Stalin epigramı, Rus Akmeist şair Osip Mandelstam tarafından 1933 yılında yayımlanan önemli hicivli bir şiirdir. Sadece 16 satır uzunlukta ki şiir, Mandelstam`ın tutuklaması, hapisi ve son olarak ölümü için büyük ölçüde sorumluydu. Hem bir intihar notu hem de Josef Stalin ve kalabalık çevresinin etrafını kuşattığı bir suçlamadır.
Şiir genellikle,beyitlerin sıralanmasıyla İngilizce`ye çevrilir, Rusça`da olduğu gibi şiirin yapısını yansıtmamasına rağmen, çalışmayı destekleyici ritmin kuvvetini hissettirir.`` Yaşıyoruz Ama Hissetmiyoruz`` ismiyle Cevat Çapan tarafından Türkçe`ye de çevrilmiştir.
Şiir, ilk beyitinde karanlık günler esnasında Sovyet Rusya`da var olan korku ikliminin tonunu ortaya koyar. Tabii Kremlin dağcısı, Stalin`dir ve tırmandığı dağ ceset yığınları ve yitik yaşamlardır.
``Yaşıyoruz, ama hissetmiyoruz artık bastığımız toprağı.``
``On adım öteden duyulmuyor konuştuklarımız``.
``Oysa ne zaman iki çift laf edecek olsa birileri``,
``Kremlin`in dağcısını* anmadan edemiyorlar.``
``Parmakları kalın tırtıllar gibi``
``ve ağır kurşun gibi dökülüyor ağzından kelimeleri.``
``Hamamböceği bıyığı sırıtıyor``
``ve pırıl pırıl çizmelerinin üstleri,``
``İnce boyunlu adamları sarmış çevresini,``
``bu insan bozuntularının soytarılıklarıyla oyalanıyor.``
``Biri ıslık çalıyor, biri miyavlıyor, biri inliyor,``
``Yalnız o parmağını bize sallıyarak kükrüyor``.
``İnsan karnına, alnına, şakağına, gözüne``
``nal fırlatır gibi durmadan emirler yağdırıyor.``
``Bu geniş omuzlu Kafkas Kocası, tatlı bir meyve gibi``
``dilinin üstünde yuvarlıyor her idam kararını.``
| Rusça: ``Мы живем, под ÑĞ¾Ğ±Ğ¾Ñ Ğ½Ğµ Ñ‡ÑƒÑ Ñтраны...`` |
| Türkçe: Cevat Çapan |
Notlar
- Şiirde bahsedilen ``Hamam böceği bıyığı`` Anna Ahmatova`nın Stalin`e taktığı lakaptır.
- ``Kafkas Kocası`` şiirin orjinalinde Oset olarak geçmektedir. Stalin`in Gürcü değil de aslında Oset kökenli olduğu ima edilmektedir.
