Çerkes Ethem

Kısaca: Büyük Çerkes sürgününde Kafkasya'nın Şapsığ yöresinden göçederek Bandırma'ya yerleşen bir Adıge ailesindendir. 1886 yılında Emre Köyü'nde doğdu. Pşevu Ali Bey'in oğludur. Rüşdiyeyi ve Küçük Zabit Mektebi'ni bitirdi. Balkan Savaşları'na katılarak yaralandı. Birinci Dünya Savaşı'nda Sencer Eşref Bey'in yönetimindeki Teşkilat-ı Mahsusa'da çalıştı. Dr.Hanakhe Reşit Bey'in (Diyarbekir Valisi) ve Aşharuva Rauf (Orbay) Bey'in emrinde Irak ve İran'da görev yaptı. ...devamı ☟

Çerkes Ethem
Çerkes Ethem

Büyük Çerkes sürgününde Kafkasya'nın Şapsığ yöresinden göçederek Bandırma'ya yerleşen bir Adıge ailesindendir. 1886 yılında Emre Köyü'nde doğdu. Pşevu Ali Bey'in oğludur. Rüşdiyeyi ve Küçük Zabit Mektebi'ni bitirdi. Balkan Savaşları'na katılarak yaralandı. Birinci Dünya Savaşı'nda Sencer Eşref Bey'in yönetimindeki Teşkilat-ı Mahsusa'da çalıştı. Dr.Hanakhe Reşit Bey'in (Diyarbekir Valisi) ve Aşharuva Rauf (Orbay) Bey'in emrinde Irak ve İran'da görev yaptı. Bu arada yaralanarak Bandırma'ya döndü. Mütareke devresinin başlangıcında İzmir yöresinde bazı siyasi eşkıyalık olaylarına adı karıştı. Yunanlıların İzmir ve çevresini işgali üzerine Anadolu'ya geçen Aşharuva Rauf Bey'in ve Zaraho Bekir Sami Bey'in uyarılarıyla Yunanlılara karşı eyleme geçti. Ağabeyleri Reşit ve Yüzbaşı Tevfik Bey'lerle birlikte Bursa ve Balıkesir yöresindeki Kafkas göçmenleri arasından topladığı gönüllülerle önce Ayvalık, sonra da Akhisar ve Salihli yörelerinde Yunanlılara karşı savaştı. Örgütçü yeteneğiyle diğer bazı Kuvay-ı Milliye çetelerini de tasfiye edip kendi güçlerine katarak Yunanlılara karşı sağlam bir cephe oluşturdu. Yunan ilerlemesinin "Milen Hattı" üzerinde durdurulmasında en büyük rolü aldı. Emrindeki atlı güçlere 14. Kolordu Komutanı Met İzzet Yusuf Paşa tarafından "Kuvay-ı Seyyare" adı verilmişti. 1920 yılı boyunca birlikleri, zaman zaman Yunan cephesine çekilerek Marmara yöresi ve İç Anadolu'daki karşı ihtilal hareketlerinin bastırılmasında vurucu güç olarak kullanıldı. Bu suretle TBMM'nin toplanarak ülkenin kaderini eline almasında önemli bir rol oynadı.

Düzce, Adapazarı, Çorum, Yozgat gibi ayaklanma bölgelerinden toplayarak güçlerine kattığı yeni gönüllülerle daha da güçlenerek TBMM hükümetinin dayanağı en güçlü Kuvay-ı Milliye Komutanı haline geldi. Kendisine resmen "Milli Kahraman" ünvanı verilerek TBMM'nde ayakta karşılandı. Fakat birliklerinin kendine özgü yapısı ve genellikle Kafkas göçmenlerinden oluşması kuşkular yarattığı gibi, ayaklanma bölgelerinde verdiği yersiz idam kararları ve köyleri yaktırması hemşehrileri arasında da kendisine karşı antipati uyandırmaya başlamıştı. İç Anadolu'da Çapanoğulları'nın yönlendirdiği karşı ihtilal hareketini bastırmak için Yozgat yöresinde bulunduğu sırada, Yunanlıların iki koldan saldırıya geçerek Bursa, Balıkesir ve Uşak yörelerini işgal etmeleri üzerine tekrar bu cepheye çağrıldı. Düşman saldırısının durdurulmasında büyük başarısı görüldü ve Demirci yöresindeki savaşlarda üstün Yunan güçlerine karşı büyük bir başarı kazandı. Batı Cephesi Komutanı Ali Fuat Paşa'nın Moskova Büyükelçiliği'ne atanarak yerine İsmet Bey'in getirilmesinden sonra Ethem Bey ve kardeşleri ile Mustafa Kemal Paşa ve hükümet arasındaki anlaşmazlıklar belirginleşmeye başladı. Bir yandan Nizami Ordu'nun güçlendirilmesi için bir engel olarak görülen Kuvayı Seyyare öte yandan da Anadolu ihtilaline el koymaya çalışan sol akımlar ve Enver Paşa taraftarları için hazır bir potansiyel olarak değerlendiriliyordu.

Ethem Bey'in Yozgat ayaklanmasının bastırılması sırasında hükümet üzerinde giriştiği bazı güç gösterilerinden de kuşkulanan Mustafa Kemal Paşa, sol eğimli Yeşilordu Cemiyeti gibi Kuvayı Seyyare'yi de dağıtmaya karar vermişti. Durumu değerlendiremeyen Ethem Bey ve kardeşleri çeşitli olaylar karşısında yaptıkları hissi çıkışlarla siyasi hasımlarının eline yeni kozlar verdiler. Met Yusuf İzzet Paşa, Hakkı Behiç Bey gibi aydın ve niyetli hemşehrileri tarafından kendilerine yapılan bazı uyarıları da değerlendiremediler. Böylece 1920 yılı sonunda, Mustafa Kemal Paşa, bir yandan Pşevu kardeşleri gelen giden kurullarla oyalarken bir yandan da meclise haber vermeksizin Batı Cephesi birliklerini Kuvayı Seyyare üzerine sevketti. Diğer düzensiz Kuvayı Milliye güçlerinden de bir yardım sağlamayan ve Yunana orduları ile Türk Nizamı orduları arasında sıkışan Ethem Bey, Yunanlılarla bir mütareke yaparak küçük çarpışmalarla geri çekilmeye başladı. Bu arada infiale kapılarak TBMM'ne çektiği hakaretamiz telgraf, TBMM'nde bütünüyle aleyhine dönmesine neden oldu. Lozan Anlaşması'ndan sonra da 150'lik listeye dahil edildi. Bunun üzerine önce Mısır'a sonra da Ürdün'e giden Ethem Bey buradaki Kafkas göçmenleri arasında sessizce yaşadı. Kardeşlerinin aksine, 150'liklerin affından sonra da Türkiye'ye dönmedi. 1948 yılında Amman'da öldü ve bir Çerkes mezarlığına gömüldü.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Çerkez Ethem
2 yıl önce

Çerkez Ethem ya da Çerkesçe ismiye Dipşov Ethem (Çerkesçe: Дыпщэу Iэтэм, Dipşewu Etem) (c. 1886, Bandırma – 21 Eylül 1948, Amman), Çerkes asıllı Osmanlı...

Çerkez Ethem, 1885, 1901, 1902, 1919, 1920, 1921, 1948, 9 Mayıs, Afganistan, Amman
Çerkez Ethem Ayaklanması
2 yıl önce

haini ilan edilmiştir. Ankara Valisi'ni yetki dışı yargılama girişimi. Çerkes Ethem, Yozgat Ayaklanması'nı bastırdıktan sonra, ayaklanmaya, dönemin Ankara...

Çerkez Ethem Ayaklanması, Çerkez Ethem Ayaklanması
Çerkesler
2 yıl önce

Neşerek Kadınefendi ve kardeşi Çerkes Hasan, Çerkes Ethem, son Osmanlı sadrazamı Çerkes Salih Paşa bilinen bazı Çerkeslerdir. Rusya ve Rusçadaki kullanımı:...

Çerkes, Nalmes, 1222, 1739, 1829, 1838, 1862, 1917, 1919, 1920, 1922
Çerkes Reşit
2 yıl önce

Milletvekilliği düşürülmüştür.) yapmıştır. Evli ve dört çocuk babasıdır. Çerkez Ethem ve Çerkes Tevfik'in ağabeyidir. Kardeşleri ile birlikte Yunanistan'a sığınmasının...

Turgut Türksoy
6 yıl önce

Laneti Bir Halkın Hüzünlü Öyküsü ve Çerkes Ethem Apoletsiz General isimli iki romanı bulunmaktadır. Çerkes Ethem kitabı 2009 yılı başında 2. baskısını...

Yozgat Ayaklanması
2 yıl önce

Abdulkadir Bey’in Hatıraları. Ankara.  Akşin, Sina (2010). İç Savaş ve Sevr'de Ölüm. İstanbul.  Çerkes Ethem (1962). Çerkes Ethem’in Hatıraları. Dünya. ...

Yozgat Ayaklanması, İntikam Alayı Ayaklanamsı, Konya Ayaklanması, Pontus Ayaklanması, Tarih, Türk Kurtuluş Savaşı, Taslak, Milli Aşiret Ayaklanması, Demirci Mehmet Efe Ayaklanması, Kuva-i İnzibatiye, İç Cephe-Ayaklanmalar
Ethem Nejat
2 yıl önce

Müdürlüğü görevlerini yürüten Ethem Nejat, 1918'de savaş bittiğinde İstanbul’da Maarif Nezareti'nde görevliydi. Ethem Nejat, II. Meşrutiyet sonrası dönemde...

Yüzellilikler
2 yıl önce

Nezareti eski Dava Vekili 57. Çerkes Ethem 58. Çerkes Reşit Bey - Çerkes Ethem'in kardeşi 59. Çerkes Tevfik Bey - Çerkes Ethem'in kardeşi 60. Eşref Kuşçubaşı...

Yüzellilikler, 1924, 1938, 1985, 1 Haziran, 23 Nisan, 28 Haziran, Adana, Adapazarı, Afyonkarahisar, Akhisar