Uzun balina ``(Balaenoptera physalus)``, çatalkuyruklu balinagiller (Balaenoptiidae) familyasına ait bir balinadır. Mavi balinadan sonra yaşayan ikinci büyük balina ve en büyük ikinci canlı türüdür. http://marinebio.org/species.asp?id=40|title=``Balaenoptera physalus`` Fin Whale|publisher=MarineBio.org|accessdate=2006-10-23 27 metreye kadar büyüyebilirler. Dünyadaki okyanuslardan her birinde yaşayan Fin balinaları kutupsal iklimden, torpikal iklime kadar her türlü suda yaşamlarını sürdürebilirler. Bulunmadıkları kısıtlı yerler okyanuslardan uzak, hareket olanağını azaltan, kuzey ve güney kutuplarındaki yüzen buz kütlelerinin olduğu alanlardır. Popülasyonlarının en çok olduğu yerler ılıman sulardır. http://www.nmfs.noaa.gov/pr/pdfs/recovery/draft_finwhale.pdf | format = pdf20. yüzyılda kontolsüz avlanmaları sonucu bugün sayıları oldukça azdır bu nedenle koruma altındaki türler arasında yer alırlar. ``Uluslararası Balinaavı Komisyonu`` (IWC) bu türün avlanmasına ilişkin bir erteleme kararı yayınlamıştır. | title = Revised Management Scheme | publisher = ``International Whaling Commission`` | accessdate = 2006-11-07
Sınıflandırma
Fin balinları uzun yıllardır taksonomistler tarafından bilinmektedir. İlk olarak 1675 yılında Frederick Martens tarafından tanımlanmışlar daha sonra 1725 yılında Paul Dudley tarafından üzerine yeni bilgiler eklenmiştir. Bu tanımlar Carl Linnaeus`un 1758 yılında ``Balaena physalus`` türü için yaptığı çalışmaların temelini oluşturmuştur. 19. yüzyılın başlarınd bu tür Bernard Germain de Lací¨pí©de tarafından tekrar sınıflandırılarak ``Balaenoptera physalus`` adını almıştır. Verdiği bu isim Yunancada ``esmek`` anlamına gelen "physa" sözcüğünden gelir.Bu balinalar (``Balaenopteridae familyası``) Mavi balinaları da içine alan çatalkuyruklugilledendir ve diğerlerinden miyosen çağının ortalarında ayrılmışlardır. http://www-personal.umich.edu/~gingeric/PDFfiles/PDG413_whalesmhyst_opt.pdf | format = PDF | title = McGraw-Hill Yearbook of Science & Technology | year = 2004 | publisher = The McGraw Hill Companies | chapter = Whale Evolution | author = Gingerich, P. Fakat bu familyanın üyelerinin birbirlerinden ne zaman ayrıldığına dair bir bilgi yoktur. Mavi balina ve Fin balinasının melezlerinin Kuzey Atlantik http://www.blackwell-synergy.com/doi/abs/10.1111/j.1748-7692.1998.tb00692.x?cookieSet=1&journalCode=mms ve Kuzey Büyük Okyanus`ta oluştuğu bilinir. author = Doroshenko, V.N. | year = 1970 | title = A whale with features of the fin and blue whale (in Russian) | journal = Izvestia TINRO | volume = 70 | pages = 225-257
Günümüze gelindiğinde heri biri farklı fiziksel özellik ve vokallere sahip iki altcins bulunur. ``Kuzey Fin balinası`` ya da ``B. p. physalus`` (Linnaeus 1758) olarak bilinen cins Kuzey Atlantik`te yaşarken, ``Antarktik Fin balinası`` ya da ``B. p. quoyi`` (Fischer 1829) olarak bilinen cins ise Güney Okyanusu`nda yaşar. ITIS | ID = 180527 | taxon = Balaenoptera physalus | year = 2006 | date = 23 October Bir çok uzman ``Kuzey Büyük Okyanus balinalarının`` da ayrı bir cins olduğunu düşünse de genel alanda bu cins ayrı olarak isimlendirilmez.
Fiziksel özellikleri
Başlık taslakYaşam süreçleri
Fin balinaları kış mevsimi boyunca ekvatora yakın ılıman sularda çiftleşirler. Gebelik on bir ila on iki ay arasında sürer. Yeni doğmuş bir yavru boyunun 11 - 12 metreye ulaştığı 6 - 7 aylık olana kadar annesinin peşinden yiyecek aramaya gider fakat bu süreden sonra anneyle ilişkisini keser ve avlarına bağımsız çıkar. Dişiler her iki - üç yılda yavru verirler. Bugüne kadar 6 yavruya kadar örnekleri görülmüşse de her defasında bir yavru doğması daha yaygındır. Fin balinalarını 3 ile 12 yaş arasında cinsel olgunluğa ulaşırlar. http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Balaenoptera_physalus.html
Beslenme
Fin balinaları, süzerek beslenme denen yöntem ile beslenirler. Dişleri yoktur. Ağızlarında ``balina çubuğu`` denen bir yapı bulunur ve su içindeki planktonları bunlarla tutarak beslenirler. Bu yapılardan her bir yetişkin bireyin ağzının iki yanında toplam 262 ile 473 arasında bulunur. Bu balina çubuklarının boyutları uzunlukta 76 cm`ye, genişlikte 30 cm`ye varabilir. http://marinebio.org/species.asp?id=40 Yetişkin balinalar günde 1.800 kiloya kadar yiyecek tüketirler. http://marinebio.org/species.asp?id=40
Davranışlar
Fin balinaları en hızlı deniz memelilerinden biridir. Hızları saatte 37 kilometreye varır. http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Balaenoptera_physalus.htmlBugüne kadar kaydedilen en yüksek hızları saate 40 kilometre olan bu balinalara ``sualtının tazıları`` lakabı verilmiştir. http://www.nature.ca/notebooks/english/finwale.htm Fin balinaları diğer çatalkuyruklulara göre birlikte yaşamaya daha düşkündür. Her bir grup 6 ile 10 arasında bireyden oluşsa da beslenme açısından zengin yerlerde birleşen bireylerin sayısı 100`ü bulabilmektedir. Martin, Anthony R. (1991). Whales and dolphins. London: Salamander Books.
Çıkardıkları sesler
Tüm balinalar gibi Fin balinalarının erkekleri de az sıklıkta fakat yüksek sesler çıkarırlar. http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Balaenoptera_physalus.html Mavi balinalar ile Fin balinalarının çıkardıkları sesler hayvanlar alemindeki en yüksek sestir. Çıkardıkları sesler bir iki saniye sürer.http://www.birds.cornell.edu/brp/SoundsFinWhale.html 184 - 186 desibele varan sesleri bulundukları yerden yüzlerce mil öteden duyulabilir. Bir izleyicinin bir metre uzağında bu sesi yaptığı takdirde çıkardığı ses kişinin bir metre ötesinde çalacak olan bir trenin düdüğüne eşittir. http://www.atlantic.drdc-rddc.gc.ca/factsheets/elusive_decibel_e.shtml Sadece erkek Fin balinalarının çıkardıkları bu seslerin çiftleşme döneminde bir kur gibi iş gördüğü gözlenmiştir. Fin balinalarının sayılarındaki hızlı düşüşün sebebi, okyanuslardaki donanma üslerinin, yük gemilerinin vb. son 100 yıl içinde gereksiz gürültülerinden çiftler arasındaki etkileşime olumsuz yönde etkimesi gösterilebilir. http://www.news.cornell.edu/releases/June02/ocean_noise.hrs.htmlDoğal yaşam alanları ve göçleri
Başlık taslakFin balinalarının sayıları ve gidişatı
Kuzey Atlantik
Başlık taslak
Kuzey Büyük Okyanus
Geniş çaplı avlar başlamadan önce Büyük Okyanus`un kuzeyinde yaşayan Fin balinalarının sayısının 42.000 ile 45.000 arasında olduğu tahmin ediliyordu. Bunların yaklaşık 26.000 kadarını kuzeydoğuda yaşayanlar oluşturmaktayken 1975 yılında Büyük Okyanus`unda yaşayan Fin balinalarının toplam sayısı 8.000 ile 16.000`lere düştü.Ohsumi, S.; S. Wada (1974). "Status of whale stocks in the North Pacific, 1972". Rep. Int. Whal. Commn 24: 114-126. ``U.S. Pacific Marine Mammal Stock Assessmentsın 2005 yılı verilerine göre bugün Büyük Okyanus`ta yaşayan sadece 2500 Fin balinası var. http://www.nmfs.noaa.gov/pr/pdfs/sars/po2005.pdf
Antarktika
Antarktik Fin balinasının geçmiş ve günümüz popülasyonu hakkında bilinenler oldukça kısıtlıdır. ``Uluslararası Balinaavı Komisyonu`` (IWC)`nun yayımladığı tahminlere göre yoğun av döneminden önce Antarktik Fin balinalarının sayısı 400.000`in üzerindeydi. 1979 yılında 85.200 olarak açıklanan Antarktik Fin balinalarının bugün sayısının 3.000`den fazla olmadığı düşünülüyor. IWC (1979). "Report of the sub-committee on protected species. Annex G, Appendix I". Rep. Int. Whal. Commn 29: 84-86. http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Balaenoptera_physalus.html Fakat o dönemde yapılan çalışmaların yetersizliği nedeni ile balinaların hem geçmişteki hem günümüz için yapılan tahminleri fazla güvenilir değildir. 2007 yılı itibariyle Antarktik Fin balinalarının popülasyonları için kabul görmüş bilimsel bir tahmin/sayı yoktur. http://www.nmfs.noaa.gov/pr/pdfs/recovery/draft_finwhale.pdf
İnsan tehdidi
Balina avlarının en çok yapıldığı dönem 19. yüzyıldır. Fin balinalarının yerine bu dönemde Mavi balinalar tercih ediliyor olsa da, 1904 - 1975 yılları arasında 704.000 Fin balinası da avlanmıştır. Fin balinalarının avlandığı ve pazarlandığı başlıca merkez Grönland`dı. Yağlarından yararlanılan bu hayvanlar Grönland için hayati bir ticaret kaynağıydı fakat ``Uluslararası Balinaavı Komisyon``u tarafından yaptırılan bu avların sonucunun kötüye gitmesi üzerine komisyon 19 balina alınmasını öngören bir kota koydu. Bazı diğer ülkelerin desteklmesine rağmen kaçak avlar nedeni ile Fin balinalarının sayıları her geçen gün düşmektedir.Notlar
Kaynaklar
en.wikipedia.org`daki 27 Ocak 2007 tarihli `Fin Whale` adlı maddeLinkler
Wikispecies|Balaenoptera physalus Commons|Balaenoptera physalus- ARKive - images and movies of the fin whale ``(Balaenoptera physalus)``
- Juvenile fin whale beaches off Ireland
- Fin Whale Vocalizations
