Altay Dil Ailesi (tartışmalı)
Oğuz Grubu
Türkmence
Türkmen Türkçesi veya Türkmence Türkmenistan`ın resmi dili olup nüfusun %90`ı (3.500.000 kişi) tarafından konuşulan bir ::Türk dilidir. Ayrıca İran`da 2.000.000, Afganistan`da ise 500.000 kişilik azınlıklar tarafından konuşulur. Türk dilleri`nin Oğuz (Batı) lehçesine ait olan bu dil Türkiye ve Azerbaycan Türkçelerine büyük benzerlik gösterir.
Alfabe
A ,a ,B ,b ,Ç ,ç ,D ,d ,E ,e ,í„ ,í¤ , F ,f ,G ,g ,H ,h ,İ ,i ,J ,j ,Ž ,ž ,K , k ,L ,l ,M ,m ,N ,n ,Ň ,ň ,O ,o , Ö ,ö ,P ,p ,R ,r ,S ,s ,Ş ,ş ,T ,t , U ,u ,Ü ,ü ,W ,w ,Y ,y ,í ,í½ ,Z ,z.Türkmenistan alfabesinde Türkiye alfabesinden farklı olan harfler şunlardır: í¤: açık e j: c ž: j ň: genizsi n w: v í½: y y: ı
Dilbilgisi
Zamirler
1-Şahıs ZamirleriTürkmence şahıs zamirleri aşağı yukarı Türkiye Türkçesindeki gibidir: Men, sen, ol, biz, siz, olar
Yönelme hallerinde n>ň değişmesi olur: maňa, saňa, oňa
2-İşaret Zamirleri Türkmence işaret zamirleri şunlardır: Bu, şu, ol, şol. Çekimli hallerde;
- "Bu" işaret zamiri "m" ile başlar.
- Ek ile zamirlerin aralarına "n" sesi girer.
- Yönelme hallerinde ise n>ň değişmesi olur.
Fiiller
Şimdiki Zaman
-ýar, -ýär Şimdiki Zaman Eki + Şahıs Ekleri } |- Şimdiki Zaman OlumluOlumsuz gelýäringeliyorum okaýarynokuyorum gelmeýäringelmiyorum okamaýarynokumuyorum gelýärsiňgeliyorsun okaýarsyňokuyorsun gelmeýärsiňgelmiyorsun okamaýarsyňokumuyorsun gelýärgeliyor okaýarokuyor gelmeýärgelmiyor okamaýarokumuyor gelýärisgeliyoruz okaýarysokuyoruz gelmeýärisgelmiyoruz okamaýarysokumuyoruz gelýärsiňizgeliyorsunuz okaýarsyňyzokuyorsunuz gelmeýärsiňizgelmiyorsunuz okamaýarsyňyzokumuyorsunuz gelýärlergeliyorlar okaýarlarokuyorlar gelmeýärlergelmiyorlar okamaýarlarokumuyorlar |}
Geniş Zaman
} |- Geniş ZamanOlumluOlumsuz geleringelirim okarynokurum gelmeringelmem okamarynokumam gelersiňgelirsin okarsyňokursun gelmersiňgelmezsin okamarsyňokumazsın
gelergelir okarokur gelmezgelmez okamazokumaz gelerisgeliriz okarysokuruz gelmerisgelmeyiz okamarysokumayız
gelersiňizgelirsiniz okarsyňyzokursunuz gelmersiňizgelmezsiniz okamarsyňyzokumazsınız gelerlergelirler
okarlarokurlar gelmezlergelmezler okamazlarokumazlar |}
Gelecek Zaman
Türkmence gelecek zamanda şahıslara göre fiil çekimi yoktur. Bunun yerine zamirler kullanılır.} |- Gelecek Zaman OlumluOlumsuz men geljekgeleceğim men okajakokuyacağım men geljek dí¤lgelmeyeceğim men okajak dí¤lokumayacağım sen geljekgeleceksin
sen okajakokuyacaksın sen geljek dí¤lgelmeyeceksin sen okajak dí¤lokumayacaksın ol geljekgelecek ol okajakokuyacak ol geljek dí¤lgelmeyecek ol okajak dí¤lokumayacak biz geljekgeleceğiz
biz okajakokuyacağız biz geljek dí¤lgelmeyeceğiz biz okajak dí¤lokumayacağız siz geljekgeleceksiniz siz okajakokuyacaksınız
siz geljek dí¤lgelmeyeceksiniz siz okajak dí¤lokumayacaksınız olar geljekgelecekler olar okajakokuyacaklar olar geljek dí¤lgelmeyecekler olar okajak dí¤lokumayacaklar |}
Görülen Geçmiş Zaman
} |- Görülen Geçmiş Zaman OlumluOlumsuz geldimgeldim okadymokudum gelmedimgelmedim okamadymokumadım
geldiňgeldin okadyňokudun gelmediňgelmedin okamadyňokumadın
geldigeldi okadyokudu gelmedigelmedi okamadyokumadı
geldikgeldik okadykokuduk gelmedikgelmedik okamadykokumadık geldiňizgeldiniz okadyňyzokudunuz gelmediňizgelmediniz
okamadyňyzokumadınız geldilergeldiler okadylarokudular gelmediler
size=2>gelmediler okamadylarokumadılar |}
Türkmencenin imlasına bağlı olarak: Üçüncü şahıslarda görülen geçmiş zaman eki her zaman -dy, -di şeklinde yazılır.
- gördi, gördiler
İki ya da daha fazla heceden sonra tüm şahıslarda bu durum görülür.
- düşündim, düşündiň, düşündi, düşündik, düşündiňiz, düşündiler
Öğrenilen Geçmiş Zaman
} |- Öğrenilen Geçmiş Zaman I OlumluOlumsuz gelipdiringelmişim okapdyrynokumuşumgelmí¤ndirin
size=2>gelmemişim okamandyrynokumamışım gelipdirsiňgelmişsin okapdyrsyňokumuşsun gelmí¤ndirsiň
size=2>gelmemişsin okamandyrsyň okumamışsın
gelipdirgelmiş okapdyrokumuş gelmí¤ndirgelmemiş okamandyrokumamış gelipdirisgelmişiz okapdyrysokumuşuz
gelmí¤ndirisgelmemişiz okamandyrysokumamışız gelipdirsiňizgelmişsiniz okapdyrsyňyzokumuşsunuz gelmí¤ndirsiňiz
size=2>gelmemişsiniz
okamandyrsyňyzokumamışsınız gelipdirlergelmişler okapdyrlarokumuşlar gelmí¤ndirlergelmemişler okamandyrlarokumamışlar
|}
Altay dil ailesi
