Vaka-I Hayriye

Kısaca: 1825 yılında Yeniçeri ocağının Sultan İkinci Mahmut tarafından ortadan kaldırılması olayıdır (Hayırlı Olay). 1324 yılında kurulan Yeniçeri ocağı, 1658 yılından itibaren tüm önemini kaybetmiş ve ayaklanmaların olduğu bir yuva haline gelmişti. Yeniçeriler istemedikleri padişahı, veziri indiriyor, istediğinde öldürüyordu. Yeniçerilerin başına buyruk hareketleri halkı rahatsız ediyordu. Yeniçerilerin ilmiye sınıfına hakaret etmesi bardağı taşıran son damla olmuş, bunun üzerine ilmiye sın ...devamı ☟

1825 yılında Yeniçeri ocağının Sultan İkinci Mahmut tarafından ortadan kaldırılması olayıdır (Hayırlı Olay). 1324 yılında kurulan Yeniçeri ocağı, 1658 yılından itibaren tüm önemini kaybetmiş ve ayaklanmaların olduğu bir yuva haline gelmişti. Yeniçeriler istemedikleri padişahı, veziri indiriyor, istediğinde öldürüyordu. Yeniçerilerin başına buyruk hareketleri halkı rahatsız ediyordu. Yeniçerilerin ilmiye sınıfına hakaret etmesi bardağı taşıran son damla olmuş, bunun üzerine ilmiye sınıfı ile halk yeniçerilere karşı birleşmişti.

Sultan II. Mahmut, Avrupa ordularının aldığı eğitimle yetiştirilmek üzere "eşkinci" adı verilen yeni bir askeri örgüt kurulmasını emretti. Yeni eğitimi istemeyen Yeniçeriler ayaklandı. Bu durumdan yaralanan II. Mahmut, Yeniçeri ocağının kaldırıldığını bir fermanla halka duyurdu.

Yeniçeri Ocaklarını Kaldırma Girişimleri

Rusçuk ayanı Alemdar Mustafa Paşa ve yandaşları Kabakçı Mustafa isyanı sırasında tahttan indirilen Sultan III. Selim'i tekrar tahta geçirmek için bazı görüşmeler yapmaya başladılar. Nihayet 16.000 kişilik bir ordu ile İstanbul'a yürüyen Alemdar Mustafa Paşa, Hacı Ali Ağa'yı İstanbul'a göndererek Kabakçı Mustafa'yı öldürttü (19 Temmuz 1808). Ordusuyla birlikte İstanbul'a gelen Alemdar Mustafa Paşa birçok isyancıyı da öldürdükten sonra Babıali'ye geldi. Arif Efendiyi (Arapzade) şeyhülislam yaptıktan sonra saraya gitti. Sultan IV. Mustafa, Alemdar Mustafa Paşa'nın Sultan III. Selim'i padişah yapmak için geldiğini söyleyen şeyhülislamı kovdu ve kardeşi şehzade Mahmut ve Sultan III. Selim'in öldürülmesini emretti. Sultan III. Selim hemen öldürüldü. Şehzade Mahmut ise cariyelerin ve hizmetkarlarının yardımıyla sarayın çatısına kaçırıldı. Alemdar Mustafa Paşa, Sultan IV. Mustafa'yı tahtan indirerek yerine Sultan II. Mahmut'u getirdi. Sultan II. Mahmut, kendisinin tahta çıkarılmasını sağlayan Alemdar Mustafa Paşa'yı sadrazam yaptı.

Yeni Padişah, Alemdar Mustafa Paşa'ya geniş yetkiler tanıdı. Sadrazam, ilk iş olarak da Kabakçı ayaklanması ilgili görülenleri cezalandırdı. Rusçuk ileri gelenlerine önemli görevler verdi. Rumeli ve Anadolu'daki ayanı İstanbul'da toplayarak onlarla Sened-i İttifak'ı yaptı (29 Eylül 1808). Bu belge ile ayanlar, hükumet emirlerini dinleyeceklerine söz veriyorlardı. Nizam-ı Cedid ordusunu Sekban-ı Cedid adıyla yeniden kurdu. Konya'dan çağrılan vezir Kadı Abdurrahman Paşa'yı yeni ordunun başına getirdi. Esame adı verilen yeniçeri ulufe cüzdanlarını, bedellerini ödeyerek satın alıp, imha ettirdi. Alınıp satılabilen bu cüzdanlar sayesinde, askerlikle münasebeti olmayanlar, asker maaşı alabiliyorlardı. Binlerce esame imha ettirdiyse de bu konuda tam bir başarı gösteremedi. Gelişmeleri öfkeyle izleyen IV. Mustafa ve Kapıkulu ocakları mensubu ağalar 14 Kasım 1808 gecesi, Alemdar'ın konağını bastılar. Gelecek yardımı bekleyerek yeniçerilerle kıyasıya çarpışan sadrazam, damı delmekte olan yeniçerileri görünce patlattığı barut fıçısıyle intihar etti. Bunun üzerine, Rusçuk yaranından Defterdar Tahsin Efendi ile Umur-ı Cihadiye nazırı Behiç Efendi İstanbul'dan kaçtılar; Sadaret kethüdası Mustafa Refik Efendi asiler tarafından parçalandı. Ayaklananlar II. Mahmut'u tahttan indirmek için saraya saldırdılar. Kadı Abdurrahman Paşa Sekban-ı Cedid askeriyle Topkapı Sarayı'nı savundu. Bozguna uğrayan ayaklananların üzerine giden Abdurrahman Paşa, 3000'den fazla yeniçeri ve diğer ayaklananları kılıçtan geçirtti. Bu sırada donanma toplarıyle İstanbul'u ateşe tuttu. Yıkılan binalar ve ölen insanlar karşısında neye uğradığını anlayamayan İstanbul halkı, saldırıyı durdurtan ulema sayesinde can güvenliğine kavuştular. İki taraf da birbirine karşı üstünlük gösteremedi. Bu yüzden Sultan II. Mahmut iktidarını 18 yıl boyunca ince bir denge üzerine kurmak zorunda kaldı. Kadı Abdurrahman Paşa ve Rusçuk yaranından Ramiz Paşa'yı gizlice Rumeli'ne kaçırtan Sultan II. Mahmut, 18 Kasım 1808 tarihinde Sekban-ı Cedid'i dağıttığını ilan etti. Bu olay yeniçeri ocağının kaldırılmasını uzun bir süre geciktirdi.

Vaka-i Hayriye / Hayırlı Olay

Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması, nihayet sadrazam Benderli Mehmet Selim Sırrı Paşa zamanında gerçekleştirildi 17 yıldır bu ocağı kaldırmayı tasarlayan II. Mahmut, 25 Mayıs 1825'te bu fikrini uygulamaya koydu. Eşkinci ocağı adı verilen yeni bir askeri sınıf kurulduğunu resmen açıkladı. Avrupa tarzında üniforma giydirilen yeni ordu, 11 Haziran 1826'da eğitime başladı. Bundan 3 gün sonra ayaklanan yeniçeriler, kazanlarını Etmeydanı'na çıkararak gösterilere başladılar. Ulemayı yanına alan II. Mahmut, Sancak-ı Şerif'i çıkararak halkı yeniçerilere karşı savaşmaya çağırdı. Yeniçeri Ocağı dışındaki bütün ocaklar, padişaha sadakatlerini bildirdiler. Aksaray ve Etmeydanı'ndaki yeniçeri kışlaları top ateşine tutuldu. 6.000'den fazla yeniçeri öldürüldü. 20.000 civarında isyancı da tutuklandı. Bu arada Bektaşi dergahları kapatılarak yakalanan müridler kılıçtan geçirildi. Hızını alamayan II. Mahmut, Bektaşi mezarlarının başlarındaki kavukları da kırdırttı. Bugünkü, başsız mezar taşlarının büyük bir kısmı o dönemden kalmadır.

16 Haziran 1826'da tarihe karışan Yeniçeri Ocağı'nın yerine, Asakir-i Mansure-i Muhammediye adlı yeni bir ocak kuruldu.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Olay
2 yıl önce

operasyonu kronolojik olay basamakları olarak tanımlanır Hayırlı Olay veya Vaka-i Hayriye, 16 Haziran 1826 İstanbul'da Osmanlı padişahı II. Mahmut tarafından...

Sancak-ı Şerif
2 yıl önce

kullanılırdı II. Mahmut 1826 yılında yeniçeri ocaklarını kapattığı Vaka-i Hayriye sırasında Sancak-ı Şerif'in açılmasını emretmiş, sancağın simgesel önemi...

Humbaracı Ocağı
2 yıl önce

düzensizlik zamanla Humbaracı Ocağı'nı da etkilemeye başladı. 1826 yılında Vaka-i Hayriye sırasında Humbaracılar, devletin tarafında olarak topçu ve cebecilere...

Humbaracı Ocağı, Humbaracı Ocağı
Yeniçeri Ağası
2 yıl önce

1826 yılında II. Mahmud tarafından ortadan kaldırılmıştır. Bu olaya Vaka-i Hayriye denir. Bu görevi daha sonra 1826 yılından sonra Seraskerlik, 1908 yılından...

Eşkinci Ocağı
2 yıl önce

Yeniçerilerin ayaklanması, Vaka-i Hayriye'ye giden süreci hızlandırdı. İsyan ile birlikte Eşkinci Ocağı kaldırıldı. ^ "VAKAYI HAYRİYYE : YENİÇERİ OCAĞI'NIN...

Tanzimat
2 yıl önce

indirilebilir. Birçok tarihçiye göre Yeniçeri Ocağı'nın 1826'da Vaka-i Hayriye|lağvı (Vaka-i Hayriye) reform hamlesinin asıl başlangıç noktasıdır. Reformun ana...

Tanzimat Fermanı, Cumhuriyet, I. Meşrutiyet, Tanzimat Dönemi, Osmanlı, Padişah, Gülhane Parkı, Türk, 1839, II. Mahmut, Abdülmecit, Osmanlı'da ıslahat hareketleri
Matrak
2 yıl önce

Sultan IV. Murad matrak oyununun 70 yöntemini biliyordu. 19. yüzyılda Vaka-i Hayriye ile birlikte Osmanlı askeri düzeninde yapılan değişiklikler sonucu kılıç...

Benderli Mehmed Selim Sırrı Paşa
2 yıl önce

öldürüldü. 20.000 civarında isyancı da tutuklandı. Osmanlı tarihinde Vaka-i Hayriye olarak bilinen bu olaylar sırasında ayaklanan yeniçerileri sert biçimde...

Benderli Mehmed Selim Sırrı Paşa, 14 Eylül, 1824, 1828, 24 Ekim, Alemdar Mustafa Paşa, Benderli Ali Paşa, Bostancıbaşı Deli Abdullah Paşa, Bostancıbaşı Hafız İsmail Paşa, Burdurlu Derviş Mehmed Paşa, Cezayirli Gazi Hasan Paşa