Öksürük ilacı öksürük ve öksürükle ilgili durumların tedavisinde kullanılan ilaçlara verilen isimdir. Öksürük ilaçları ikiye ayırılabilir: kuru öksürüklerin tedavisinde kullanılan öksürük dindirici antitussifler`` ve balgam üreten öksürüklerin tedavisinde kullanılan ekspektoranlar``.
Antitussifler
Aslında koruyucu bir refleks olan öksürük, sık ve şiddetli olduğu durumlarda akciğerlerde tahrişe neden olabilir. Öksürük refleksi çok güçlüdür ve tamamiyle bastırılması mümkün değildir. Bununla beraber, kuru öksürük (balgam üretmeyen) veya çok sık öksürük antitussifler ile tedavi edilmelidir.Antitussifler öksürüğü hafifletir veya ortadan kaldırırlar. Genellikle sık ve şiddetli kuru öksürüğün olduğu durumlarda kullanılırlar. Bunu merkezi (beyin üzerine) veya lokal (solunum yolu üzerine) bir şekilde etki ederek öksürük refleksini bastırırlar.
Dekstrometorfan, noskapin, etil morfin ve kodein merkezi etki eden antitussiflerdendir.
Lokal (periferik - çevresel) etki eden antitussiflere lokal anestezikler ve özofagusu (yemek borusunu) kaplayan bazı yatıştırıcılar örnek olarak verilebilir.
Ekspektoranlar
Ekspektoran, trakeal veya bronşiyal mukusun ``ekspektorasyon`` (tükürme) veya öksürük şeklinde dışarı atımını arttıran ilaçlara veya şifalı bitkilere verilen isimdir. Ekspektoranlar balgam üreten öksürüklerin tedavisinde kullanılır.Bazı bitkisel ekspektoranlar:
- Anason (``Pimpinella anisum``),
- Sarımsak (``Allium sativum``),
- Kekik (``Thymus vulgaris``),
- Meyan kökü (``Glycyrrhiza glabra``).
Kaynakça
- Schroeder K, Fahey T. ``Systematic review of randomised controlled trials of over the counter cough medicines for acute cough in adults.`` BMJ 2002;324:329-31. Metnin tamamı. PMID 11834560.