Türkiye-Japonya Ilişkileri

Türk-Japon ilişkileri tarihi

• 1873`te Japonya temsilcisi Fenichiro Fukuchi Türkiye`ye (トルコ = Toruko okunur) geldi. *1881`de Abdülhamid Masaharu Yoshida`yı kabul etti.
• 1887`de Prens Komatsu, Abdülhamid`i ziyaret etti, dostluk nişanı sundu. Bu nişan Topkapı Müzesi`ndedir.
• 1889`da Abdülhamid, Osman Paşa`yı Ertuğrul Fırkateyni ile Japonya`ya gönderdi. 12 Temmuz 1889`da yola çıkan Ertuğrul Fırkateyni, 7 Haziran 1890`da Japonya`ya ulaştı. Yolculuk, güzergah üzerindeki İslam ülkelerinde karşılaşılan coşku nedeniyle uzadı. Ertuğrul Fırkateyni 16 Eylül 1890`da Honshu adasının güneyindeki Kushimoto`da battı, 650 kişiden 581`i öldü, kurtulan 69 kişi imparatorun emriyle Hiei ve Kongo gemileriyle İstanbul`a gönderildi. Kushimoto`da Ertuğrul Anıtı dikildi.
• 1900 başlarında Müslüman seyyah Abdürreşid İbrahim (1857-1944) Japonya`ya gitti. Anılarını ``Alem-i İslam`` adıyla yazdı.
• 1. Dünya Savaşı`nda iki ülke karşı taraftaydı. Japonya 1. Dünya Savaşı galipleri arasında Lozan`da yer aldı. 7 Temmuz 1924`de Türkiye`yi resmen tanıdı. Tokyo ve İstanbul elçilikleri açıldı. Japonya büyükelçiliği 1937`de Ankara`ya taşındı.*1931`de Prens ve Prenses Takamatsu Türkiye`yi ziyaret ederek Atatürk`e onur kılıcı hediye ettiler. Bu kılıç Anıtkabir müzesindedir.
• 6 Ocak 1945`te Türkiye, Japonya ile ilişkisini kesti. 23 Şubat 1945`te Almanya ve Japonya`ya savaş ilan etti. 15 Ağustos`ta Japonya, şartsız yenilgiyi kabul ettiğinde yenilen ülkeler tarafındaydı.
• 25 Haziran 1950`de Türkiye, Kore savaşına 1 tugayla katıldı ve 1952`de NATO`ya girdi.
• 14 Mayıs 1952`de TBMM San Francisco antlaşmasını onayladı, Tokyo`da Türk (トルコ人= Torukojin okunur) büyükelçiliğini açtı, İzzet Aksalur elçiliğe atandı. Japonya da Ankara`da 4 Temmuz 1953`de büyükelçilik açtı, Shinichi Kamimura atandı.
• 27 Kasım 1956`da Fatin Rüştü Zorlu Japonya`ya gitti. 1958`de Adnan Menderes, 1959`da Refik Koraltan Japonya`yı ziyaret ettiler, ortak bildiri yayınlandı, kültür alışverişi antlaşması yapıldı.
• 28 Eylül 1959`da Türkiye Tokyo büyükelçisi Anderiman ve eşi intihar etti.
• 1962`de Türk Japon Parlamentolararası Dostluk Grubu kuruldu. 1964`te Ferit Melen Japonya`da maliye bakanı Kakuei Tanaka ile görüştü. Japonya OECD`ye girdi.
• 1964`de Prens ve Prenses Mikasa, Türkiye`ye gelerek Başbakan İsmet İnönü, Dışişleri Bakanı Feridun Cemal Erkin ve Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel ile görüştüler. Mikasa, Atatürk Barış Ödülü aldı.
• Türkiye, Boğaziçi Köprüsü ihalesi açtı. Japonya ihaleye girdi, fakat kazanamadı, ancak Türkiye`ye 1971 ve 1978`de kredi yardımı yaptı. 13 milyon yenlik yardım Hasan Uğurlu Hidroelektrik Santralı ve Haliç Köprüsü yapımlarında kullanıldı.
• 1978`de BM Güvenlik Konseyi`nde daimi olmayan ülke seçimi oylamasında iki aday ülke vardı: Bangladeş ve Japonya. Türkiye, Bangladeş`ten yana oy kullandı.
• Turgut Özal, Japonya`ya ilk ziyaretini 1981`de başbakan yardımcısı olarak yaptı. Japonya`nın ortak olduğu şirket, Fatih Sultan Mehmed Köprüsü`nü inşa etti, Kınalı-Sakarya Otoyolu yapıldı.
• Türkiye makine, elektronik aletler, çelik, kimyasal maddeler, taşıt, yedek parça alırken, Japonya`ya balık, krom, halı, tütün, domates sattı.
• 1985`de İran-Irak savaşı sırasında Tahran`da mahsur kalan Japonlar, Türk uçaklarıyla ülkelerine ulaştırıldı. Turgut Özal, başbakan olarak 170 kişilik bir heyetle Japonya`ya gitti. Japonya Mitsui Bank ile yatırımlar yaptı, Sabancı Holding ile ortak şirketler açıldı, BRISA ve TOYOTASA kuruldu. Japonya`da Uygarlıklar ülkesi Türkiye Sergisi açıldı.
• 1988`de 2. Boğaziçi Köprüsü törenle açıldı. Japonya`da Topkapı Sarayı Osmanlı Hazineleri Sergisi açıldı.
• 1990`da Türk-Japon ilişkilerinin 100. yıldönümü etkinlikleri yapıldı. Anma pulları çıkarıldı, Ertuğrul şehitleri anıldı. 1994`de İstanbul Japon Festivali yapıldı.
• 1992`de Başbakan Demirel, 1995`de Başbakan Tansu Çiller ve heyeti Japonya`yı ziyaret etti. *1999 depremlerinde Japonya, Türkiye`ye yardım etti.
• 2000`de Dışişleri Bakanı ismail Cem Japonya`daydı. Diyanet İşleri Başkanı Mehmed Nuri Yılmaz Tokyo`da Tokyo Camii açılışında bulundu. 2003 yılı Japonya`da, Türk Yılı olarak ilan edildi. *2002`de Dünya Kupası ev sahiplerinden biri olan Japonya çeyrek final için Türkiye ile karşılaştı, Türkiye maçı 1-0 kazanarak finale çıktı.
• Nisan 2004`de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Japonya`yı ziyaret etti, imparatorla görüştü. *2005`de Kaman Kalehöyük Anadolu Arkeoloji Müzesi açıldı, Prens Tomohito açılıştaydı.
• Ocak 2006`da Japonya Başbakanı Kouzumi Türkiye`ye geldi.

Kültür

Kaynakça

• ``Japonya`nın Dış Politikası ve Türkiye``, Hironao Matsutani, Bağlam Yayınları, İstanbul: 1995.

Dış bağlantılar

• Türk Japon Vakfı
• TC Tokyo Büyükelçiliği
• Japonya Büyükelçiliği
• Japon Kültür ve Enformasyon Merkezi

Kaynaklar