni anayasa 7 Kasım 1982 tarihinde halkoyuna sunuldu ve %91.2 “evet” oyu ile kabul edildi. Yeni anayasanın kabulü ile Kenan Evren “Cumhurbaşkanı” sıfatını aldı. Siyasi Partiler Yasası 24 Nisan 1983 tarihinde yürürlüğe girdi ve yeni siyasi partilerin kurulması için siyasi faaliyetler kademeli olarak serbest bırakıldı.

Merkez sağda; emekli Orgeneral Turgut Sunalp tarafından Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP), 1982’de Bülent Ulusu Hükümeti’nden ayrılmış olan Turgut Özal tarafından Ana-vatan Partisi (ANAP) ve merkez solda; Bülent Ulusu’nun Baş-bakanlık Müsteşarlığı’nı yapmış olan Necdet Calp tarafından Halkçı Parti (HP) kuruldu. AP’nin devamı olarak kurulan Doğru Yol Partisi (DYP) ve İsmet İnönü’nün oğlu Erdal İnönü’nün liderliğinde kurulan Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SODEP), kurucu üyelerinin çoğu MGK tarafından veto edil-diği ve öngörülen süre içinde kurucu yeter sayısını tamam-layamadıkları için genel seçimlere katılma hakkı elde ede-mediler. 6 Kasım 1983 tarihinde yapılan genel seçimlere ANAP, MDP ve HP katıldı. Oyların %45.1’ini alan ANAP tek başına iktidar oldu.

24 Kasım 1983 tarihinde toplanan TBMM’nin başkanlık diva-nının oluşmasıyla MGK’nın görevi sona erdi. MGK’nın dört üyesi “Cumhurbaşkanlığı Konseyi” üyesi olarak göreve baş-ladı. Cumhurbaşkanı ile birlikte Konsey üyelerinin görev sü-resi de tamamlanmıştı.

12 Eylül Ara Rejimi

12 Eylül Darbesi

7 Eylül

11 Eylül

Şubat Devrimi

Falkland Savaşı

Kadir Cangızbay

Cumhuriyetçi Güven Partisi

Tahran Üniversitesi