Ahlatşahlar Beyliği, çocukluk dönemi hariç, İkinci Sökmen Bey zamanında en iyi devresini yaşadı. İkinci Sökmen bir ara Sasunlulara esir düştü ise de Artuklu Beyi Timurtaş’ın yardımıyla esaretten kurtuldu. Musul Atabegi İmadeddin Zengi’nin ölümünden sonra, İkinci Sökmen, ona ait olan Hızan ve Maden’i ele geçirdi. Bu sırada Artuklu Beyi Kara Arslan, Malazgirt ve Tutab şehirlerini Ahlatşahlardan aldı. Artuklulardan Necmeddin Alp’in aracı olmasıyla, Kara Arslan ele geçirdiği yerleri geri verdi.
1161 senesinde Gürcüler, Ani’yi ele geçirince, İkinci Sökmen, diğer Türk beyleriyle Gürcistan Seferine çıktı. Bu seferde İkinci Sökmen, büyük bir hezimete uğradı. İki yıl sonra tekrar birleşen Türk beyleri, Gürcistan’a yeni bir sefer düzenlediler ve Gürcüleri yenilgiye uğrattılar. İkinci Sökmen, Ahlat’ta parlak törenle karşılandı. On iki yıl sonra Âzerbaycan Atabegi Şemseddin İldeniz, İkinci Sökmen’i Gürcülere karşı yardıma çağırdı. Nahcıvan’da toplanan Türk orduları Taryalis Ovasına kadar ilerledi. Gürcü Kralı savaşmaya cesaret edemedi ve ormanlık bir bölgeye kaçtı. Türk ordusu, pek çok ganimet elde ederek geri döndü.
Bu sırada Selahaddin-i Eyyubi, 1174 senesinde bağımsızlığını ilan ederek, Eyyubi Devletini kurdu. Ülkesini genişleten Selahaddin Eyyubi, Doğu Anadolu’yu da topraklarına katmak istiyordu. Selahaddin Eyyubi, Musul’u kuşatınca, Atabeg İzzeddin Mes’ud, diğer Türk beylerinden yardım istedi. Halife Nasır, İkinci Sökmen ve Atabeg Kızıl Arslan’ın aracı olmasıyla, Selahaddin Eyyubi, Musul kuşatmasını kaldırdı.
İkinci Sökmen, uzun yıllar hüküm sürdükten sonra, 1185 yılında yaklaşık 80 yaşlarındayken vefat etti. Çevredeki bütün hükümdarlar, ona saygı gösterirlerdi. Akıllı, ileri görüşlü ve güzel ahlaklı bir hükümdardı. Cesareti ve Gürcülere karşı mücadelesi, halkın gönlünde taht kurmasına sebep olmuştu. Ahlat, en parlak dönemine onun devrinde ulaştı.
