Şazili
Kısaca: Şazili Mısır'da yetişen Ünlü göz hekimi. İsmi, Sadaka bin İbrahim el-Mısri el-Hanefi eş-Şazili'dir. Hayatı hakkında kaynaklarda fazla bir bilgi yoktur. Tunus'ta, Cebel Zafran yakınındaki Şaziliyye kasabasında doğduğu için Şazili nisbesiyle Ünlüdur. İlim öğrenmek için Mısır'a gitti. Din ve fen ilimlerini en iyi şekilde öğrenerek, tıp alanında söz sahibi oldu. Şazili'nin göz hastalıkları ve tedavisi oftalmoloji hakkında Kitab-ul-Umdet il-Kuhliyye fil-Emrad-il-Basariyye adlı Ünlü bir eser ...devamı ☟
Şazili'nin göz hastalıkları ve tedavisi oftalmoloji hakkında Kitab-ul-Umdet il-Kuhliyye fil-Emrad-il-Basariyye adlı Ünlü bir eseri vardır. Eser beş ana bölüme ayrılmıştır:
Birinci bölümde, gözün anatomisi ve fonksiyonu; ikinci bölümde, oftalmolojik genel bilgiler; üçüncü bölümde, önemli göz hastalıkları ve tedavileri; dördüncü bölümde, önemsiz olan göz hastalıkları; beşinci bölümde ise tıbbi maddeler anlatılmıştır.
Şazili, 9. asra kadar devam eden Arap oftalmoloji an'anesini devam ettirmişse de, eserinde kendisine has orijinal gözlemlere ve pekçok yeniliklere yer vermiştir. Eserin birinci kısım dördüncü faslında gözün embriyolojik yapısını ele almış, sonra görmeyle ilgili üç teoriyi bildirmiştir. Ona göre görme, hem aydınlatılmış olan görülecek cisimde, hem de gözün kendisinde ortaya çıkmaktadır. İbn-i Kadi Ba'lbek isimli bir zattan naklederek yirmi yedi türlü algılama ve sekiz görme durumu bildirmektedir.
Birinci kısmın altıncı faslında gözün karşılaştırmalı anatomisini ve fizyolojisini vermektedir. Bu arada çeşitli hayvanlardaki gözlerin durumunu, büyüklüğünü, renklerini ve fizyolojisini izah eder. İnsan gözünün ve insan beyninin dikkati çeken noktalarını belirtir. Pekçok göz rahatsızlığının beyinden kaynaklandığını bildirir. Çeşitli ırkların gözlerini kıyaslar ve farklarını açıklar.
Şazili, Mısır'daki göz hastalıklarından bahseden ilk ilim adamıdır. Daha önce yaşamış olan Mısırlı göz hekimleri göz hastalıkları hakkında bilgi vermemişlerdi.
Eserin üçüncü kısmında Şazili, sırayla göz kapağı, kornea ve göz merceğiyle ilgili hastalıkları ele almaktadır. Gözün her bir bölümü için pekçok sayıda rahatsızlık (sadece göz kapakları için otuz altı adet) anlatmaktadır. Hastalığın gelişmesine göre, dört türlü trahomdan bahsetmektedir. Ali bin isa tarafından bahsedilmeyen, fakat Şazili'nin ele aldığı diğer göz hastalıkları arasında ihtilac, gözkapağı kanseri ve göz seğrimesi vardır. Ali bin isa konjonktiva hastalıklarından on üçünü sayarken, Şazili, Muhammed bin Ali Necibüddin Semerkandi'yi takiben iki tane daha ilave etmiştir. Kabızlığın, kötü hazmın, baş ağrısının görmeye tesir ettiğini fark etmiştir. Korneayla ilgili olarak on üç rahatsızlık sıralamaktadır.
Beşinci bölümde tıbbi maddeler incelenmektedir. Pek çoğu İbn-i Baytar'dan alınan bilgiler alfabetik sıralanmıştır. Bütün bunların yanında bu eser, bütünlüğü ve oldukça orijinal olması yönünden dikkati çekicidir. Her bir grup hastalık için eserde patolojik özellikleri yönünden izahta bulunmuştur. Halife bin Ebi'l-Mehasin gibi, bazı hastalıklara belirli yaş dönemlerinde daha sık rastlandığını, Şazili de bildirmiştir. Hastalıkla ilgili verdiği açıklamalarda; bu hastalık “tedavi edilebilir” veya “korkulur” veya “tedavi edilmez” ibareleri koymuştur.
Şazili, merhametli ve tecrübeli bir tabipti. Kendi mesleğiyle ilgili eserlerin hepsini incelerdi. Devamlı tecrübeler yapardı. Yazdığı eserinin değişik bir yönü de oftalmoloji konusunda İslam aleminde yazılan eserlerin kıymetlilerinden olmasıdır.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bu konuda henüz görüş yok.